دکتر وحید چگینی در عین حال نسبت به کاهش بودجه پژوهشی این مرکز ابراز گلایه کرده و بر ضرورت توجه بیشتر به مراکز مطالعاتی از سوی دولت تاکید کرد.
وی گفت: یکی از مباحث جدی در ایران بحث طوفانهای حارهای و سونامی است، کشور ما در معرض این حوادث قرار دارد ما با استفاده از مدلسازیهای کامپیوتری و مطالعات در حال پیدا کردن راههایی برای ایجاد سامانه هشدار سونامی و مخاطرات دریایی هستیم تا چنانچه این حوادث رخ داد مردم بتوانند با استفاده از آن خود را نجات دهند.
بحث دیگر در مورد کشند قرمز است که هنوز بقایای آن در آبهای خلیجفارس وجود دارد. ما با استفاده از علم اقیانوسشناسی ماهوارهای و تفسیر و بررسی عکسهای ماهوارهای میتوانیم احتمال وقوع آن در روزهای آینده را پیشبینی کنیم؛
این پیشبینی با بررسی دمای سطحی آب و کلروفیل a قابل انجام است. مسئله دیگر بحث تغییرات اقلیم و تاثیر آن بر منابع آبی و دریایی ایران است. تغییرات ترازهای مختلف سطح آب دریای خزر را بررسی کردهایم که میتواند برای بسیاری از سازمانها مانند مطالعات منابع آب، سواحل کشور و... مثمرثمر باشد.
از سوی دیگر مرکز مطالعات خوبی را در دریای خزر داریم و براساس آن جریانها و خصوصیات و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب را در عمقهای مختلف اندازهگیری کردهایم که در شیلات، فعالیتهای امنیتی و صنایع دریایی کاربرد دارد. کار دیگر مطالعه امواج در شمال و جنوب کشور با استفاده از مدلسازی است.
که این مطالعات برای طراحی سازههای دریایی لازم است. ما در جنوب کشور گردش آب یا سیرکولیشن را مدل کردهایم که با استفاده از این الگو جریان، جهت و سرعت حرکت هر نوع آلودگی یا لکه نفتی و حتی کشند قرمز با استفاده از سرعت باد را مشخص میکند.
اطلاعات پایهای که توسط این مرکز تهیه میشود به کار بسیاری از ارگانها میآید ما یکی از 62 مرکز ملی دادههای اقیانوسی در جهان هستیم. بنابراین ما به دادههای موجود در بانک جهانی دادههای اقیانوسی دسترسی داریم.
وی در مورد مشکلات موجود در این زمینه میگوید: بودجه ما بسیار ناچیز است به ویژه که اقیانوسشناسی بسیار پر هزینه است. سال پیش کل بودجه پژوهشی ما800 میلیون تومان بود که نتوانستیم کارهای زیادی با آن انجام دهیم.
ما سال پیش تلاش کردیم که بودجه را افزایش دهیم که مجلس 300میلیون تومان را تصویب کرد ولی متأسفانه ما چند روز پیش مطلع شدیم که بهدلیل کسری بودجه دولت، مبلغ 200میلیون تومان آن کسر شده که این برگشت به سر جای اول است. بهطور کلی اهمیت کمی به این حوزه داده میشود چون شناخت از آن کمتر است.
ما سالانه حداقل به 5میلیارد تومان بودجه برای پژوهش نیازمندیم تا بتوانیم به معنای واقعی به بحث اقیانوسشناسی و تحقیقات در حوزه اقیانوس هند وارد شویم. فعالیت ما فرا وزارتخانهای است.
بنابراین نیاز به اعتبارات ملی دارد و ما اگر بخواهیم در این زمینه حرفی برای گفتن در منطقه داشته باشیم ناگزیر هستیم نگاه ویژهای به این عرصه و سرمایهگذاری بیشتری داشته باشیم.
بزرگترین مشکل ما بودجه است که اگر حل نشود در عملکرد ما و رسیدن کشور به اهداف عالی تاثیر منفی خواهد گذاشت اگر هدف ما ورود به باشگاه اقیانوسی باشد اختصاص بودجه سالانه یک میلیارد تومان برای رسیدن به این هدف بسیار اندک است و ما تا 50سال دیگر نیز به آن نخواهیم رسید.
در حالی که کویت، قطر و امارات از ما جلو خواهند افتاد. دکتر چگینی ضمن ارائه این مطلب میگوید: مسئله دوم تداخل وظایف و کارهاست. در کشور ما سازمانهای مختلفی به انجام کارهای پژوهشی- دریایی مشغول هستند و بنا براین باید تکلیف پژوهش دریایی مشخص شود.
متأسفانه در حال حاضر سازمانهایی که وظیفهشان انجام کارهای اجرایی است بودجههای کلانی را (با عقد قرارداد با شرکتهای خصوصی یا خارجی) صرف انجام طرحهای تحقیقاتی دریایی میکنند که فاقد هرگونه ارزش و اعتبار علمی است و در عوض مراکز پژوهشی وزارت علوم و دانشگاههای دریایی فاقد بودجه پژوهشی هستند به عبارت بهتر بودجههای پژوهشی به اشتباه به مراکزی میرود که هیچ ارتباطی با مراکز پژوهشی و دانشگاهی ندارند و اصولا آنها را نادیده میگیرند در نتیجه بودجههایی که باید صرف مراکز پژوهشی راهبردی شود صرف توسعه مراکزی میشود که رشد آنها هیچ تاثیری در توسعه و پیشرفت کشور نخواهد داشت.
باید تکلیف روشن و مشخص شود که مسئولیت کار تحقیقات دریایی با کیست و از این موازیکاری، دوباره کاری و پراکندگی بسیار ناخوشایند در زمینه پژوهشهای دریایی جلوگیری شود.
مشکل دیگر از بین رفتن دادههای باارزشی است که میلیونها تومان صرف جمعآوری آنها میشود، چون این دادهها در یک بانک اطلاعاتی واحد و متمرکز ذخیره نمیشود ضمانتی برای استفاده نسلهای آینده از این اطلاعات وجود ندارد.