همشهری‌آنلاین – گروه سیاسی: رهبرمعظم‌انقلاب در نوبت عصر بازدیدشان از این نمایشگاه، ضمن حضور در غرفه حوزه فضایی کشور با دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان فعال دراین عرصه آشنا شدند. این‌درحالی بود که شرکت‌های فعال در حوزه ساخت ماهواره نیز محصولات خود را به نمایش گذاشته بودند؛ دستاوردهایی که این روزها در کانون توجه داخلی و بین‌المللی قرار گرفته‌است.
این بازدید اما یک نکته ویژه داشت؛ اینکه اعلام شد علاوه‌بر ۲ ماهواره‌ای که طی روزهای اخیر در مدار گرفته است، تا پایان سال‌جاری ۱۲ ماهواره ایرانی دیگر نیز در صف پرتاب به فضا قرار دارند.
چشم‌انداز توسعه صنعت فضایی
تازه‌ترین دستاوردهای صنعت فضایی کشور در شرایطی که در برنامه هفتم توسعه، که درحال پشت‌سر گذاشتن مراحل تصویب نهایی است، توجه ویژه‌ای به توسعه فعالیت‌های این عرصه مبذول شده‌است.
دراین برنامه بر موضوع‌های فضایی مهمی مانند «لزوم تکمیل پایگاه ملی پرتاب فضایی»، «دستیابی به مدار لئو و مدار ۳۶هزارکیلومتری»، «راه‌اندازی مرکز تجمیع و آزمون ملی سامانه‌های ماهواره‌ای نیمه‌سنگین» و «شکل‌گیری منظومه‌های ماهواره‌ای» اشاره شده‌است.
در ماده ۶۷ فصل ۱۳ برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه کشور درباره صنعت فضایی ایران تاکید شده که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، به‌منظور شتاب‌دهی به رشد صنعت فضایی کشور و توسعه کاربرد خدمات فضاپایه و داده‌های فضایی در بخش‌های اقتصادی، نسبت به اجرای برنامه‌های فضایی با اولویت‌های زیر اقدام کند:
- تثبیت قابلیت دستیابی به مدارهای پایین و حفظ نقاط مداری کشور
- ایجاد و توسعه زیرساخت‌های تست و آزمون سامانه‌های ماهواره‌ای و ماهواره‌برها
- تکمیل پایگاه ملی پرتاب
- ارتقای توانمندی ساخت بومی ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی
- توسعه توانمندی دستیابی به مدارهای ارتفاع بالا و زمین‌آهنگ
- پوشش خطرات سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در تأمین، توسعه فناوری و راه‌اندازی منظومه‌های ماهواره‌ای ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی، سنجشی و اینترنتی
- توسعه دسترسی خدمات مبتنی بر فناوری‌های فضایی برای کسب‌وکارها
ماهواره‌هایی که به فضا رفت
اعلام برنامه پرتاب ۱۲ ماهواره دیگر به فضا تا پایان سال‌جاری درحالی است که پیش از این مسئولان مربوط اعلام کرده بودند براساس مصوبات مجلس درجریان بررسی برنامه هفتم توسعه، تا پایان این برنامه باید ۳۰ پرتاب تحقیقاتی و عملیاتی در کشور انجام شود؛ هدفی که مسئولان این حوزه معتقدند با توجه به ظرفیت‌های موجود در حوزه طراحی و ساخت ماهواره، طراحی و ساخت پرتابگر و زیرساخت‌های زمینی، تحقق آن کاملا در دسترس است. در ادامه به بررسی برخی از ماهواره‌هایی که ایران تاکنون به فضا پرتاب کرده‌است می‌پردازیم:
۱۵ آبان‌ماه ۱۳۸۴
سینا یک
ماهواره «سینا ۱» نخستین محصول فضایی مشترک ایران و روسیه بود که در نخستین روزهای آبان‌ماه ۱۳۸۴ از پایگاه فضایی «پلتسک» روسیه به وسیله موشک «کاسموس» به فضا پرتاپ شد. با پرتاب این ماهواره، ایران چهل‌وسومین کشور صاحب ماهواره در جهان شد.
۱۵ بهمن‌ماه ۱۳۸۷
امید یک
این ماهواره «مخابراتی» بود و از پایگاه سمنان و با ماهواره‌بر «سفیر ۱» به فضا پرتاب شد. این ماهواره در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ در مناطق آمریکای جنوبی و بر فراز اقیانوس اطلس سقوط کرد.
۲۵ خردادماه ۱۳۹۰
رصد
«رصد» دومین ماهوارۀ ایرانی بود که توسط موشک‌های حامل ایرانی به فضا فرستاده شد. رصد همچنین نخستین ماهواره تصویربرداری ایران بود که از پایگاه سمنان و با ماهواره‌بر «سفیر یک» به فضا پرتاب شد. این ماهواره در ۱۵تیرماه ۱۳۹۰ بعد از ۳ هفته به‌کار خود پایان داد.
۱۴ بهمن‌ماه ۱۳۹۰
نوید
«نوید» ماهواره تصویربرداری که از پایگاه سمنان پرتاب شد؛ ماهواره‌ای که در بهمن‌ماه ۱۳۸۸ ازسوی متخصصان دانشگاه علم و صنعت رونمایی شده بود. «نوید» ۶ روز پس‌از پرتاب تصاویری را به ایستگاه زمینی ارتباطی ایران ارسال کرد.
۱۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۳
فجر
«فجر» نخستین ماهواره با مأموریت انتقال مداری کشور بود که گفته شد سبب افزایش طول عمر ماهواره به یک و نیم سال می‌شود؛ ماهواره‌ای که از پایگاه سمنان پرتاب شد.
مردادماه ۱۳۹۶
طلوع یک
«طلوع۱» ماهواره تصویربرداری بود که از پایگاه پرتاب امام‌خمینی(ره) و با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما پرتاب موفقیت‌آمیزی نداشت در مدار قرار نگرفت.
۲۵ دی‌ماه ۱۳۹۷
پیام یک
«پیام یک» ماهواره ای سنجشی و متعلق به دانشگاه امیرکبیر بود که با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب هم به اذعان مسئولان وقت، موفقیت‌آمیز نبود و در مدار قرار نگرفت.
۱۷ بهمن‌ماه ۱۳۹۷
دوستی
ماهواره «دوستی» محصول متخصصان دانشگاه صنعتی شریف بود که در دهه فجر سال ۱۳۹۷ پرتاب شد، اما با اخبار ضد و نقیضی درباره سرنوشت آن همراه بود.
۲۰ بهمن ماه ۱۳۹۸
ظفر یک
«ظفر یک» ماهواره‌ای محصول دانشگاه علم و صنعت بود که کاربری سنجش از دور داشت و با ماهواره «سیمرغ» به مدار ۵۳۰کیلومتری پرتاب شد و گفته می‌شود در مرحله سوم پرتاب به‌دلیل نرسیدن به سرعت لازم سقوط کرد.
۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹
نور یک
«نور یک» ماهواره ای چند منظوره ساخت ایران بود که ازسوی سپاه پاسداران و به‌وسیله ماهواره‌بر «قاصد» از کویر مرکزی ایران با موفقیت در مدار ۴۲۵کیلومتری زمین قرار گرفت.
۸ اسفندماه ۱۴۰۰
نور ۲
«نور ۲» ماهواره‌ای نظامی بود که ازسوی ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی «قاصد» نیروی هوافضای سپاه پاسداران به فضا پرتاب شد و در مدار ۵۰۰کیلومتری زمین قرار گرفت.
۱۸ مردادماه ۱۴۰۱
خیام
«خیام» ماهواره سنجش از دور بود که به سفارش سازمان فضایی ایران و ازسوی یک شرکت روسی ساخته شد و توسط موشک روسی «سایوز» از پایگاه فضایی «بایکونور» قزاقستان به مدار نزدیک زمین ارسال شد.
۵ مهرماه ۱۴۰۲
نور ۳
«نور ۳» ماهواره‌ای چندمنظوره ساخت سپاه پاسداران ایران بود که توسط ماهواره‌بر «قاصد» به فضا پرتاب شد. این ماهواره با سرعت ۷/۶ کیلومتر برثانیه و ۵۰۰ثانیه پس‌از پرتاب، در مدار ۴۵۰کیلومتری از سطح زمین قرار گرفت.
۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲
۵ ماهواره جدید
در آخرین روزهای آبان‌ماه سال‌جاری بود که در جریان بازدید رهبرمعظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه‌پاسداران نام ۵ ماهواره در اختیار این نیرو رسانه‌ای شد که «مبین یک» و «مبین ۲» از جمله آنها به‌شمار می‌روند. از این ماهواره‌ها اطلاعات چندانی منتشر نشده‌است.
۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۲
ثریا
ماهواره ثریا توسط موشک «قائم ۱۰۰» سپاه پاسداران در روزهای اخیر با موفقیت، به مدار ۷۵۰کیلومتری زمین پرتاب شد؛ ماهواره‌ای که گفته می‌شود سوخت جامد دارد و سه مرحله‌ای است.
۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۲
مهدا، کیهان ۲، هاتف ۱
ماهواره ۳۲ کیلومتری مهدا به‌همراه ۲ نانو ماهواره دیگر به‌وسیله پرتابگر سیمرغ با موفقیت با فضا پرتاب شدند و در مدار ۴۵۰ کیلومتری قرار گرفتند.