همشهری آنلاین-الناز عباسیان: ماه رمضان یکی از پر برکت‌ترین ماه‌های مسلمانان است که خداوند در این‌ماه به بندگان خود برکت و روزی فراوان می‌دهد. امسال این ماه با آغاز سال جدید و ایام تعطیلات نوروزی مقارن شده است. این تقارن فرصت ویژه‌ای است که آداب و سنن نوروز و ماه رمضان را باهم پیوند بزنیم و روزهای پرخاطره بسازیم. اتفاقا این ایام تعطیل برای روزه‌داری و انجام مناسک این‌ماه پر از رحمت و برکت فرصت خوبی است و این تقارن می‌تواند یک مهلت ویژه بندگی و خودسازی باشد زیرا ممکن بود برخی افراد به‌علت حضور در محل کار شرایط روزه‌داری نداشته یا بهره‌مندی بیشتر از برکات ماه مبارک برای‌شان سخت و غیرممکن می‌شد. برای بهره‌گیری بهتر و بیشتر از این ایام سراغ حجت‌الاسلام محمدمهدی ماندگاری از استادان حوزه و دانشگاه رفتیم تا بیشتر در این زمینه برایمان توضیح دهند.
دو روز تا شروع ماه مبارک رمضان زمان داریم. شما چه توصیه ای در این فرصت‌های باقی مانده ماه شعبان دارید؟
توصیه اولیای خداست که روزها و ساعات پایانی ماه شعبان به دعا و صدقه دادن و استغفار و حتی پیشواز ماه رمضان سپری شود. روایات زیادی داریم برای پیشواز ماه رمضان که برخی ۲ ماه رجب و شعبان را به پیشواز می‌روند؛ برخی روزهای پایانی ماه شعبان که در هر صورت بهتر است صلوات هر روز شعبانیه و مناجات شعبانیه و طلب استغفار برای خودمان و آبا و اجدادمان و برای نسل مان و دعا برای همه بخواهیم تا خداوند توفیق ورود به این ماه زیبا را به همه ما عنایت کند. .
امسال حدود نیمی از ماه مبارک رمضان با تعطیلات ایام نوروزی مقارن شده است چگونه می‌توان از این همزمانی بهره برد؟ توصیه‌ای برای این همزمانی دارید؟
پیشاپیش حلول ماه مبارک رمضان را تبریک عرض می‌کنم. آرزوی موفقیت در عبادات، خدمت و کسب معرفت برای همه عزیزان دارم. ماه رمضان آدابی دارد که باید رعایت شود و برای همین است که انسان در رجب و شعبان تمرین می‌کند تا وارد ماه رمضان شود. پاکی و دور بودن از آلودگی‌ها بالاترین عمل در رمضان است. ماه رمضان ماه استثنایی است. کارمندان عیدی را خیلی دوست دارند. بچه‌ها هم عید را دوست دارند. عیدی می‌گیرند. ماه رمضان هم عید اولیای خداست. اگر اینقدر حجاب دور خودمان درست نکرده باشیم این را می‌فهمیم. کسی که می‌خواهد سر سفرهای برود که غذاهای رنگینی در آن سفره هست، اما به دندانش آمپول زده است. هرچه می‌گویند: چقدر این ترشی خوشمزه است. چه سالاد خوشمزه‌ای است! می‌گوید: « من متوجه نمی‌شوم.» اشکال برای غذا نیست، اشکال برای خود آن فرد است. خدا نکند در ماه رمضان آنقدر حجاب‌های مادی جلوی ما را گرفته باشد، که نفهمیم رمضان چه خبر است. حتی گاهی آرزو می‌کنیم زودتر تمام شود. پیغمبر خدا فرمودند: اگر بندگان خدا بدانند، ماه رمضان چه خبر است، خوابتان عبادت است. نفس کشیدن ثواب سبحان‌الله دارد. دعاهایتان مستجاب می‌شود. شیطان دست و بالش بسته است. اینها امتیازات ماه رمضان است. ماهی است که خدا اینقدر چند برابر حساب می‌کند که در فکر ما هم نمی‌گنجد. بیاییم در ماه رمضان یک مقدار لقمه‌مان را، کلام‌مان را مراقبت کنیم، گناه نکنیم. خدا وعده داده که هرکس گناه نکند، جبران مابقی با من است.
به‌نظر شما در این شرایط اقتصادی، چطور می‌توانیم از ثواب افطاری دادن به‌ویژه در ایام نوروز بهره ببریم؟
البته که ماه رمضان یکی از بهترین فرصت‌ها برای خدمت به مردم در قالب افطاری دادن است. سؤال مطرح می‌شود که در شرایط اقتصادی کنونی جامعه افطاری‌دادن سخت شده است. ببینید در روایت‌ها داریم شما می‌توانید افطاری دهید ولو به اندازه خرما. اتفاقا شاید در این ماه مبارک رمضان به‌خاطر گرانی‌ها توفیق شود تا ما کمی از تجملات، تشریفات و اسراف‌ها در افطاری‌ها کمتر کنیم. دید و بازدیدهای عید باشد اما افطاری‌های ساده با نان، پنیر، خرما و سوپ و غذای ساده برگزار کنیم. مهم این است که اقوام دور هم جمع شده و صله‌رحمی انجام شود و از ثواب صله‌رحم و افطاری و در جمع بودن و دعا کردن و احوال هم را پرسیدن بهره ببریم. چه بسا در این افطاری‌ها یک دعا مستجاب‌شده و تبدیل شود به تعاونوا علی البر و التقوی. در این افطاری‌ها کمک کنیم گره‌های همدیگر را باز کنیم. در این افطاری‌ها با هم یک دعایی، مناجاتی یا حدیثی بخوانیم و کسب معرفت شود. این مجالس ساده دید و بازدید و افطاری می‌تواند تبدیل به جلسات کسب معرفت، دعا و حل مشکلات و صله رحم و... شود. لذا کوتاهی نکنیم حالا که بهار قرآن با بهار طبیعت تقارن پیدا کرده است از این فرصت حداکثر استفاده را ببریم.
حال امسال عید با این شرایط اگر کسی خواست مسافرت برود شما چه توصیه‌ای به این افراد دارید؟
بی‌شک مردم عزیز ما آنقدر فهم و شعور دارند که اگر هم مسافرت رفتند و چون برای مسافر روزه‌خوردن جایز است حتما حرمت ماه رمضان را نگه‌می‌دارند. در همین زمینه خدمت خوانندگان عزیز این روزنامه مثال زیبایی را عرض می‌کنم. یک بنده خدایی با اشتیاق مشغول خوردن غذا بود که متوجه شد یک مویی در غذای اوست. گفت من دیگر این غذا را نمی‌خورم. گفتند به‌خاطر چه؟ گفت خب یک تار مو داخل آن بود. گفتند خب آن مو را بردار و کنار بگذار. چیز خاصی که نیست. گفت نه همین یک تار مو، حال من را نسبت به کل این غذا خراب کرده است. حالا شما ببینید اگر یک تار مو در غذا حال فرد را خراب می‌کند، یک تار موی شما هم از روسری شما بیرون باشد شاید حال ملائک را خراب کند. چون این یک مو نیست نافرمانی خداست. شما وقتی یک مو داخل غذا می‌بینید میل و اشتهایتان به‌هم می‌خورد. وقتی حتی خیلی کوچک معصیت و گناه می‌کنیم خدا را نافرمانی کرده‌ایم، یک آب خوردن یا یک لقمه غذا خوردن به‌صورت علنی در ماه رمضان، یک لقمه غذا خوردن نیست، نافرمانی خداست و خدا و دین را کوچک کرده‌ایم. یقینا و خداراشکر هموطنان ما آنقدر فهمیده هستند که اگر عذری داشته باشند یا بیمار یا مسافر باشند، حتما حرمت این ماه را حفظ می‌کنند و در جایی چیزی می‌خورند که جلوی دیگران نباشد.
ممکن بود پیش‌تر برخی افراد به‌علت حضور در محل کار شرایط روزه‌داری نداشتند یا سخت روزه می‌گرفتند که این تقارن یک فرصت ویژه برای روزه‌داری است. اینطور نیست؟
سؤال خوبی مطرح کردید. بعضی به‌خاطر شرایط کاری شاید در محیط کار روزه گرفتن برای آنها سخت بود ولی امسال که ماه رمضان با ایام تعطیلات نوروزی همزمان شده، فکر می‌کنم تمرین خوبی است که عزیزان روزه هایشان را بیش از پیش مراقبت کنند. ضمن اینکه در هوای خوب بهار، هم بیشتر لذت ظاهری و هم لذت معنوی روزه‌داری را بچشند. تمرین خوبی برای بندگی خدا و خودسازی و مقابله با خواهش‌های نفسانی است و باید از این فرصت‌ها استفاده لازم را ببریم که فرصت‌ها زودگذر است.
روزه‌داران هم شرایط بهتری برای تجربه روزه‌داری در ایام تعطیل دارند. در این شرایط که تهاجم فرهنگی ذهن نوجوان‌ها و جوان‌های ما تحت‌تأثیر قرار داده، بی‌شک این ایام فرصت خوبی برای خودسازی جمعی در خانواده است. در این زمینه بیشتر توضیح می‌فرمایید.
دختر خانم‌ها و آقا پسرهایی که امسال تجربه اول روزه گرفتن دارند، بی‌شک مورد پذیرایی خاص حضرت حق تعالی قرار می‌گیرند؛ هم خودشان بر روزه‌داری مراقبت کنند و روزها بیشتر استراحت کرده و شب‌ها به مطالعه و دید و بازدید و تماشای تلویزیون مشغول شوند. اطرافیان به‌ویژه پدران و مادران هم باید این عزیزان نو روزه‌دار را مورد تشویق قرار دهند؛ به برکت اینکه خداوند تبارک و تعالی سفره روزه‌داری برای این عزیزان پهن کرده است، هدیه ای برای این عزیزان تهیه کنید. به آنها روحیه بدهید، سحرها بیدارشان کرده و غذاهای مقوی به آنها بدهید. فرصت برای استراحت بیشتر آنها فراهم کنید. زمان افطار از آنها بخواهید چون روزه اولی هستند حتما برای خانواده و همه مومنین و برای فرج امام زمان(عج) و همچنین برای پیروزی رزمندگان اسلام دعا کنند.
به‌نظرتان مسئولان برای افزایش بهره‌مندی مردم از تقارن این ایام مبارک چه اقداماتی می‌توانند داشته باشند؟ شما چه پیشنهادهایی دارید؟
حتما مسئولان بزرگواری که عِرق دینی دارند و در نظام جمهوری اسلامی خدمت می‌کنند باید تمام تلاش، فکر و ذکرشان این باشد که این بستر را برای بندگی خدا آماده کنند. صدا و سیما، ادارات و وزارتخانه‌ها حتما برنامه‌ریزی را به‌گونه‌ای انجام می‌دهند تا مردم عزیز بتوانند در این ایام و شروع فصل بهار از روزه‌های خودشان مراقبت کنند. به‌ویژه سازمان صداوسیما می‌تواند برای احیای سنت شب‌های ماه مبارک رمضان، هم برنامه‌های معارفی، مناجات و هم برنامه‌های متنوع و خانوادگی پخش کنند تا مردم بتوانند روزها از تعطیلات و شب‌ها از برنامه‌های متنوع استفاده کنند و از ثواب بیداری شب‌های ماه رمضان بهره ببرند.
پیشنهادی برای سفرهای نوروزی در ماه رمضان
مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد و حرام نیست. البته مکروه است چون فرصت روزه‌داری را از آدم می‌گیرد مگر اینکه فرد سفری برود که قصد ۱۰روز کند که معمولا در ایام نوروز اینگونه سفرها کمتر از ۱۰روز است. من در همین زمینه پیشنهاد دیگری می‌کنم. در بسیاری از سفرها ضمن اینکه عزیزان تفریح و سیاحت می‌کنند، ممکن است کمتر به خانواده‌ها و فرزندان رسیدگی کنند. امسال بیاییم در شرایطی که ماه رمضان در روزهای عید نوروز است به جای اینکه سفرهای بین شهری برویم، سفرهای درون شهری را تجربه کنیم. از این طرف شهر به آن طرف شهر برویم و احوال اقوام‌مان را بپرسیم. به اقوام و دوستان و خویشان که داخل شهر هستند رسیدگی کنیم. البته می‌توانیم فرزندانمان را به تور گردشگری در شهر خودمان ببریم. کودکان و نوجوانان ما هنوز با بسیاری از جاذبه‌های گردشگری شهر و استانی که سکونت داریم آشنا نیستند. متأسفانه برای اغلب ما عادت شده تا صحبت از مسافرت می‌شود گمان می‌کنیم حتما باید ماشین روشن کنیم و به شهرهای شمالی، جنوبی، کیش و دریا... و در کل به جایی دور سفر کنیم. بهتر است در این ایام عصرها همراه با چند خانواده از دوستان و اقوام جمع شویم و از مناطق دیدنی اطراف شهر خودمان دیدن کنیم. به این ترتیب هم از فیض روزه‌داری بهره می‌بریم و هم از گردشگری و تفریح و دید و بازدید لذت خواهیم برد.