همشهری آنلاین - زهرا رفیعی: در این بازار جهانی، کشورهایی که کمتر از سقف تعهدات، کربن تولید کنند نظیر سوئیس، می‌توانند باقیمانده آن را به کشورها و شرکت‌هایی که برای توسعه بیشتر، کربن بیشتری تولید می‌کنند، بفروشند. از سوی دیگر برخی کشورها که سهم انتشارشان بیشتر از حد مجاز در قلمروی سرزمینی‌شان است مانند چین، اقدام به اجرای پروژه‌های کاهش کربن در کشورهای کمتر توسعه‌یافته می‌کنند تا از طریق گواهینامه‌های آن، تعهداتشان در مقابل مجامع بین‌المللی را عملی کرده باشند. بازیگران تبادل کربن علاوه بر دولت‌ها، بخش خصوصی نیز هستند. علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست همین دیروز اعلام کرد که تجارت کربن در دستور کار این سازمان است و بدین‌منظور با سازمان بورس وارد مذاکره شده است.» این موضوع سال‌هاست در بازار بورس کشور مطرح است، ولی بازیگران بخش‌های خصوصی به‌دلیل مشکلات مالی، تحریم‌ها، عدم‌شفافیت در مکانیسم‌ها و... چندان رغبتی به اجرای آن نداشته‌اند.
گام‌های تجارت کربن در ایران
الهه پهلوان، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست: تبادل کربن در بازار بورس در شرایط فشار تحریم‌ها، به صنایع فشار بیشتری تحمیل می‌کند؛ مگر اینکه بتوانیم با ارائه تسهیلات مالی از صندوق‌های ملی این فشار را کمتر کنیم. البته یکی از مهم‌ترین مسائل این صندوق‌ها به‌طور مثال صندوق ملی محیط‌زیست، بازپرداخت وام‌هایی است که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از سوی صنایع دریافت شده، ولی با توجه به شرایط اقتصادی، صنایع از بازپرداخت آن، باز مانده‌اند. بیش از ۳هزار واحد صنعتی و تولیدی آلاینده در سطح کشور وجود دارد و قطعا صندوق محیط‌زیست قادر به پاسخگویی تمام نیازهای این واحدهای آلاینده نخواهد بود؛ بنابراین بهتر است که بودجه‌ها به مراکز علمی و دانشگاهی با اولویت داده شود تا برای کاهش کربن و تبادل آن مدلی متناسب با شرایط ایران تدوین شود. واقعیت این است که ارتقای وضعیت محیط‌زیستی واحدهای تولیدی و صنعتی کشور نیازمند برخی اقدامات و فعالیت‌ها مانند کاهش آلایندگی دودکش‌ها از طریق نصب تجهیزات و بهبود بخشیدن فیلتراسیون، تولید به شیوه‌های نوین، جایگزینی و نوسازی خطوط فرسوده با خطوط منطبق با فناوری روز (فناوری‌های سبز) است. در این میان می‌توان برای بهتر کردن وضعیت انتشار کربن، بازار تبادل مجوزهای زیست‌محیطی ایجاد کرد که به‌وسیله آن هر صنعت آلوده‌کننده‌ای که به مقدار آلودگی کمتر از استانداردها دست یافت، امتیاز و اعتبارخود را بتواند به صنایع دیگر بفروشد. در شرایط اقتصادی کنونی، صنایع تا زمانی که از آینده سرمایه‌گذاری خود در کاهش کربن مطئن نباشند، ریسک نمی‌کنند.
نمونه هایی از فعالیت های جهانی برای کاهش انتشار کربن
سوئیس: روشنایی و اجاق‌های سازگار با محیط‌زیست را برای ۵ میلیون خانواری که در کشور غنا از چوب برای پخت‌وپز استفاده می‌کنند، اجرا می‌کند.
امارات متحده عربی: برای جبران تولید کربن ۴.۵ میلیارد دلار برای توسعه پروژه‌های انرژی پاک در قاره آفریقا اختصاص داده است.
ژاپن: تدوین سازوکار کاهش انتشار کربن برای آنکه سطح انتشار از ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۶ درصد کاهش یابد و در سال ۲۰۵۰ به صفر برسد.
بیشتر بخوانید:
مفاهیم: رد پای کربن چیست؟
تجارت کربن ۱۰ برابر بزرگتر از بازار جهانی نفت می‌شود