به گزارش همشهری آنلاین، بین توسعه و میزان شفافیت اقتصادی یک کشور رابطه مستقیمی وجود دارد به بیان بهتر هرچه شفافیت اقتصادی کشور ها بیشتر باشد، توسعه در آن کشور سریعتر اتفاق می افتاد.
در واقع بدون شفافیت در اقتصاد عملکرد اقتصاد مانند راه رفتن در اتاق تاریک است که هیچ نوع نقشه راه و خط مشی ای برای محک گذشته و ترسیم آینده وجود ندارد.درچنین شرایطی آنچه اتاق تاریک اقتصاد را روشن می کند اطلاعات است.
یکی از الزمات شفافیت اقتصادی، انتشار اطلاعات مرتبط با فعالان اقتصادی است و چون بخش عمده فعالیت های اقتصادی توسط شرکت ها انجام می شود از این منظر انتشار اطلاعات شرکت ها از اهمیت زیادی برخودار است. بر همین اساس از ۱۶ سال پیش سامانه ای در ایران برای انتشار اطلاعات اقتصادی شرکت های فعال در بازار سرمایه با عنوان سامانه کدال آغاز به کار کرد که بسیاری از شما ممکن است نام آن را شنیده باشید. اما کدال چیست و چه کارکرد هایی دارد؟
کدال چیست؟
سامانه کدال یا سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران اوراق بهادار یک سامانه الکترونیکی است که گزارش‌های مالی با اهمیت مثل صورت‌های مالی، گزارش عملکرد ماهانه، گزارش فعالیت هیئت مدیره و سایر اطلاعات با اهمیت شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، فرابورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مرتبط با بازارسرمایه را در اختیار عموم مردم قرار می‌دهد. منظور از ناشران عموما شرکت های بورس یا شرکت هایی هستند که تحت نظارت سازمان بورس هستند.
این سامانه در سال ۱۳۸۶ برای نخستین بار با ۱۴ شرکت پذیرفته‌شده در بورس فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر بیش از ۸۴۱ شرکت تحت نظارت سازمان بورس، اطلاعات مالی خود و شرکت های زیر مجموعه شان را از طریق این سامانه منتشر می کنند. اگر شرکت های زیر مجموعه این شرکت ها را نیز به این رقم اضافه کنیم متوجه می شویم در حال حاضر حدود ۳ هزارو ۶۰۰ شرکت بدون احتساب شرکت های دولتی ، نهاد های عمومی و شرکت هایی است که در بورس پذیرفته نشده اند در حال انتشار اطلاعات خود از طریق سامانه کدال هستند.
چرا کدال تاسیس شد؟
در گذشته اطلاعات شرکت های بورس به صورت پراکنده و با تاخیر بسیار زیاد منتشر می شد و این موضوع منجر شده بود یک رانت اطلاعاتی بزرگ در فضای بازار سرمایه شکل بگیرد این رانت های اطلاعاتی مثل انعقاد یک قرارداد تجاری در یک شرکت که می توانست منجر به نوسان قیمت سهام یک شرکت شود، در اختیار عده ای خاص قرار می گرفت و برخی با استفاده از همین اطلاعات ، منافع زیادی به دست می آورند.
با راه اندازی سامانه کدال اما این اطلاعات جنبه عمومی پیدا کرد و در عین حال زمان انتشار اطلاعات مالی و اقتصادی شرکت ها روز به روزکاهش یافت به طوری که طبق تازه ترین آمارها زمان انتشار اطلاعات درسامانه کدال به ۱۴ ساعت کاهش یافته است به این معنا که به طور میانگین از زمان وقوع یک رویداد در داخل یک شرکت تا انتشار این رویداد از طریق سامانه کدال ۱۴ ساعت طول می کشد در حالی که این میزان در سال ۱۳۹۵ رقمی بالغ بر ۲۵ روز بود.آن طورکه مجید عشقی رئیس سازمان بورس وعده داده قرار است این زمان بندی به صفر برسد.
کدال چگونه کار می کند؟
طبق قانون بازار اوراق بهادارو از زمان تاسیس این سامانه، شرکت های بورس موظفند اطلاعات مالی شان را از طریق این سامانه بلافاصله منتشر کنند.صورت های مالی و گزارش عملکرد میزان تولید و فروش دو رکن اصلی اطلاعات مندرج درکدال هستند.گزارش های مربوط به میزان تولید و فروش شرکت ها به صورت ماهانه و صورت های مالی به صورت فصلی،شش ماهه،نه ماهه و سالانه منتشر می شوند.
اطلاعات مربوط به برگزاری مجامع عادی سالانه و فوق العاده ،افزایش سرمایه، انعقاد یک قرارداد تجاری،شرکت درمناقصه ها و مزایده ها و یا فروش اموال و دارایی ها ازدیگر اطلاعاتی هستندکه شرکت های بورس باید آنها را از طریق سامانه کدال منتشر کنند.
شرکت ها موظفند این اطلاعات را پس از آماده‌سازی به صورت مستقیم در سامانه کدال بارگزاری کنند و سپس سازمان بورس بر این اطلاعات و نحوه انتشار آنها نظارت کرده و آنها را برای عموم منتشر می کند.
بیشتر بخوانید
همه آنچه که باید درباره سامانه کدال بدانید | آخرین جزئیات از راه اندازی سامانه جدید کدال
چگونه سود امسال سهام عدالت متوفیان را دریافت کنید؟
راهنمای استفاده از کدال
همه مردم می توانند به صورت رایگان از سامانه کدال استفاده کنند و از میزان درآمد، سود زیان و سایر اطلاعات شرکت ها مطلع شوند.
کافی است با جستجوی آدرس اینترنتی www.codal.ir به صفحه نخست این سایت دسترسی پیدا کنید. بعد از آن می توانید از بخش جستجوی اطلاعیه ها نام شرکت مورد نظرخود را وارد کنید. پس از آن باید نوع یا دسته بندی اطلاعات را انتخاب کنید و در نهایت با ۲ کلیک به سادگی به اطلاعات مورد نظرتان دسترسی پیدا کنید. به طور کلی اطلاعات موجود در این سامانه به ۱۰ دسته کلی شامل اطلاعات و صورت های مالی سالانه، گزارش عملکرد ماهانه،اساسنامه،اطلاعات هیات مدیره و کمیته حسابرسی،آگهی دعوت به مجمع،افزایش سرمایه، شفاف سازی های مربوط به بورس تهران و فرا بورس، شفاف سازی های مربوط به سازمان بورس ، گزارش های شفاف سازی و اوراق بدهی تقسیم بندی می شود.پرکاربردترین بخش ها در این زمینه برای مردم وسهامداران بخش های مربوط به صورت های مالی و گزارش تولید و فروش است. از طریق صورت های مالی می توانیدبه میزان درآمد سود و زیان و ترازنامه شرکت ها دست پیدا کنید و در بخش تولید و فروش، آمار های مربوط به میزان تولید،فروش،نرخ فروش و جمع کل درآمد ها برای شما به نمایش در می آید.
در بخش شفاف سازی نیز اگر رویداد با اهمیتی در شرکت از جنبه های مختلف اتفاق افتاده باشد در اختیار شما قرار می گیرد.
یکی دیگر از بخش های مهم این سامانه شفاف سازی های مربوط به سازمان بورس است. چنانچه سازمان بورس گزارش خاصی در مورد عملکرد یک شرکت داشته باشد از طریق این سامانه ودر بخش شفاف سازی مربوط به سازمان منتشر می کند.
خلاهای کدال
با وجود آنکه سامانه کدال در ۱۶ سال گذشته نقش بسیار پر رنگی در اقتصاد ایران و میزان شفافیت در اقتصاد داشته است اما همچنان خلاهایی در این سامانه احساس می شود. از جمله این خلا ها برخی پیچیدگی ها برای کاربرانی که اطلاعات مالی و اقتصادی کافی ندارند و منسجم نبودن اطلاعات به صورت تاریخی و انباشته است. با این حال آن طور که مقامات مسئول خبر داده اند قرار است به زودی با راه اندازی نسخه جدید این سامانه این خلا قانونی رفع شود.
مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس درباره راه‌اندازی نسخه جدید کدال، می گوید:سازمان بورس و اوراق بهادارسال گذشته به منظور رفع مشکلات کدال، تصمیم به باز طراحی و بازنویسی این سامانه با امکانات به روز و مدرن گرفت، اکنون کار تولید نسخه جدید حدود ۷۰ درصد پیشرفته فیزیکی داشته، انتظار می‌رود تا پایان سال اولین خروجی‌های سامانه جدید را به طور محدود و از اوایل سال آینده به طور کامل رونمایی کنیم.
محمد باقرحسن‌زاده اضافه می کند: هرچه پیش می‌رویم علاوه بر افزایش نیاز بازارسرمایه و سهامداران به شفافیت و سرعت، بر حجم شرکت‌هایی که اطلاعات خود را در سامانه کدال منتشر می‌کنند نیز افزوده می‌شود.
خلا دیگری که در این سامانه احساس می شود، فقدان اطلاعات مالی و اقتصادی شرکت های دولتی وشبه دولتی است.که انتشار این اطلاعات نیازمند طی شدن مسیرهای قانونی است. از دو سال پیش گام هایی در این زمینه برداشته شده است و وزارت اقتصاد اطلاعات بسیاری از شرکت های دولتی را منتشر کرده است اما از یک طرف تاریخ مصرف این اطلاعات عمدتا گذشته است و ازطرف دیگر فرمت انتشار این اطلاعات در قالب فایل های پی دی اف است که نمی تواند برای تحلیل گران جنبه کاربردی داشته باشد. در مورد اطلاعات شرکت های شبه دولتی نیز با وجود آنکه قوانین لازم در این زمینه از سوی مجلس تصویب شده است اما همچنان اطلاعات کافی از شرکت های شبه دولتی در این زمینه وجود ندارد و لازم است که اقدامات جدیدی برای انتشار این اطلاعات انجام شود تا فضای اقتصاد کشور شفاف تر شود . گفته کارشناسان بیش از ۸۵ درصد اقتصاد ایران در اختیار شرکت های دولتی و شبه دولتی است و انتشار اطلاعات این شرکت ها گام اصلی برای ایجاد شفافیت در اقتصاد ایران است.