همشهری آنلاین - رابعه تیموری:البته در بساط طبابت دکتر شفیعی بیش از هر مرهم و دارویی ابزار پانسمان پیدا می شود که وقتی دانش آموزان بازیگوش با سر و دست زخمی به او مراجعه می کنند، بی دریغ و با دست و دلبازی باند و گازهای استریل را خرجشان می کند. آقای دکتر خوب می داند که یکی از اقلام ثابت خریدهای مدرسه تجهیزات پزشکی او است، اما در کارش کم نمی گذارد و اصول حرفه ای را که از مربیان مدرسه آموخته تمام و کمال اجرا می کند! دکتر شفیعی از دانش آموزان و اعضای تشکل «کمیته بهداشت» مدرسه متوسطه دوره اول شهید چمران است. در این دبیرستان که در جنوبی ترین نقطه تهران قرار گرفته، برای دانش آموزان ۲۰۰ تشکل مهارتی طراحی شده تا در کنار درس و تحصیل به یادگیری فعالیت های مورد علاقه خود بپردازند:
بیشتر بخوانید:قدیمی ترین مدرسه تهران اینجاست
هیچکس بیکار نمی ماند و لابه لای ۲۰۰ تشکل طراحی شده حتمأ مشغله مورد علاقه خود را پیدا می کنند: کسانی که دستشان به دوخت و دوز می چسبد می توانند عضو تشکل درزی ها شوند تا اگر درز و بخیه لباس همکلاسی های شان در مدرسه شکافته شد تند و سریع برایش بدوزند و حفظ آبرو کنند. البته دانش آموزان به آقای درزی دستمزد نمی دهند و او باید مزد خدمات خود را از مدیر مدرسه بگیرد. پیرایشگران هم که قرار است با هنرنمایی روی سرهای کچل همکلاسی های شان اوستا شوند، نباید از مشتریان خود توقع دستمزد و انعام داشته باشند. دانش آموزانی که عضو تشکل های پرورش ماکیان هستند باید چشم انتظار برگزاری بازارچه های فصلی مدرسه بمانند تا جوجه ماکیان هایی را که از پرورش چندین ماهه تخم های نطفه دار به وجود آورده اند به قیمتی خوب به دانش آموزان و خانواده های شرکت کننده در بازارچه بفروشند. ولی تا فصل رونق کار و بار پرورش دهندگان آبزیان چندان نمانده و آنها می توانند با تأمین ماهی قرمز سفره عید همکلاسی های خود مزد چند ماه رفت و روب آکواریوم ها و رسیدگی به خورد و خوراک ماهی ها را به جیب بزنند و سال نو را شیرین تر آغاز کنند.
حکم معتبر رو سپیدان
این کاسبان خوش انصاف همسایه هم هستند و فضای دکان های شان به اندازه چند موزاییک ازراهرو مدرسه است، اما تجهیزات و دم و دستگاه کارشان کامل است و ردیف شدن میز چرخ خیاطی، آینه و بساط سلمانی و دستگاه های پرورش طیور و آبزیان، راهروی مدرسه را به بازاری دیدنی تبدیل کرده است. حیاط مدرسه هم در اختیار اعضای تشکل هایی مانند تشکل های «باغبانان» و «مهربانی با حیوانات» قرار گرفته تا در آن جا باغ و باغچه ای برای کشت و برداشت سبزی و صیفی داشته باشند و با دانه پاشی و ریختن غذاهای خوش طعم و بو در آخور انتهای حیاط، نه تنها کلاغ ها و کبوتران را، بلکه بچه روباه گرسنه ای را که در همان حوالی می پلکد به مدرسه بکشانند. بعضی از تشکل ها مانند تشکل روسپیدان نیازی به دکان و جا و مکان ندارند و اعضای آن با مهارت های ذهنی خود کارشان را راه می اندازند. رو سپیدان از میان دانش آموزان پایه نهم انتخاب می شوند که جزء بزرگترهای مدرسه به شمار می آیند و حرفشان برای کوچکترها حجت است. آنها اگر از دانش آموزان خطایی ببینند، با ابلاغیه و احضاریه به سراغشان می روند و پس از تفهیم بی انضباطی بچه ها جلسه ای ترتیب می دهند تا آنها درباره دلیل خطای خود توضیح دهند. البته دانش آموزانی که در دلیل و برهان تراشیدن کم نمی آورند و به شغل وکالت علاقه دارند می توانند در این جلسه دانش آموزان خاطی را همراهی کنند. حکم نهایی رو سپیدان هم برای مسئولین مدرسه معتبر و قابل اجرا است، ولی اگر رأی شان غیرعادلانه یا بر خلاف آیین نامه اجرایی مدرسه باشد، دانش آموز خاطی می تواند از اعضای شورای استیناف که مدیر مدرسه هم عضو آن است، کمک بگیرد.
ترفندهایی برای گرم کردن میدان
اعضای تشکل «چخش اندیشه» هر روز صبح و پیش از شروع درس و مشق با تخته و مهره های شطرنج به سراغ همکلاسی های خود می روند و مطالبی را که از مدیر مدرسه شنیده اند همیشه در آستین دارند تا اگر دانش آموزی سر صبح حال و حوصله طرح و نقشه کشیدن برای شاه و وزیر حریف را نداشته باشد، با تحویل دادن این مطالب او را به معرکه بکشانند: «شطرنج یعنی راه سخت، شما با این بازی علاوه بر این که سیستم فکری برنامه‌ریز و سالمی پیدا می کنید و مطالب درسی را بهتر یاد می گیرید، بردباری کردن در موقع باخت و پهلوان ماندن در موقع برد را می آموزید... د.» اعضای سایر تشکل ها باید زنگ های تفریح به کار و کسبشان بپردازند. البته اگر بتوانند از هیاهوی مسابقات گل کوچک و فوتبال دستی و تنیس که هر زنگ تفریح در حیاط بزرگ و دلباز مدرسه به راه می شود چشم پوشی کنند. برای راه اندازی این مسابقات اعضای تشکل دست ورزان حسابی زحمت می کشند و با ترتیب دادن مسابقاتی پرهیجان علاوه بر آن که زحمت منسجمان را برای برقراری نظم و انضباط مدرسه کم می کنند، شرایطی را به وجود می آورند که دست های بچه ها برای ساعت ها مشق نوشتن، بدون غر و شکوه و گلایه، تاب و توان کافی داشته باشد! انتخاب اسم منسجمان برای مبصران مدرسه به این دلیل بوده که اعضای این تشکل بدانند باید بدون توسل به زور و اجبار و با قوه تعقل و تدبر نظم و انضباط را برقرار کنند. مدیر مدرسه که طراح این تشکل های دانش آموزی ۲۰۰ گانه است، برای نامگذاری تشکل ها به زیرکی از ادبیات فارسی کهن استفاده کرده تا نوجوانان این دور و زمانه را که بازیگوشی در فضای مجازی به آنها مجال مطالعه نمی دهد، به مکث و تأمل در ادبیات فاخر ایرانیان وادارد. طرح و نقشه های گل محمدی برای رواج مطالعه فقط دامن دانش آموزان را نمی گیرد و او با طراحی مسابقات کتابخوانی ویژه اولیا، آنها را هر سال در چند نوبت پشت میز و صندلی های مدرسه می نشاند تا موقع بررسی کارنامه فرزندانشان بدانند گرفتن همین نمرات درخشان هم کار آسانی نبوده است!
به اقتضای جامعه
گل محمدی درباره طراحی تشکل های دانش آموزی در مدرسه می گوید: «اصول توسعه منابع انسانی اقتضا می‌کند که نظام آموزشی هر کشور براساس اهداف و افق‌های آینده‌نگرانه طراحی و اجرا شود. با توجه به شرایط کنونی جامعه، ما باید دانش‌آموزی تربیت کنیم که اگر نتواند پشت میز بنشیند، اعتماد به نفس و انگیزه‌اش را از دست ندهد و با توانایی‌های خود مسیر پیشرفتش را پیدا کند ... چنین نسلی در جامعه کمتر آسیب می‌بیند و دچار بزهکاری نمی‌شود.» گل محمدی پرداختن به فعالیت‌های عملی را مانع پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان نمی داند و می گوید: «ما به این شعار ایمان داریم که دانستن برای توانستن است. نباید برنامه‌های تئوری و عملی را از هم جدا بدانیم. این دو در راستای هم و مکمل یکدیگرند. حتی می‌توان گفت مهارت‌های عملی که با فطرت انسان سازگارند، ذهن را فعال و قدرت یادگیری را افزایش می‌دهند، ولی کسی که فقط به حفظ و انباشت معلومات می‌پردازد در فعالیت‌های عملی توانایی ندارد.»
علم و عمل مکمل یکدیگرند
او بر این باور است که فعالیت‌های عملی در مقطع متوسطه اول، باعث شکوفایی و جهت گیری اصولی استعدادهای دانش آموزان می شود. گل محمدی توضیح می دهد: «نوجوانان در دوره اول به سن بلوغ نرسیده‌اند و مشغله‌های ذهنی کمتری دارند. پر از شور و شوق هستند و شخصیت آنها هنوز شکل نگرفته، بنابراین برای استعدادیابی و هدایت شغلی از شرایط مطلوب‌تری برخوردارند. در اغلب کشورهای پیشرفته مانند سوئد، سوئیس و فنلاند در مقطع ابتدایی هوش انتزاعی، استعداد تحلیلی، هوش ریاضی و توانایی‌های مختلف کودک شناسایی و هدایت می‌شود. در سال‌های اخیر آموزش‌وپرورش کشور هم نتایج امتحانات نوبت دوم پایه‌های هفتم تا نهم را برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان ملاک قرار می‌دهد. »
مدرسه نمونه دولتی و هیئت امنایی شهید چمران در جنوبی ترین نقطه تهران و در منطقه ۱۷ قرار گرفته و بسیاری از فارغ التحصیلانش، در مقطع متوسطه دوم در مدرسه البرز و سایر مدارس برتر شهر تحصیل می کنند ... روی تابلوی دوخته شده بر سردر این مدرسه، کنار عدد ۱۳۶۶ که سال تأسیس آن را نشان می دهد، نوشته شده است: « هدف، تربیت شهروند مسئول خداجوی مردم‌نواز»، مسئولیت در برابر دانش‌آموز مسئولیت در برابر خدا است.»