به گزارش همشهری آنلاین، ۱۵ و ۱۶ دی ماه نتایج بررسی صلاحیت های داوطبان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس اعلام شد. اما برخی از چهره های رد صلاحیت شده و همچنین برخی از رسانه ها با بی انصافی علل رد صلاحیت ها را انتقاد از دولت بیان کردند. این درحالیست که ادعاهای شورای نگهبان و موضع گیری های دولت سیزدهم بر خلاف این ادعاها بوده است.
دوبرابر شدن تعداد تایید صلاحیت ها در این دوره
در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس بیش از ۲۱ هزار پرونده از واجدین شرایط در هیات‌های نظارت استانی مورد بررسی قرار گرفت که بیش از ۵۲ درصد از این افراد تایید صلاحیت شدند. در واقع بیش از ۱۱ هزار نفر توسط هیات مرکزی نظارت بر انتخابات و هیات‌های نظارت استانی تایید صلاحیت شدند که این رقم نسبت به دوره قبل یعنی تعداد افرادی که در هیات‌های نظارت استانی انتخابات مجلس یازدهم تایید صلاحیت شدند، دو برابر است. بنابراین به ازای هر کرسی مجلس ۳۸ نفر تایید صلاحیت شدند که در حوزه‌های انتخابیه مختلف به رقابت خواهند پرداخت. همچنین حدود ۳۸ درصد از متقاضیان با عدم تایید روبرو شدند و تنها کمتر از ۲ هزار نفر صلاحیتشان احراز نشد که کمتر از ۱۰ درصد داوطلبان می‌باشد. اما این پایان ماجرا نیست و افرادی که تایید صلاحیت نشدند و صلاحیتشان احراز نشد، میتوانند شکایت خود را به شورای نگهبان اعلام کنند.
کاهش نمایندگان ردصلاحیت‌شده
باتوجه به قانون جدید انتخابات و راهبردهای اعلامی از سوی رهبر معظم انقلاب، تعداد عدم احرازها در این دوره کاهش قابل توجهی نسبت به ادوار گذشته داشته است. در مورد تایید و رد صلاحیت نمایندگان فعلی مجلس نیز باید گفت که ۲۷۵ نفر از نمایندگان کنونی مجلس در انتخابات ثبت‌نام کردند و از این تعداد ۲۶ نفر تاییدصلاحیت نشدند که نسبت به دوره قبل یعنی انتخابات یازدهمین دوره مجلس حدود یک سوم کاهش یافته است. در انتخابات مجلس یازدهم ابتدا ۹۰ نفر از نمایندگان تایید صلاحیت نشدند که در مرحله بعد به ۷۵ نفر کاهش یافت.
سامانه داوطلب و اعتراض به رد صلاحیت
همان طور که پیش تر نیز به آن اشاره شد، نمایندگانی که رد صلاحیت شدند میتوانند علل رد صلاحیت خود و اعتراض به آن را در شورای نگهبان پیگیری کنند. به این شکل که افرادی که شکایت دارند از یکشنبه ۱۷ دی ماه با مراجعه به سامانه داوطلب اعتراض خود را به شورای نگهبان اعلام کنند. پیش تر نیز این سامانه در مرحله قبل یعنی اعلام شکایت نسبت به نتایج هیات‌های اجرایی مورد استفاده قرار گرفته بود.در ادوار گذشته رد صلاحیت شدگان به صورت حضوری برای اعتراض مراجعه میکردند که این موضوع برای افراد هزینه‌هایی داشت و گاهی خوشایند آنان نبد. امااکنون این موضوع از طریق سامانه انجام می‌گیرد و حتی برای مراجعه حضوری نیز از طریق این سامانه نوبت‌گیری میشود.
تاکید دولت بر کاهش رد صلاحیت ها
سید محمد حسینی، معاون پارلمانی رئیس جمهور در گفتگو با خبرنگار سیاسی همشهری درباره نحوه عملکرد هیئت های نظارت در انتخابات مجلس گفت:دولت در موضوع تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس، هیئت های نظارت را تشکیل داد. در این هیئت ها معمولا افراد خوش نام، شناخته شده و مورد اعتماد مردم از اقشار مختلف مانند معلمان، پزشکان، بازاریان و ... استفاده شده است. در کشور ما نیز هر فردی صاحب نظر است و کسی یا ارگانی نمی تواند چیزی به آنان دیکته کند. بنابراین خودشان احساس تکلیف میکنند، از مراجع چندگانه استعلام میگیرند و در نهایت بر این مبناها تصمیمی میگیرند که بعدا در مقابل خداوند درباره آن جوابگو باشند. ضمن اینکه وزیر کشور نیز بارها اعلام کردند و توصیه کردند تا تعداد افراد رد صلاحیت شده کاهش یابد اما این چنین هم نیست که همه افراد حرف وزیر کشور را قبول کنند و هیئت های اجرایی ملاک ها و قوانین خود را دارا هستند.
وی در ادامه گفت: در حقیقت در هیئت های اجرایی یک نفر فراماندار، یک نفر از دستگاه قضائی و دیگری از ثبت احول هستند و هشت نفر عضو حقیقی وجود دارد که اینان در تصمیم گیری مختار هستند. گاهی روند رد صلاحیت ها خیلی حساس جلو میرود و ممکن است تعداد آرای مخالف تایید صلاحیت نامزدی ۶ نفر و تعداد آرای موافق آن ۵ نفر باشد و این گونه به شکل لب مرزی، نامزد انتخابات رد صلاحیت شود. اما دولت همواره تاکید داشته است تا حدالامکان رد صلاحیت افراد کاهش یابد و حتی درباره چند نماینده مجلس رد صلاحیت شده نیز این اتفاق افتاد. اما گاهی هیئت های نظارت از دولت درباره برخی نامزدها و نمایندگان اطلاعات و توضیحاتی را می‌خواهد که در این مکلف هستیم تا اطلاعات لازم و درست را به سمع و نظر هیئت های نظارت برسانیم و غالبا این توضیحات به نفع نمایندگان و افراد بوده است. چرا که بنای دولت این بوده که انتخابات دوازدهم پر شور و با حضور تمامی جبهه ها برگزار شود.
حسینی اظهار داشت: گاهی اوقات نیز مستنداتی از نمایندگان و نامزدها ارائه میشود که دولت نمیتواند دفاعی کند و بنابراین حق را به هیئت های نظارت می‌دهد. اما مواردی که قابل اغماض است، دولت تلاش می‌کند تا نادیده گرفته شود و نامزد یا نماینده مورد نظر به کارزار انتخاباتی راه پیدا کند. رهبر انقلاب نیز اخیرا بر این موضوع تاکید کردند که انتخابات پیش رو پرشور و با رقابت جدی برگزار شود. بنابراین لازم است تا روند تایید صلاحیت نامزدها با یک ارفاق خوبی جلو رود تا طیف های سیاسی امکان حضور در انتخابات و بیان دیدگاه های خود را داشته باشند و این مورد بینش سیاسی مردم را نیز قطعا افزایش خواهد داد و مردم این گونه در بطن مسائل مهم کشور قرار میگیرند. به طور کل وجود جبهه های مختلف سیاسی، ارائه راه ها کارهای مختلف برای حل مشکلات و مسائل کشور را در پی دارد. چرا که در حال حاضر تضارب آرا جایگاه مهمی در فضای سیاسی کشورها دارد.
موج سواری بر روند صعودی رد صلاحیت ها
از سوی دیگر قطعا ملاک های شورای نگهبان در سال های مختلف و با وجود افزایش چشمگیر ثبت نام کنندگان در دوره های متوالی انتخابات مجلس، دقیق تر و با وسواس بیشتری دنبال میشود. البته شورای نگهبان به دلیل صیانت از آبروی نامزدها و مطابق قانون اساسی اجازه اعلام عمومی رد صلاحیت ها را ندارد. اما همان طور که پیش تر اعلام شد این دلایل به طور شخصی به سمع و نظر رد صلاحیت شدگان رسانده می شود. بنابراین افراد ردصلاحیت شده بهتر است به جای مطرح کردن موضوعات و اتهاماتی مانند خالص سازی به شورای نگهبان و دولت، دلایل رد صلاحیت خود را به طور آشکار اعلام کنند.