همشهری آنلاین-الهام مصدقی راد: وزارت نیرو دو سال قبل اعلام کرد شاخص دسترسی جمعیت شهری ایران به شبکه جمع‌آوری فاضلاب ۴/۵۲ درصد است و به‌دلیل نبود تصفیه‌خانه کافی بخش زیادی، یعنی حدود ۸۰ درصد فاضلاب استان‌های شمالی و جنوبی ازجمله خوزستان، مازندران و هرمزگان وارد دریا می‌شود. از چند سال قبل اما احداث تصفیه خانه فاضلاب در بندرعباس آغاز شد و قرار است در آینده نزدیک مورد بهره برداری قرار بگیرد. کارشناسان محیط زیست معتقدند این اتفاق کمک بزرگی به حفظ اکوسیستم خلیج فارس کرده و می‌تواند منجر به تکرار چنین پروژه ای در دیگر شهرهای جنوب و شهرهای ساحلی شمال کشور شود تا آلودگی‌های دریای شمال و جنوب کاهش یابد.
بلایی که فاضلاب بر سر دریا می‌آورد
ورود فاضلاب شهری و خانگی به دریا با تبعات بسیاری همراه است . پرگل قوام مصطفوی ،متخصص بیولوژی دریا به همشهری می‌گوید : « با فاضلاب های خانگی ،مقدار زیادی مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر وارد محیط آبی می‌شود ، این مواد به مصرف جلبک های تک سلولی می رسد اما میزان آنها را افزایش داده و منجر به شکوفایی جلبکی می‌شود. اگر جلبک ها از نوع تولید کننده سم باشند ، میزان سم هم در آب افزایش یافته و به ماهی‌ها آسیب می زند. ازدیگر سو ، بسیاری از این جلبک ها ماده موکوسی و چسبناک تولید می‌کنند که سیستم فیلترازیسیون موجودات دارای فیلتر مانند مرجان ها را پوشانده و یا روی آب شش ماهی‌ها می‌نشیند که موجب مرگ این موجودات خواهد شد. این موکوس ها همچنین میزان نفوذ نور به عمق آب را کاهش می‌دهند و موجوداتی که برای حیاتشان به نور نیاز دارند با چالش مواجه می‌شوند.»
بوی نامطبوع نیز نتیجه همین شکوفایی جلبکی است. جلبک هایی که می‌میرند به ویژه درنقاطی که عمق آب کمتر است ،بوی نامطبوع ایجاد می‌کنند . آنگونه که مصطفوی می‌گوید جلبک های مرده برای موجودات بسترزی در خلیج فارس مانند برخی ماهی ها ، اسفنج ها ،خیار دریایی و .. نیز خطرناک است و موجب مرگ آنها نیز می‌شود.میکرو پلاستیک و نانوپلاستیک نیز از جمله معضلاتی است که به دلیل ورود پسماندها به دریا به مساله ای جهانی تبدیل شده و ذرات ریز آنها در بدن ماهی هم وجود دارد. این مشکلات به دلیل کم عمق بودن خلیج فارس و همچنین تنوع زیستی موجودات دریای جنوب ،در این منطقه بیشتر از دریای خزر است اما خزر نیز با فاضلاب خانگی شدیدی روبروست . این استاد دانشگاه به بررسی میزان آلودگی دریای خزر در چند سال قبل اشاره کرده و می‌گوید : « طبق بررسی ها میزان " کلی فورم ها" در خزر به شدت بالا بود ،کلی فورم ها باکتری های عامل بیمارهای گوارشی هستند. »
تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس ، یک تیر و چند نشان
محمد درویش ، کنشگر محیط زیست و مدیرکل سابق دفتر مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست معتقد است احداث و بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس نه یک پروژه استانی که اقدامی یک تیر و چند نشان است و به جز پیامدهای مثبت زیست محیطی ، انگیره ای قوی برای تکمیل یا احداث تصفیه خانه فاضلاب در دیگر شهرهای جنوبی و شمالی ایران خواهد بود . او به همشهری می‌گوید : « طبق اعلام آب منطقه ای ، ۲ میلیارد متر مکعب پساب از محدوده هرمزگان وارد خلیج فارس می‌شود ، ۲ میلیارد مترمکعب نیز تراز آب خوان ها منفی است ، با این پروژه و انتقال پساب تصفیه شده برای صنعت می‌توان جلوی فرونشست را گرفت .» علی سلاجقه ،رییس سازمان محیط زیست نیزسال گذشته ضمن بازدید از روند اجرای تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس با بیان این که سالیانه ۳۶ میلیون متر مکعب از فاضلاب این شهر وارد دریا می‌شود گفت :« وظیفه داریم سلامت دریا را که میزبان اکوسیستم بی نظیری است حفظ کنیم . چراکه حیف است جزایر ۱۴ گانه هرمزگان با مشکل مواجه شوند ، ما در این زمینه ورود جدی داریم و مطمئنا بحث دریا را فعال‌تراز گذشته پیگیری خواهیم کرد.» او این را هم گفت که صنایع بندرعباس از پساب فاضلاب استفاده خواهند کرد و دیگر هیچ آبی جایگزین نخواهد شد.
پروژه تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس، شامل تصفیه فاضلاب شهری و انتقال پساب تصفیه شده به صنایع مستقر در غرب این شهر است. با بهره برداری از این پروژه که استانداری هرمزگان با جدیت آن را دنبال می‌کند و برخی صنایع مستقر در منطقه نیز به پیشرفت سریعتر پروژه کمک کرده اند ، هم فاضلاب شهری تصفیه می‌شود و هم صنایع مذکور از این پساب تصفیه شده در حوزه صنعت بهره مند خواهند شد. عدم تصفیه فاضلاب در بندرعباس و انتشار بوی نامطبوع ، هم برای شهروندان و هم برای گردشگران و صنعت گردشگری مشکل ساز شده است. تصفیه کردن فاضلاب و بهره مندی از پساب تصفیه شده در فعالیت های صنعتی نیز کمک بزرگی به عدم استفاده از آب چاه ها و حفر چاه های جدید خواهد کرد و در کنار اینها میزان فاضلاب ورودی به دریا را کاهش داده و به حفظ اکوسیستم خلیج فارس کمک بزرگی می‌کند. استانداری هرمزگان خرداد ماه سال جاری اعلام کرد که امیدوار است بخشی از این پروژه تا پایان امسال تکمیل شده و سال آینده نیز پساب این تصفیه خانه به صنایع غرب بندرعباس برسد.
بیشتربخوانید :