همشهری آنلاین-فرناز محمدزاده؛ ماجرا از آنجایی شروع شد که معتادان متجاهر در هرجا که فکرش را کنید اطراق می‌کردند. گوشه گوشه شهر شده بود پاتوق معتادانی که محلی برای اسکان و زندگی نداشتند. به هر دستگاه و نهادی هم که برای وجود این افرادانتقاد می‌شد،شانه خالی می‌کردند. شرایط آنقدر بیخ پیدا کرد که انتقاد شهروندان تهرانی مخصوصا در محلات جنوبی بالا گرفت و رشد افسارگسیخته معتادان متجاهر را در کوچه پس کوچه‌های شهر شاهد بودیم. با آغاز به کار مدیریت ششم شهر تهران، شهرداری و شورا خیز بلندی برای رفع این معضل برداشتند.
هرچند که مدیران سابق شهری در همان ابتدا توصیه کردند که از آنجایی که شهرداری تهران در حوزه آسیب های اجتماعی مسئولیت تعریف شده‌ای ندارد، ملزم به ورود در این موضوع نیست. اما مدیریت فعلی شهر از حیث مسئولیت اجتماعی خود نتوانست نسبت به دغدغه‌ها و مطالبات شهروندان بی‌تفاوت باشد. برهمین اساس قرارگاه اجتماعی شکل گرفت و تمامی دستگاههای مسئول در این حوزه دور یک میز نشستند و قرارشان یکشنبه صبح‌ها بود تا برای رفع این آسیب، هم افزایی لازم را انجام دهند. شهرداری تهران در راس این قرارگاه، سایر دستگاه‌ها را پای کار آورد تا با رفع موازی کاری، اقدامات موثری که تاکنون انجام نشده بود را در دستور کار قرار دهند.
پذیرش معتادان منع‌پذیرشی در یاورشهرها
در گام اول پرونده معتادان متجاهر روی میز قرار گرفت و برای پایان دادن به دور باطل جمع آوری و رهاسازی معتادان منع پذیرشی، شهرداری تهران مسئولیت بزرگی را پذیرفت. درواقع براساس قانون، مرکز ماده ۱۶ امکان پذیرش گروهی از معتادان متجاهر که دارای بیماری‌های اعصاب و روان، زخم‌باز، عفونی، صغر سنی (زیر ۱۸ سال)، کبر سنی (بالای ۶۵ سال) و ... هستند را ندارد برهمین اساس مدیریت شهری پایتخت با ایجاد ۹ یاورشهر و ایجاد ۷۵۰۰ ظرفیت، شرایطی را ایجاد کرد تا معتادان متجاهر منع پذیرشی که همانند مانعی بزرگ بر سر راه ساماندهی معتادان متجاهر بودند را درمان کنند.
پیش از این احمد احمدی صدر به خبرنگار همشهری در این باره گفته بود: معتادان منع پذیرش شامل معتادان متجاهر دارایبیماری عفونی، زخم باز، ایدز، هپاتیت، زنان و مردان بالای۶۵ سال، افراد زیر ۱۸ سال، بیماران اعصاب و روان، افراد دارای بیماری های خاص و..... از جمله افرادی هستند که توسط شهرداری تهران در مراکز یاور شهر مورد پذیرش قرار گرفتند و شهرداری تهران هیچ منع پذیرشی برای این افراد ندارد و آنها را در مراکز خود با نگاه اخلاق به محور و انسان محور می پذیرد.
۷۰ درصد مراکز شهرداری در اختیار منع پذیرشی‌ها
مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران همچنین گفته که یکی از مشکلاتی که باعث شده بود ساماندهی معتادین متجاهر معطل بماند وجود اینافراد بود زیرا در قانون تصریح شده بود که عده ای از معتادان نمی توانند در مراکز ماده ۱۶ پذیرش شوند اما حالا بیش از ۷۰ درصد از مراکز ماده ۱۶ شهرداری تهران در اختیار منع پذیرشی ها قرار دارد و شهرداری تهران همه آنها را در مراکز خود پذیرفته است.
او با تاکید بر اینکه مدیریت شهری از روز اول ورود به شهرداری تهران، درباره مسائل آسیب‌های اجتماعی دغدغه داشته، بیان کرد: در تهران مفاهیمی وجود داشت که گاه موجب غافلگیری مدیران جدید شهری می شد از جمله عدم خدمت رسانی به معتادان منع پذیرش. معتادین کف خیابانی که محکوم به مرگ بودند در حالیکه تک تک این افراد، خواهر، برادر، پدر و مادر ما هستند و ما در قبال آنها وظیفه داشتیم.
نمی‌توان به آسیب‌های اجتماعی بی‌تفاوت بود
احمدی صدر در ادامه میافزاید: سوال من این است کدوم مسئولی می تواند بگوید در خلال این حجم از مسائل و بحران های اجتماعی، خوابش می برد!؟
مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به انتقاد برخی دستگاه‌ها مبنی بر اینکه چرا شهرداری به مساله آسیب ورود کرده است، گفت: پس چه کسی باید مساله مهم و خطرناکی چون آسیب‌ها را در تهران سامان دهد؟ جز اینکه همه دستگاه ها بیایند و با یکهم افزایی و تلاش جهادی ذیل یک مدیریت واحد موضوع را سامان بخشند اگر هر کسی بگوید به من ربطی ندارد مشکلات کشور حل نخواهد شد کمک به حل معضلات و مشکلات کشور و شهر تهران به همه مسولان ربط دارد و نباید هیچ کس شانه خالی کند.
شهرداری تهران: معتادان متجاهر همانند خانواده ما هستند
او با انتقاد از نگاه برخی دستگاه‌ها به مسئله منع پذیرش و معتادان متجاهر زخم باز که محکوم به مرگ در خیابان بوده اند، تصریح کرد: در گذشته این معتادین را نه وزارت بهداشت می‌پذیرفت و نه بهزیستی. معتاد متجاهر زنی که ناموس ماست را در خیابان هیچ نهادی پذیرش نداشت. معتاد متجاهر مبتلا به ایدز، بیماری های عفونی، بالای ۶۵ سال که جای پدر ماست یا ۱۸ ساله‌ای که هزار بزه اجتماعی دارد را هیچ نهادینمی‌پذیرفت. در این شرایط بود که شهرداری تهران آمد و گفت ما خادم همه مردم هستیم، پس همه این افراد را با افتخار میپذیریم.
احمدی صدر با بیان اینکه امروز شهرداری تهران معتادینمنع پذیرشی که در خیابان محکوم به مرگ هستند را در آغوش می گیرد و نگهدار این افراد است، گفت: هزینه درمان هر کدام از این افراد حدود ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه است، اما ما معتقدیم این افراد بچه های ما هستند. عضو خانواده ما هستند. از همین رو است که شهرداری تهران برای این افراد عاشقانه در حال کار است و ما پذیرای منع پذیرشی ها هستیم.
مشخصات یاورشهرهای شهرداری با ظرفیت ۷۵۰۰ نفر
- یاور شهر یک: ویژه معتادان کبر سنی (بالای ۶۵ سال) با ظرفیت ۵۰۰ نفر
- یاور شهر ۲ : ویژه معتادن صغر سنی(زیر ۱۸ سال) با ظرفیت ۱۰۰ نفر
- یاور شهر ۳ : ویژه معتادان دارای زخم باز با ظرفیت ۲۰۰ نفر
- یاور شهر ۴: شفق با ظرفیت ۱۲۰۰ نفر
- یاور شهر ۵: زنان با ظرفیت ۲۰۰ نفر
- یاور شهر۶: اخوان با ظرفیت ۱۰۰۰ نفر
- یاور شهر ۷: مردان دارای معلولیت با ظرفیت ۱۰۰ نفر
- یاور شهر ۸: زنان دارای اختلال اعصاب و روان با ظرفیت ۱۵۰ نفر
- فاز اول یاور شهر ۹: جاجرود با ظرفیت ۱۵۵۰ نفر
- فاز دوم یاور شهر۹: جاجرود با ظرفیت ۲۵۰۰ نفر
ساماندهی کودکان کار در دست اجرا
قدم بعدی این قرارگاه اجتماعی برای ساماندهی کودکان کار برداشته شد. درواقع بعد از آنکه جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر به نقطه مطلوبی رسید، اعضای این قرارگاه برای رفع یک معضل اجتماعی دیگر در شهر تهران خیز برداشتند. برهمین اساس مدارس پویاشهر در تمامی مناطق الخصوص مناطق جنوب پایتخت توسعه یافت تا برای کودکان کاری که از درس و مدرسه جامانده‌اند فکری اساسی شود. این روند به صورتی دنبال شد تا هر منطقه شهری حداقل یک مدرسه به منظور آموزش، تربیت و استعدادیابی کودکان خیابان داشته باشند، برهمین اساس درحال حاضر ۳۷ پویاشهر فعال شده و با قوت بیشتر از گذشته به دنبال شناسایی استعدادهای نهفته این کودکان هستند. کودکان کار خیابان، آنقدر مشغول انجام کارهای سپرده شده از سوی اربابان خود هستند که حتی نمی‌دانند در چه حوزه‌ای توانمندی دارند تا در راستای همان حرکت کنند. از این جهت مدیریت شهری پایتخت باز هم برای ایفای نقش مسئولیت اجتماعی خود به این موضوع ورود جدی کرد و با ظرفیت ۷۰۰۰ نفر این مراکز پویاشهر آماده پذیرش کودکان کار است.
اجرای طرح ویژه ساماندهی کودکان
اما این تمام اقدامات مدیریت شهری برای ساماندهی کودکان کار نیست. از آنجایی که برخی از این کودکان درگیر باندهای مافیایی بوده و درآمد حاصل از کار سر چهارراه‌ها برای اربابان‌شان است، جمع آوری این کودکان با همکاری پلیس در دستور کار گرفت و طرح ویژه ساماندهی کودکان کار کلید خورد. این امر کمک خواهد کرد تا بساط سوء‌استفاده گری عده‌ای که از سن کم و قد کوتاه این کودکان برای جلب ترحم شهروندان و دریافت کمک مالی بهره مند می‌شوند و جیب‌شان روز به روز پر پول‌تر و جسم این کودکان روز به روز نحیف‌تر می‌شوند، جمع شود.
پذیرش ۷ هزار کودکان کار و خیابان در مراکز شهرداری
در این رابطه نیز مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهر تهران گفته بود: تا آغاز به‌کار مدیریت شهری فعلی ۲۰مرکز پویاشهر داشتیم، اما در ۲سال اخیر تعداد آنها به ۳۷ مرکز رسیده است. در این مراکز به‌دنبال استعدادیابی، آموزش و تربیت کودکان کار و خیابان هستیم که ۳۷ مرکز پویاشهر به‌صورت تخصصی در زمینه استعدادیابی کودکان ورود کرده است.
احمدی صدر با تأکید بر اینکه ۷هزار نفر از کودکان کار و خیابان در مراکز پویاشهر پذیرش شده‌اند، گفت: بسیاری از این کودکان، اتباع بیگانه هستند و خدمت‌رسانی را از این کودکان نیز دریغ نکردیم. همچنین علاوه بر تحصیل کودکان در مراکز پویاشهر، خانواده‌هایشان که قشری کم‌درآمد هستند را حمایت می‌کنیم و با بسته‌های معیشتی سعی داریم کمک‌حالشان باشیم.
۳۸ مرکز پویا شهر فعال در تهران
- منطقه یک : ۱- کلینیک مددکاری آفتاب زندگی ۲- ارمش مهر مانا
- منطقه دو : رویش نهال جوان ۲_پویاشهر ۳۷
- منطقه سه : گروه تلاشگران یاری همدل
- منطقه چهار : محیا
- منطقه ۵ : ۱- مرکز استعدادیابی شهر تهران ۲- موعود ایرانیان
- منطقه ۶ : کلینیک مددکاری فرامهر
- منطقه ۷ : مهرآفرین پناه عصر
- منطقه ۸: پویاشهر ۳۸
- منطقه ۹: پیام صلح رهایی
- منطقه ۱۰: مجمع خیرین امید کشور
- منطقه ۱۱: انجمن حمایت از کودکان کار
- منطقه ۱۲: ۱- انجمن حمایت از حقوق کودکان ۲- خانه کودک شوش ۳- خانه کودک مهر ۴- مدرسه صبح رویش( ۱ ) ۵- مدرسه صبح رویش( ۲) ۶- مدرسه صبح رویش (۳) ۷-مدرسه صبح رویش(۴)
- منطقه ۱۳ : موسسه خیریه امام محمدباقر
- منطقه ۱۴: مرکز آکادمی هنر
- منطقه ۱۵: ۱- انجمن شکوفایی استعدادهای کودکان ۲- انجمن شکوفایی استعدادهای کودکان شهرک رضویه ۳- انجمن حمایت از کودکان کار ۴- کانون مهر یاران ۵- گل مینا
- منطقه ۱۶ : موسسه ستاک
- منطقه ۱۷: ۱- موسسه کنشگران توسعه پارس ۲- سلام صبح
- منطقه ۱۸ : ۱- مهرانه قلب سفید ۲- مهر پویش پرواز
- منطقه ۱۹: ۱- موسسه حمایت از تحصیل کودکا کار نهال ۲- موسسه زندگی خوب
- منطقه ۲۰: ۱- ایلیا ۲- فرشتگان کار
- منطقه ۲۱: دانشگران رهایی افر