شناخت شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب و علائم و نشانه‌های آن به شما کمک می‌کند که نسبت به نحوه عملکرد بدن خود توجه بیشتری داشته باشید و در صورت بروز برخی از نشانه‌ها آن‌ها را جدی بگیرید و به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ادامه ضمن ذکر شایع‌ترین این اختلالات، علائم و روش‌هایی درمان آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. تا پایان همراه ما باشید.
پارکینسون
پارکینسون یکی از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب است که به لرزش اندام‌ها و سفتی بدن و همچنین مشکل در راه رفتن، تعادل و هماهنگی حرکات منجر می‌شود. علائم این بیماری معمولاً به‌تدریج شروع و با گذشت زمان تشدید می‌شود. تغییرات ذهنی و رفتاری، مشکلات خواب، افسردگی، مشکلات حافظه و خستگی ازجمله مهم‌ترین و پرتکرارترین علائم این اختلال عصبی هستند.
یکی از عوامل خطر شناخته‌شده در بروز این بیماری، سن است. بااینکه اکثر مبتلایان به پارکینسون در رده سنی ۶۰ سال هستند، اما حدود ۵ تا ۱۰ درصد از آن‌ها کمتر از ۵۰ سال سن دارند. بد نیست که بدانید این بیماری اغلب ارثی و برخی دیگر به‌دلیل جهش‌های ژنتیکی رخ می‌دهد. در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این اختلال عصبی وجود ندارد؛ اما با استفاده از دارو، انجام برخی جراحی‌ها، فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توان تا حد زیادی علائم بیماری را کنترل کرد.
تومورهای مغزی
از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب می‌توان به تومورهای مغزی اشاره کرد که به دلیل رشد بیش‌ازحد سلول‌ها رخ می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۴۰ گونه توده خوش‌خیم و بدخیم از این بیماری شناخته‌شده است که تشخیص دقیق نوع آن‌ها به انجام آزمایش‌های تخصصی نیاز دارد. ازجمله مهم‌ترین علائم این بیماری‌ها می‌توان به مواردی همچون دشواری در حرف زدن و به یاد آوردن کلمات، مختل شدن حواس ۴ گانه (بویایی، بینایی، شنوایی و چشایی)، تشنج شدید یا خفیف، ضعف یا فلج شدن بخشی از بدن، از دست دادن هماهنگی و تعادل، افسردگی، خواب‌آلودگی، تغییر شخصیت و حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد. جراحی، پرتودرمانی (رادیوتراپی)، شیمی‌درمانی و درمان با انواع داروهای استروئیدی یا ترکیبی از این روش‌ها، برای معالجه‌ی تومورهای مغزی به‌کار می‌رود.
اوتیسم؛ یکی‌دیگر از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب
اوتیسم یا درخودماندگی، نوعی بیماری پیچیده‌ی عصبی – رفتاری بوده که با اختلال در تعاملات اجتماعی، رشد کلامی و اشکال در مهارت‌های ارتباطی با رفتارهای سخت و تکرارشونده همراه است؛ به همین دلیل (گستردگی علائم بیماری) آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این اختلال درواقع طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف را شامل می‌شود. با توجه به درجات مختلف این بیماری مغز و اعصاب، می‌توان آن را از یک اختلال ساده که تا حدودی زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد تا یک ناتوانی شدید که به مراقبت‌های اساسی نیاز دارد، دسته‌بندی کرد. متأسفانه هیچ درمان قطعی برای این نوع از اختلالات مغزی وجود ندارد و علائم آن با استفاده از روش‌های دارویی، گفتاردرمانی و کاردرمانی قابل‌کنترل هستند؛ البته در طی روند درمان از توصیه‌های روانشناس و روانپزشک نیز استفاده می‌شود.
ام اس
ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس، یکی دیگر از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب و نوعی بیماری خود ایمنی است که در اثر حمله سیستم ایمنی به اعصاب بدن ایجاد می‌شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به غلاف حفاظتی فیبرهای عصبی (میلین) حمله می‌کند و باعث بروز مشکلاتی در ارتباط بین مغز و بقیه‌ی اندام‌های بدن می‌شود. در نهایت و با پیشرفت این بیماری آسیب دائمی به اعصاب وارد خواهد شد. علائم و نشانه‌های این اختلال از بی‌حسی یا ضعف در یک یا چند اندام، لرزش، عدم هماهنگی و تعادل در راه رفتن، لکنت زبان، خستگی، سرگیجه، درد در قسمت‌های مختلف بدن، مشکلات جنسی، عدم تحمل سرما، مشکل در عملکرد روده و مثانه تا ضعف بینایی متنوع هستند و به میزان آسیب عصبی و اعصاب درگیر، بستگی دارند.
در حال حاضر تعدادی از اقدامات درمانی مانند تجویز دارو، عملکرد بدن را بهبود می‌بخشند و به دلیل جلوگیری از حملات مجدد روند بیماری را کند و کنترل می‌کنند. با کاهش علائم، فرد نیز استرس و اضطراب کمتری تجربه کرده و حال عمومی وی رو به بهبودی می‌رود.
مننژیت
یکی دیگر از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب، مننژیت نام دارد که به‌عنوان سرسام یا آماس نیز شناخته می‌شود. در این بیماری پرده‌های محافظتی مغز که مننژ نام دارند، دچار التهاب می‌شوند. ازآنجایی‌که این پرده محافظتی به مغز و نخاع نزدیک است، التهاب آن بسیار خطرناک خواهد بود و به فوریت‌های پزشکی نیاز دارد. این بیماری که می‌تواند هر شخصی را درگیر کند، ممکن است به دلیل نفوذ ویروس، باکتری، قارچ، انگل به مننژ و حتی تجویز اشتباه دارو رخ دهد. از شایع‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- تب
- اسهال
- استفراغ
- کاهش اشتها
- تحریک پذیری در برابر نور و صدا
- کهیر پوستی
- گرفتگی گردن
- خواب آلودگی و عدم هوشیاری
- نفس تنگی
آلزایمر
آلزایمر یا فراموشی از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب و نوعی اختلال پیش‌رونده عصبی محسوب می‌شود که در آن سلول‌های مغز به‌تدریج از بین می‌روند و باعث ایجاد مشکلاتی در حافظه، تفکر و رفتار بیمار می‌شوند. با توجه به اینکه این بیماری پیش‌رونده است، نشانه‌های آن به آهستگی و در طول زمان بروز می‌کند و بدتر می‌شود. در مراحل ابتدایی میزان فراموشی متوسط است؛ اما در مراحل نهایی، بیمار نمی‌تواند با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند یا امورات رایج زندگی را انجام دهد. پس از تشخیص بیماری فرد به‌طور متوسط بین ۴ تا ۸ سال زنده خواهد ماند که با پیگیری و انجام درمان‌های صحیح، میزان طول عمر بیمار حتی تا ۲۰ سال پس از تشخیص افزایش خواهد یافت. کاهش توانایی یادآوری خاطرات جدید، اختلال در استدلال، انجام کارهای پیچیده و قضاوت، اختلالات تشخیص فضا و چشمی، مشکلات تکلم، خواندن و نوشتن، تغییرات خلقی و رفتاری ازجمله مهم‌ترین علائم این بیماری هستند که نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک متخصص دارند.
تشنج
همان‌طور که می‌دانید، مغز از میلیون‌ها نورون عصبی تشکیل‌شده است که عملکرد بدن، احساسات، تفکرات، شخصیت، اخلاق، حافظه و تمرکز را کنترل می‌کند. هر نوع تغییر فعالیت الکتریکی مغز که به‌صورت ناگهانی رخ بدهد، باعث تشنج خواهد شد. علائم این پدیده شامل تکان و لرزش شدید بدن و از دست دادن کنترل است؛ بااین‌حال تشنج‌های خفیف نیز نشانه‌ای از یک مشکل جدی پزشکی هستند که شناخت و درمان آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. از شایع‌ترین علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرگمی موقت
- خیره‌شدن و زل‌زدن به یک نقطه
- حرکات غیر قابل‌کنترل دست و پا
- از دست دادن هوشیاری
- علائم روانی مانند ترس و اضطراب
- اسپاسم عضلانی غیر قابل کنترل
- کف کردن دهان
- احساس طعم عجیب و غریب در دهان
- احساس فشار در فک
- جویدن زبان
- حرکت ناگهانی و سریع چشم
- از دست‌دادن کنترل عملکرد مثانه و روده
- تغییرات خلقی ناگهانی
مهم‌ترین اقدام در زمان مشاهده برخی از علائم بیماری
در قسمت‌های قبل تعدادی از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب به همراه علائم خدمت شما عزیزان معرفی شد که شناخت آن‌ها در بررسی میزان سلامت بدن از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر خدایی ناکرده تعدادی از این علائم را به‌صورت مکرر مشاهده می‌کنید، لازم است که توسط بهترین متخصص مغز و اعصاب ویزیت شوید.