تابستان همان سال
کارگردان: محمود کلاری
تهیه‌کننده: علی اوجی
بازیگران: مهران مدیری، علی شادمان، فریبا نادری، سمیرا حسن‌پور و پژمان بازغی
از اسم فیلم شروع کنیم که یادآور تنها مجموعه داستان کارگردان نامدار سینمای ایران، ناصر تقوایی، است. تقوایی در سال ۱۳۴۸ «تابستان همان سال» را که شامل ۸ داستان پیوسته است منتشر کرد. سرمشق و الگوی تقوایی در داستان‌نویسی ارنست همینگوی و البته ابراهیم گلستان بود که خودش تا حدودی تحت‌تأثیر همینگوی قرار داشت. به گفته عباس بهارلو، داستان‌های پیوسته این کتاب که جزو نخستین داستان‌های «کارگری ـ صنعتی» ادبیات ایران محسوب می‌شود، وصف زندگی آدم‌های سرگردان و بی‌پناه است در روزهای گرم و بیچارگی ایام بی‌کاری و عشق‌ورزی و حماقت و کله‌شقی. از خلاصه داستان فیلم سخت می توان گفت چقدر شبیه به کتاب تقوایی است. در خلاصه داستان فیلم آمده: «عطای ۷ ساله را پیش یک رمالِ آینه‌بین می برند تا طی مراسمی دزد طلاهای عمه‌اش را در آینه شناسایی کند. عطا که هیچ تصوری از سرانجام آنچه در آن شرایط بر زبان می‌آورد ندارد، برای رهایی از آن وضعیت، هر آنچه از تعاریف عمه‌اش درباره شک و تردید او نسبت به دزدی داوود، پسر عمه دیگرش، شنیده را بازگو می‌کند، غافل از آنکه این دروغ موجب عقوبتی دور از انتظار برای کل خانواده می‌شود.»
این سومین تجربه کلاری، یکی از بهترین مدیران فیلمبرداری سینمای ایران، در کارگردانی است. هر دو فیلم قبلی‌اش رد و نشانی از سینما در خود داشت. اولی، «ابر و آفتاب»، درباره یک گروه فیلمسازی بود و دومی، «رقص با رؤیا»، درباره یک کارگردان سینما. اما این بار گویا کلاری خرق عادت کرده و داستانی متفاوت را برای کار برگزیده. حالا که کلاری ۲۲ سال بعد از «رقص با رؤیا» به عنوان کارگردان در پشت دوربین فیلمی قرار گرفته، باید دید چه چیزی در داستان وجود داشته که او را مجاب به این کار کرده است.
اطلاعات زیادی درباره این فیلم منتشر نشده، ولی شاید نکته ای که برای علاقه‌مندان به سینما جالب است این است که مدیر فیلمبرداری فیلمِ یکی از بهترین مدیران فیلمبرداری سینمای ایران کیست؟ در «ابر و آفتاب» کلاری خودش مدیر فیلمبردرای بود، اما در «رقص با رؤیا» شهریار اسدی این وظیفه را بر عهده داشت. حالا پرسش این است: در سومین تجربه کارگردانی کلاری، خودش فیلمبرداری کرده یا ترجیح داده همه هم و غمش را روی کارگردانی بگذارد؟
مهران مدیری تقریبا در تمام کارهایی که صرفا به عنوان بازیگر ظاهر شده، اجرایی نچسب و غلوشده داشته. باید دید آیا این بار در نقش رمال «تابستان همان سال» تواسنته از آن تصنع و بازی اغراق‌آمیز فاصله بگیرد و تماشاگران را شگفت زده کند یا نه. البته بازیگر نقش اصلی فیلم نه مهران مدیری، بلکه علی شادمان است.