همشهری آنلاین - حوادث: «روزها را در زندان می‌گذراندیم و زن و بچه‌های‌مان هم مشکل مالی داشتند؛ اما حالا اوضاع تغییر کرده» این حرفهای یکی از زندانیان زندان قم است که از چند روز قبل در کارخانه مونتاژ موتورسیکلت که در حاشیه زندان راه اندازی شده کار می‌کند. او و ۶۹ نفر دیگر در آغاز دهه فجر کارشان را در این کارخانه آغاز کردند؛ به این امید که در دوران محکومیت‌شان بتوانند هزینه زندگی خانواده های شان را تامین کنند. اما این کارخانه چطور در زندان ایجاد شده است؟
بنیاد تعاون زندانیان کشور که متولی اشتغال زایی برای زندانیان و حمایت از آنها است از مدتی قبل برای اشتغال زایی زندانیان زندان قم برنامه ریزی کرد. طبق این برنامه با همکاری بخش خصوصی در حاشیه زندان یک کارخانه مونتاژ موتورسیکلت راه اندازی شد تا شماری از زندانیان روزها را به جای گذراندن در زندان در این کارخانه مشغول به کار شوند و علاوه بر اشتغال، درآمدی هم داشته باشند و خانواده های شان کمتر در تنگنای مالی قرار بگیرند.
روز پنجشنبه در جریان افتتاح این کارخانه که با حضور رئیس سازمان زندانها و شماری از مسئولان قضایی قم برگزار شد رحیم مطهر نژاد، مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور درباره این کارخانه به همشهری گفت: با افتتاح این واحد تولیدی موتور سیکلت در فاز اول برای ۷۰ نفر ایجاد اشتغال داشتیم. بنیاد تعاون، سازمان زندانها و دستگاه قضایی با مشارکت کار آفرینان در حال توسعه اشتغال زندانیان است و ما امیدواریم که فرصت‌های شغلی بیشتری را در اختیار زندانیان قرار دهیم. او در ادامه گفت: زندانیان در دو مقطع نیاز به کار دارند؛ یکی دوران محکومیت است که در حال حاضر برای آن ساز وکاری ترسیم شده است و مقطع دیگر بعد از آزادی زندانیان است که باید مورد توجه قرار گیرد و کمک کنیم تا آنها را به اجتماع برگردانیم و این امر جزء با تلاش میسر نمی‌شود.
در حاشیه این مراسم همچنین غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور نیز گفت: مهم‌ترین رسالت سازمان زندانها، اصلاح و تربیت است و اشتغال بهترین بستر برای اصلاح و تربیت و باز اجتماعی کردن زندانیان است. بیکاری منجر به سرخوردگی اجتماعی می‌شود و ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است و برعکس اشتغال باعث شادابی، افزایش اعتماد به نفس و خودباوری در زندانها می‌شود.
سرگرمی درآمدزا در زندان
یکی از کارگران کارخانه تولید موتورسیکلت زندان قم مردی ۳۴ ساله است که می‌گوید به تحمل ۳۷ سال حبس محکوم شده اما کار کردن در کارخانه تجمل حبس را برایش راحت تر کرده است.
به چه اتهامی زندانی شده ای؟
بخاطر قاچاق ۵۶ گرم هروئین و شیشه دستگیر شدم. این مواد برای خودم بود. خرید و فروش نمی‌کردم. خودم مصرف کننده بودم.
حالا باید چند سال در زندان باشی؟
به ۳۷ سال و ۸ ماه زندان محکوم شدم که ۴ سال از دوره محکومیتم گذشته و باید حدود ۳۳ سال دیگر در زندان باشم. این همه سال به حرف شاید راحت باشد اما یک عمر است.
در این مدت در زندان چه کار می‌کردی؟
قبلا کار خاصی نداشتم اما از وقتی که این کارخانه موتورسازی راه اندازی شده در اینجا کار می‌کنم. قبلا جوشکار بود و به کارهای فنی آشنایی داشتم. در اینجا آموزش دیدم و از ۱۰ روز قبل کار را شروع کردیم. با راه اندازی این کارخانه و با حقوقی که می گیرم امیدوارم سختی زندگی تنها فرزندم که در بیرون از زندان است کمتر شود. خودم هم در اینجا سرگرم هستم و زندان برایم راحت تر می‌گذرد.
اگر به عقب برگردی باز هم چنین کاری می کنی که مجبور شوی ۳۷ سال زندان را تحمل کنی؟
نه این کار زندگی ام را نابود کرد. باورم نمی شود که باید ۳۳ سال دیگر در زندان بمانم. امیدم به خدا است.
آموزش تخصصی در زندان
یکی دیگر از زندانیانی که در کارخانه موتورسازی زندان قم کار می‌کند مردی ۵۰ ساله است که ۷ سال می شود به زندان افتاده و معلوم نیست تا چه زمانی باید زندانی باشد. او اما می‌گوید در همین مدت توانسته کارهای فنی یاد بگیرد و به درآمد هم برسد.
چطور شد که زندانی شدی؟
من در کار خرید و فروش ماشین بودم و سالها کار می کردم اما بدشانسی آوردم و کارم گره خورد و بخاطر چک هایی که داده بودم بدهکار شدم و به زندان افتادم. حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بدهی داشتم که به مرور بدهی هایم را پرداخت کردم و حالا حدود ۴۰۰ میلیون تومان باقی مانده.
چند سال است که زندان هستی و تا چه زمانی باید در اینجا بمانی؟
حدود ۷ سال است که زندانی هستم. دوره محکومیتم تمام شده اما حالا بخاطر اینکه نمی توانم بدهی ام را بدهم زندانی ام و باید رد مال کنم تا بتوانم آزاد شوم. شاکیانم زیاد بودند اما رضایت گرفتم و حالا فقط یک شاکی دارم.
شرایط زندان چطور است؟
در این مدت تلاش کردم از زمان زیادی که اینجا دارم استفاده کنم. در این مدت در کارگاههای مهارت آموزی زندان شرکت کردن و کار رنگ استاتیک را یاد گرفتم. حالا هم که از چند روز قبل کارخانه موتورسازی در اینجا به راه افتاده در بخش رنگ استاتیک کار می‌کنم. هم سرگرم هستم و هم درآمد دارم و شرایط برایم بهتر شده است. امیدوارم بتوانم با پرداخت بدهی‌ام از زندان آزاد شوم.
آخر کار خلاف زندان است
جوان ۲۷ ساله می‌گوید ۳ سال است که زندانی شده و باید ۳ سال دیگر در زندان بماند. او هم به اتهام قاچاق مواد مخدر دستگیر شده و می‌گوید شرایط زندان سخت است ولی از زمانی که در کارخانه کار می‌کند اوضاع بهتر شده است.
به چه اتهامی دستگیر و زندانی شدی؟
به اتهام نگهداری ۱۰ گرم شیشه دستگیر و به ۶ سال و ۳ ماه حبس محکوم شدم. حالا ۳ سال است که زندانی ام و باید حدود ۳ سال دیگر در زندان بمانم.
قبل از دستگیری در بیرون از زندان چه کار می‌کردی؟
در قم در یک کارواش کار می‌کردم و کارم هم بد نبود اما نمی دانم چطور شد که دست به این کار زدم و خودم را گرفتار کردم.
درباره کار در کارخانه موتورسازی زندان صحبت کن.
کار را همینجا یاد گرفتم و از اینکه این کارخانه برای زندانیان راه اندازی شده راضی ام. دست کم روزها را در زندان نیستیم و در اینجا کار می کنیم. هم سرگرم هستیم و هم درآمد داریم. اینجا به اندازه کارگران بیرون به ما حقوق می دهند.
با وجود این همه سختی که در این سن تحمل کردی برای دوران بعد از آزادی ات چه برنامه ای داری؟
بعد از آزادی سراغ کار قبلی ام می رم و می خواهم خودم کارواش بزنم. همین یک بار کار خلاف بس بود و دیگر دنبال کار خلاف نمی روم. جوانها بدانند خلاف اخر و عاقبت ندارد و آخرش همینجا یعنی زندان است. امیدوارم بقیه زندانم زود بگذرد و آزاد شوم.