همشهری آنلاین-فرخنده رفائی: دستفروشان تهران سال‌هاست که به معضل پیاده‌روهای پایتخت تبدیل شده‌اند و حریم تئاترشهر از نقاط طلایی تجمع آنهاست. بساط‌گستری این فروشنده‌های سیار در پیاده‌روهای خیابان ولیعصر در جوار تئاترشهر علاوه بر نازیبا کردن منظر این مکان فرهنگی، مشکل سد معبر را نیز در یکی از پرترددترین نواحی شهری تهران ایجاد کرده که علاوه بر شکایت هنرمندان، نارضایتی عموم شهروندان را نیز به‌دنبال داشته است.
تاکنون تلاش‌ها و اقدامات زیادی برای انتقال این دستفروشان از پیاده‌روهای تئاترشهر انجام شده که با توجه به مقطعی بودن این اقدامات و بی‌توجهی به مسائل معیشتی این افراد، با موفقیت همراه نبوده است. در دوره‌هایی، حتی مدیریت شهری به این دستفروشان به چشم منبع درآمد نگاه کرده و نتیجه اینکه هربار بعد از چند روز یا چند هفته دوباره دستفروش‌ها بساط‌شان را در این نقطه پهن کرده‌اند. این بار اما مدیریت شهری برای ساماندهی پیاده‌روهای تئاترشهر طرحی دارد که در آن موضوع معیشت و درآمد دستفروشان نیز لحاظ شده است.
سد معبر؛ خط قرمز شهرداری
سعید بیگی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران درباره مسیری که برای ساماندهی دستفروشان طی شده به همشهری گفت: دستفروشی موضوعی است که به هر حال در تهران وجود دارد و شهرداری برای ساماندهی آن ورود کرده، اما مشکلی در کنار دستفروشی وجود دارد به نام سدمعبر که ما این دو موضوع را از هم جدا دیده‌ایم. از نگاه ما دستفروشی بحثی است که اتفاقا می‌توان آن را به شکل یک فرصت دید و با ساماندهی‌آن کاری کرد که به‌طور صحیح انجام شود، اما مشکلی که باید حل شود، سد معبر ناشی از دستفروشی در برخی نقاط شهر است. بیگی با اشاره به تمرکز شهرداری روی شناسایی نقاط دارای سد معبر در شهر تهران از سال گذشته، ۲۰نقطه را از این حیث پرآسیب معرفی کرد و از ساماندهی ۱۲نقطه از این تعداد، ازجمله محورهای تجریش، شوش (صابونیان)، تهرانسر و خیابان اردستانی منطقه۲۰ خبر داد.
ولیعصر؛ مهم‌ترین محور دارای سد معبر
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، یکی از مهم‌ترین محورهای دارای سد معبر شهر تهران را خیابان ولیعصر و اطراف تئاترشهر عنوان کرد و افزود: ساماندهی این محور نیاز به این داشت که فضایی برای ایجاد بازارچه فراهم کنیم تا دستفروش‌ها بتوانند کاسبی خود را در آن ادامه دهند؛ چون کنار این دستفروشان که بسیاری از آنها افراد شریفی هم هستند، فسادهایی هم وجود دارد؛ به این شکل که بعضی افراد فضا و خیابان را به آنها می‌فروشند، بعضی دیگر مافیای این کار هستند، برخی اتباع بیگانه غیرمجاز هستند و در مواردی مغازه‌دارها سوءاستفاده‌هایی در این زمینه دارند. در نتیجه اصرار ما این بود که حتما در جای مناسبی که امکان ادامه کسب‌وکار این دستفروشان فراهم باشد، بازار خوبی ایجاد شود و افرادی که واقعا نیاز به این کار دارند در این بازار مشغول به کار شوند تا به این ترتیب هم این افراد کاسبی خود را ادامه دهند، هم شهرداری تکلیف خود را با بقیه افراد بداند و هم معبر برای عبور و مرور مردم باز شود.
اختصاص ۲ فضا به دستفروشان
ولیعصر، از پرترددترین محورهای شهر تهران است. این موضوع به‌ویژه در چهاراه ولیعصر با توجه به عبور و مرور زیاد دانشجویان و جوانان پررنگ‌تر از دیگر مناطق است. این موضوع به عاملی برای تجمع دستفروشان در پیاده‌روهای طولانی‌ترین خیابان پایتخت تبدیل شده و این افراد هیچ مکان دیگری را از لحاظ سودآوری هم‌پایه این محل ندیده‌اند. اما این‌بار شهرداری قرار نیست دستفروشان را از محل کنونی کاسبی‌شان خیلی دور کند. بیگی با اشاره به همکاری شهرداری‌های منطقه ۶ و ۱۱ در زمینه تامین مکان مناسب برای ایجاد بازارچه، گفت: ۲نقطه برای ایجاد بازارچه شناسایی شده؛ یکی از آنها زمینی است بالغ بر ۱۸۰۰مترمربع واقع در ضلع جنوب‌غربی چهارراه ولیعصر که برای احداث بازارچه در اختیار شرکت ساماندهی قرار گرفته و زمین دیگر (زمین نکویی) نیز با ابعادی بالغ بر ۲۰۰۰مترمربع، حدود ۵۰۰متر بالاتر از چهارراه، نبش خیابان ولیعصر در منطقه۶ شهرداری تهران برای ایجاد بازارچه موقت دستفروشی درنظر گرفته شده است. او افزود: خیلی به این موضوع دقت کردیم که جاهایی انتخاب شوند که به قول دستفروش‌ها «پاخور» داشته باشند و رونق کاسبی این افراد به هم نخورد.
بهره‌برداری از بازارچه؛ آخر هفته جاری
بهمن و اسفند، فصل طلایی مغازه‌دارها و دستفروش‌هاست و فروش یک روز این ماه‌ها ممکن است چندبرابر دیگر روزهای سال باشد، پس برای آنها بسیار مهم است که بدون فوت وقت بتوانند کاسبی‌شان را در محل جدید ادامه دهند. به‌گفته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران، ۹۰درصد کارهای عمرانی بازارچه انجام شده و در حال حاضر بازارچه در مرحله فضاسازی و ایجاد غرف با استفاده از سازه‌های سبک است. این غرفه‌ها تا پایان هفته جاری با کمک شهرداری مناطق ۶ و ۱۱ ایجاد می‌شود و در اختیار دستفروشان قرار می‌گیرد تا به این ترتیب مشکل سد معبر محور ولیعصر و اطراف تئاترشهر نیز مدیریت شود. بیگی درباره زمین درنظر گرفته شده برای بازارچه موقت نیز گفت: اولویت ما راه‌اندازی بازارچه در زمینی است که در چهارراه ولیعصر قرار دارد، اما زمین نکویی هم فاصله زیادی تا بهره‌برداری ندارد. به‌گفته او، زیرساخت‌های زمین منطقه۶، از قبل آماده بوده و احتمالا یک‌هفته تا ۱۰روز دیگر برای واگذاری به کسبه آماده خواهد شد. او همچنین پیش‌بینی کرد بازارچه سرمد حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ غرفه و بازارچه نکویی حدود ۲۰۰غرفه را بتوانند در خود جای دهند.
استقبال کسبه از بازارچه
این نخستین‌بار نیست که شهرداری برای ساماندهی دستفروشان در یکی از محورهای مهم شهری اقدام می‌کند، اما این طرح‌های ساماندهی تاکنون موفق نبوده و هر بار دستفروش‌ها بعد از مدتی بساط‌شان را در همان محل پهن کرده‌اند. اما به‌نظر می‌رسد موقعیت مناسب محل بازارچه بتواند ضمانتی برای موفقیت طرح جدید ساماندهی باشد. مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران درباره استقبال دستفروشان از محل جدید گفت: این بازارچه با توجه به اینکه یک در ورودی از خیابان ولیعصر و ۲ در ورودی از کوچه سرمد دارد، می‌تواند رونق کاسبی دستفروشان را تضمین کند؛ به همین دلیل پیش‌بینی ما این است که با استقبال مواجه شود. او، ایجاد بازارچه را شکل قانونمند فعالیت دستفروشان دانست و درباره اینکه چه تضمینی برای بازنگشتن کسبه به پیاده‌روها وجود دارد، گفت: حکم دادستانی برای برخورد با افرادی که پیاده‌روهای این منطقه را اشغال کنند اخذ شده و نیروی انتظامی هم پای این کار هست و با افراد مخل نظم برخورد خواهد شد. اما تمام تلاش ما این است که کاسبی و منافع این افراد حفظ شود، انتظار ما هم این است که وقتی فضای مناسب‌تری نسبت به کنار خیابان در اختیار این افراد قرار گرفته از آن استفاده کنند.
دریافت اجاره حداقلی از کسبه
به‌گفته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران، از کسبه‌ای که بعد از ثبت‌نام، در بازارچه مشغول به‌کار می‌شوند، براساس مصوبات شورا، اجاره روزانه‌ای با حداقل قیمت دریافت می‌شود که این مبلغ برای مخارج اولیه و فضاسازی و... است. بیگی با تأکید بر اینکه شهرداری در این موضوع به‌دنبال انتفاع نیست، افزود: این افراد همین امروز برای اینکه وسایل و چرخ‌دستی‌های خود را شب در محل امنی قرار دهند کرایه پرداخت می‌کنند، قطعا دریافتی ما از کسبه این بازارچه بسیار کمتر از مبالغی است که امروز آنها می‌پردازند. علاوه بر این، این بازارچه محصور، دارای درهای ورودی امن و همچنین نگهبان است و مبلغی که از کسبه دریافت می‌کنیم خرج همین موارد می‌شود.