گروه محیط زیست: خشکسالی، نبود آب کافی و عوامل انسانی سبب مهاجرت پرندگان از دریاچه ارومیه شده است.

کارشناسان محیط‌زیست سرنوشتی مانند دریاچه اورال را برای این دریاچه پیش‌بینی می‌کنند و معتقدند پل میان‌گذری که روی دریاچه ساخته‌شده حیات دریاچه را به خطر انداخته است.

دکتر جمشید منصوری، با تاکید بر اینکه پرندگان مهاجر به زیستگاه‌های مختلفی مهاجرت می‌کنند می گوید: بسیاری از زیستگاه‌ها در دریاچه ارومیه به خاطر کم‌آبی و سد‌سازی‌ روی رودخانه‌های اطراف این دریاچه تخریب شده‌اند و همین موضوع باعث‌شده تا پرندگان از این زیستگاه مهاجرت کنند.

این پرنده‌شناس با انتقاد از مسدود کردن آب رودخانه‌ها به‌عنوان محل زندگی پرنده‌های دریاچه ارومیه واحداث سدهای بدون ضابطه، اضافه می‌کند: پرنده‌ها برای یافتن آب و غذا به این مکان‌ها می‌آیند، و وقتی با کمبود آب و غذا مواجه می‌شوند به ناچار بر می‌گردند و به مکان‌های دیگر مهاجرت می‌کنند.

سد‌سازی‌ روی رودخانه‌های زرینه‌رود،

سیمینه ‌رود، گدار، باراندوز با هدف تولید برق سبب شده عمق آب در این دریاچه از 16 تا 22 متر به کمتر از 5 متر برسد.ناصر آق، استاد دانشگاه سهند تبریز با اشاره به این معضل معتقد است: اگر بخشی از آب رودخانه پیرانشهر را به دریاچه ارومیه منحرف نکنیم علاوه بر مهاجرت پرندگان و مرگ دریاچه باید در انتظار ویرانی مزارع کشاورزی اطراف دریاچه و بیکاری چند هزار نفر باشیم.

تأثیرخشکسالی

دریاچه ارومیه و آرال از نظر آب‌و‌هوایی در یک منطقه واقع شده‌اند. به‌دلیل گرم شدن کره‌زمین دریاچه‌های بسیاری از جمله آرال خشک شده‌اند. به همین دلیل کارشناسان سرنوشتی مشابه دریاچه اورال برای دریاچه ارومیه پیش‌بینی می‌کنند.

دکتر ناصر آق، استاد دانشگاه سهند تبریز می‌گوید: کارشناسان، خشکی دریاچه ارومیه را از نوع چرخشی اعلام و اظهار کرده بودند پس از 10 سال دریاچه ارومیه به وضعیت عادی بازخواهد گشت ولی متأسفانه وضعیت دریاچه ارومیه با وجود گذشت 12 سال از آغاز خشکسالی رو به وخامت گذاشته است.

ازسوی دیگردریاچه ارومیه در یکی از مناطق صنعتی - کشاورزی ایران واقع شده است. اما به‌دلیل عدم‌وجود سیستم فاضلاب صنعتی و نظارت دولت بسیاری از کارخانه‌ها فاضلاب خود را به سوی دریاچه ارومیه هدایت می‌کنند.

دکتر دلاور نجفی، معاون محیط طبیعی سازمان محیط‌زیست می‌گوید: ریختن فاضلاب کارخانه نمک صنعتی شهر مراغه، خواب تازه‌ای است که برای حیات دریاچه ارومیه دیده شده و این خطر بسیار ویرانگر است.

این متخصص محیط‌زیست می‌افزاید: دنبال این هستند که حجم پساب‌های صنعتی این کارخانه که بالای 20 متر مکعب در ثانیه است را وارد دریاچه ارومیه کنند که اگر چنین اتفاقی بیفتد دیگر قطعا فرایند نابودی کامل دریاچه ارومیه  فراهم می‌شود.

پل میان گذر

ویژگی طبیعی، چشم‌انداز زیبا، معطلی و سرگردانی گردشگران سبب شد فکر ایجاد پل روی دریاچه ارومیه شکل بگیرد. این فکر پس از قریب به 20 سال به واقعیت پیوسته است؛هرچندافتتاح پل میان‌گذر شهید کلانتری از نظر اقتصادی تاثیر مثبتی بر اقتصاد استان گذاشته است.

اما بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست معتقدندمسئله‌ بسیار مهم حفظ و ادامه حیات این دریاچه است.طراحی این پل با نگاه به پلی که روی دریاچه نمک ایالت یوتا آمریکا که به دریاچه ارومیه شباهت دارد ساخته شد، طراحی شده است.

دکتر اسماعیل کهرم، استاد محیط‌زیست دانشگاه تهران می‌گوید: بارها به دولتمردان اعلام کرده‌ام این میان‌گذر نباید ساخته می‌شد.او می‌افزاید: دریاچه‌ها مانند بدن انسان که سیستم گردش خون دارد، سیستم گردش آب دارند.

گردش آب، اکسیژن، غذا را به نقاط مختلف دریاچه می‌برد. ما با ایجاد میان‌گذر در این دریاچه اختلال ایجاد و آن را بیمار کرده‌ایم.او ایالات متحده را مثال می‌زند: در سراسر این کشور قطار و اتومبیل از روی تالاب‌ها و دریاچه‌ها عبور می‌کنند اما هیچ‌کس کوه را نریخته درون دریاچه یا تالاب. آنها با استفاده از ستون‌های متعدد این عمل را انجام داده‌اند.

فاطمه واعظ جوادی، رئیس سازمان محیط‌زیست ایران هم با انتقاد از لحاظ نشدن دانش زیست‌محیطی در احداث پل میان‌گذر ارومیه می‌گوید: احداث این میان گذر از ۲۰سال پیش آغاز شده بود که متأسفانه در آن زمان دانش فنی زیست‌محیطی به کار بسته نشد.

وی از پیگیری وضع زیست‌محیطی دریاچه ارومیه خبرمی‌دهد: متأسفانه احداث این پل جریان گردشی آب را به خطر انداخته که قرار است با هماهنگی وزارت راه و ترابری به راهکارهایی برسیم. به گفته واعظ جوادی، قرار است در مسیرهای پی‌ریزی شده کانال‌هایی برای عبور آب و تامین حرکت چرخشی آن تعبیه‌شود.