به گزارش همشهری آنلاین، اخیرا در رسانه ملی شاهد تبلیغ یک کرم جوانساز هستیم که سناریوی آن واکنش مخاطبان را برانگیخته است.
«… برادرت خیلی پسر خوبیه‌ها، اما انقدر چین و چروک‌های پوستش زیاده که…» خواهرِ داماد هم با یک کِرم جادویی داماد را جوان می‌کند و عروس خانم که متحیر شده است، جواب بله را می‌دهد. » این سناریوی تبلیغ یک کرم جوانساز است، اما نه در شبکه‌های ماهواره‌ای یا اینستاگرامی، بلکه یک آگهی بازرگانی در رسانه ملی است. این تبلیغ در حالی چروک صورت را به عنوان مانعی برای ازدواج مطرح می‌کند که به عقیده کاربران فضای مجازی، در کنار اولویت‌های اساسی ازدواج اهمیت چندانی ندارد.
این اولین تبلیغ رسانه ملی نیست که واکنش کاربران را برانگیخته است، بلکه پیش از این سناریوی تبلیغاتی لوازم خانگی هم خبرساز شده بود. در سناریوی این تبلیغ یک زن با لحن طلبکارانه به همسرش می‌گوید: «نمی‌شد یخچال بزرگتر بخری؟ و مرد شرمنده می‌گوید: می دونی که پول نداریم! و زن با غیض می‌گوید: این شد دلیل؟!»
این در حالی است که طبق اصل ۱۱ مجموعه آیین‌نامه تولید آگهی‌های رادیویی و تلویزیونی، آگهی بازرگانی نباید متضمن فریب و اغراق باشد. همچنین بر اساس اصل۳۰ این دستورالعمل، نشان دادن تاثیر آنی استفاده از وسایل درمانی مانند به تصویر کشیدن فرآیند تأثیر داروها، شامپوها، مواد شوینده، روغن ها، بر بدن انسان به هر شیوه‌ای مجاز نیست.
کارشناسان فرهنگ‌سازی غلط و سوق دادن جوانان به سمت معیارهای نادرست برای انتخاب همسر را از دیگر معایب چنین تبلیغاتی عنوان می‌کنند، چرا که وقتی معیارهای ظاهری در تبلیغات مهم جلوه داده شود، به مرور تبدیل به فرهنگ می‌شود و جوانان هم به جای معیارهایی همچون تعهد، مسئولیت پذیری، سلامت روانی و… ظاهر را در اولویت قرار می‌دهند.
پیشتر جمعی از مخاطبان سامانه فارس من هم با ثبت پویشی با عنوان «نقد به تبلیغات لاکچری و تولیدات سریالی رسانه ملی»، نسبت به پخش تبلیغات بازرگانی با رویکرد ترویج زندگی لوکس و تزریق فرهنگ مصرف گرایی به جامعه انتقاد کردند. در این پویش آمده است که تبلیغات آن چنانی صدا و سیما که بیشتر ترویج زندگی لوکس و فانتزی و غربی است؛ مصرف گرایی انواع نوشیدنی‌ها، خوراکی و مواد غذایی را ترویج می‌دهد در حالی که قشر زیادی از این مردم آنقدر توانایی مالی ندارند که حتی هزینه‌های اولیه زندگی‌شان را تأمین کنند و مدام باید پای تلویزیون جواب سؤال فرزندان کوچک‌شان را بدهند که این مواد خوراکی چه مزه‌ای دارد.
هیچ صفحه اینستاگرامی مجوز فعالیت ندارد | ریسک خرید اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی غیر بومی چقدر است؟
مهدی اسلامی، مدرس دانشگاه می‌گوید که تنها رسانه ملی در این قضیه مقصر نیست و اگر رسانه ملی تبلیغ نکند مردم بدتر از آن را در «شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام» می‌بینند که باعث ایجاد مسابقه «در نمایش تجملات و زندگی‌های به اصطلاح لاکچری» در بستر فضای مجازی می‌شوند.
اما مشاور خانواده علیرضا شریفی یزدی معتقد است که از صدا و سیما به عنوان رسانه ملی این انتظار به حق وجود دارد که مُبلغ فرهنگِ مصرف گرایِ غربی نباشد و «به جای تبلیغات دروغ این باور را در ذهن جوانان جا می‌انداخت که جوان ماندن و داشتن ظاهر خوب منوط به تغذیه، ورزش و خواب درست است» اما متأسفانه کم شدن افراد فرهیخته، آگاه، متخصص و با سواد در حوزه تبلیغات، منجر به این شده که امروز شاهد تبلیغات اغراق شده و نادرست در رسانه ملی باشیم.
لیلا وصالی، معاون آموزش انجمن سواد رسانه‌ای ایران می‌گوید که «اگر کمی مخاطب‌شناسی و خلاقیت داشته باشیم» می‌توانیم تبلیغات بهتر متناسب با فرهنگ خودمان تولید کنیم که با قوانین صداوسیما هم سازگارتر است. مهم‌تر از همه می‌توانیم همزمان بسترهای فرهنگی خودمان را هم مورد توجه قرار دهیم. همه این‌ها نیاز به آموزش درست دارد و تا زمانی که آموزش بومی درستی در این زمینه صورت نگیرد و «تبلیغات صرفا بر اساس کتاب‌هایی که بر مبنای تبلیغات خارجی نوشته شده ساخته شود، نیاز موثری از مخاطب ایرانی مرتفع نمی‌شود».