همشهری آنلاین_ الهام مصدقی راد : وقتی ارنست شکلتون ،دریانورد بریتانیایی پیام یک کلمه ای چرچیل یعنی « به پیش » را دریافت کرد و از ادامه مسیر دریایی اش به سمت جنوبگان مطمئن شد ، تنها چند روز به آغاز جنگ جهانی اول و حضور دولت انگلستان در جنگ مانده بود. چرچیل نخست وزیر انگلستان که در آن زمان نماینده دولت در نیروی دریایی بود در یکی از بحرانی ترین شرایط اقتصادی ، سیاسی ،اجتماعی و تاریخی انگلستان ، جنگ جهانی ، این پیام را برای شکلتون ارسال کرد.
شاید در آن زمان رسیدن به قاره جنوبگان و کشف ابعاد تازه ای از آن دلیل اصلی دولت ها و دریانوردانشان برای سفری سخت به این قاره بود اما در قرن حاضر ، انجام فعالیت های گسترده تحقیقاتی و به رخ کشیدن قدرت علمی و توان دریایی دلیل کشورها برای حضور در قطب جنوب است. هم اکنون ۳۰ کشور دنیا در جنوبگان پایگاه داشته و در حوزه های اقیانوس شناسی، تغییر اقلیم، اخترشناسی ، هواشناسی و... فعالیت می کنند.
طرح حضور ایران در جنوبگان در سال ۱۳۸۷ توسط پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به وزارت علوم ارائه شد که نیازمند ارائه در هیات دولت و تصویب بود اما ادامه نیافت و در حد یک طرح باقی ماند.
مهرماه گذشته اما امیر دریادار شهرام ایرانی ،فرمانده نیروی دریایی ارتش ، از تاکید مقام معظم رهبری برای ایجاد پایگاه دائمی در جنوبگان خبر داد. رفتن به جنوبگان و ایجاد پایگاه و انجام فعالیت های تحقیقاتی به جز پیش نیازهای سخت افزاری و بهره مندی از کشتی یخ شکن و اقیانوس پیما که ارتش و نیروی دریایی ان را دنبال می کنند ،نیازمند مطالعه و بررسی های علمی است که مسوولیت آن را پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ، وابسته به وزارت علوم به عهده دارد و هفته گذشته دومین نشست علمی تخصصی به منظور تشریح فعالیت های انجام شده و پیش رو برای حضور در جنوبگان، در این مرکز برگزار شد. تایید توانمندی ایران و پیشبرد سریعتر اقدامات و فعالیت ها برای حضور پرقدرت علمی در جنوبگان ، نقطه مشترک سخنرانی ها بود.
مرتضی توکلی ، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی : ایران از چرایی حضور در این منطقه عبور کرده و اکنون در مسیر چگونگی تحقیقات میدانی و غیر میدانی جنوبگان است و در این راه نیازمند شناخت بیشتر است. بهره مندی از تجربیات افرادی که به جنوبگان سفر کرده اند یکی از راه های این شناخت است و وزارت علوم نیز از تحقیقات دانشگاه ها و پژوهشگران در این زمینه حمایت خواهد کرد.
میرعلیرضا مهنا، کوهنورد و گردشگر ایرانی ساکن فرانسه که سال ۲۰۱۷ درقاره جنوبگان حضور یافته است : اولین پایگاه های ایجاد شده در جنوبگان برای شکار نهنگ و به دست اوردن روغن نهنگ ،به عنوان کالایی مهم پیش از نفت ، بوده گفت حضور گردشگران ایرانی در سالهای اخیر در قطب شمال و جنوب بسیار زیاد شده اما در میان انان جای متخصصان و مکتشفین ایران برای انجام تحقیقات خالی است. ایران با توجه به وسعت و توان آکادمیکش باید سالها پیش به این نقطه سفر میکرد و اکنون نیز این مهم نیازمند حمایت ملی، تلاش و بودجه است.
حسین فرجامی ، رییس مرکز ملی تحقیقات جنوبگان : ما چیزی از کشورهای همسایه همچون ترکیه که در قاره جنوبگان حضور یافته اند ،کم نداریم و تا شانس حضور داریم باید سریعتر اقدام کنیم. امیدوارم به زودی ایران بتواند اولین گزارش خود از پایگاهش در قاره جنوبگان ارایه دهد.
بهزاد لایقی ،دبیر شورای عالی اقیانوس شناسی کشور: حضور در جنوبگان نیازمند تدوین برنامه اجرایی و همچنین مشارکت سازمان های مربوط در برنامه توسعه دریا پایه کشور است که بخشی از لین فعالیت ها را شورای عالی اقیانوس شناسی کشور پیش میبرد. از سازمان های مرتبط خواسته شده برای ایجاد پایگاه تحقیقاتی در جنوبگان طرح ارایه دهند. حضور ایران در معاهده جنوبگان نیز میتواند فرصت ارزشمندی برای کشورمان در این عرصه فراهم کند.
فرید آموزگار ، متخصص فناوری های فضایی و بازنشسته ناسا: باید به مردم آموخت که اگر به مسائل علمی نپردازید، انقلاب صنعتی نخواهید داشت. اهمیت جنوبگان تا این حد است که ناسا برای اکتشاف سیاره ها ابتدا سراغ جنوبگان میرود و بحرانی شدن مسایل اقلیمی که موضوع پیچیده ایست توجه به اقیانوس ها و جنوبگان را بیشتر می‌کند.
چرا جنوبگان مهم است
جنوبگان ،زیستگاه پنگوئن ها ، قاره ای بزرگتر از اروپاست و ۱۴ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و قطب جنوب بخشی از این قاره محسوب می‌شود.
حدود ۱۰۰ پایگاه دائمی و فصلی متعلق به ۳۰ کشور دنیا هم اکنون در جنوبگان قرار داشته و مشغول فعالیت های مختلف پژوهشی در حوزه های اقیانوس شناسی، مطالعات تغییر اقلیم،هوا شناسی ، اتمسفر و... هستند.
ذغال سنگ ، اهن ، اورانیوم ، طلا ، نفت و... از جمله منابع معدنی مهم در جنوبگان است و یکی از عواملی است که کشورهای دنیا را مجذوب خودش کرده است.
از میان کشورهای نزدیک و همسایه ایران، هند و پاکستان در این قاره حضور دارند و ترکیه، امارات و عربستان نیز در حال برنامه ریزی برای ایجاد پایگاه هستند.
۱۰ درصد خشکی های زمین و ۷۰ درصد آب شیرین دنیا در جنوبگان قرار دارد.
جنوبگان سکنه بومی ندارد.
بیشتر بخوانید :
جنوبگان؛ منطقه‌ای بکر برای توسعه علمی | کشتی یخ‌شکن چگونه کار می‌کند؟