همشهری آنلاین: شامگاه جمعه گذشته مسکو شاهد یک حادثه تروریستی کم سابقه بود. حادثه تروریستی تیراندازی که در یک سالن موسیقی در پایتخت روسیه رخ داد و براساس آخرین بیانیه کمیته تحقیقات روسیه درباره این حمله تروریستی حداقل ۹۳ نفر در این حادثه تروریستی جان باختند. این کمیته اعلام کرد که بر اساس اطلاعات اولیه، علت مرگ این افراد، اصابت گلوله و مسمومیت ناشی از احتراق بوده است. بر اساس گزارش این کمیته، شمار قربانیان با توجه به شرایط موجود همچنان افزایش خواهد یافت.
با توجه به کم سابقه بودن حادثه تروریستی در مسکو و همچنین انتقاد روسیه از آمریکا و کشورهای غربی در این حادثه، گفتگویی را با دکتر «روح الله مدبر»،تحلیلگر مسائل روسیه داشتیم و نظر وی را درباره نقش غرب و آمریکا درباره حادثه تروریستی مسکو جویا شدیم.
دکتر مدبر، درباره نقش آمریکا و دلایل روسیه برای متهم کردن واشنگتن در حادثه تروریستی مسکو به چند نکته مهم اشاره کرد:
نخست: در ارتباط با نقش آمریکا درحادثه تروریستی مسکو خیلی مهم است که به رویدادهای قبل از ماجرا توجه داشته باشیم. حدود دو هفته قبل از وقوع انفجار شب گذشته، سفارت آمریکا در ۸ مارس بیانیه ای صادر کرد و به صورت رسمی اعلام کرد که قرار است حمله تروریستی در مسکو صورت گیرد. آمریکا در بیانیه خود از شهروندان آمریکایی ساکن در شهر مسکو خواسته بود تا از تجمع در مراکز شلوغ و حساس خودداری کنند. در حال حاضر نیز روسیه با توجه به هشدار قبلی آمریکا معتقد است که آمریکا از قبل از این حادثه مطلع بوده، چون در بیانیه آمریکا گفته شده بود که شهروندان آمریکایی از تجمع در اماکن شلوغ و تجمعات خودداری کنند. این بیانیه در حقیقت نشان می‌دهد که آمریکا از اصل ماجرا خبر داشته و روسیه هم در حال حاضر از آمریکا شاکی است که با توجه به توافقات امنیتی و اطلاعاتی قبلی، واشنگتن می‌بایست اطلاعات لازم را از قبل در اختیار مسکو قرار می‌داد. نماینده روسیه در سازمان ملل هم به همین توافقات استناد می‌کند و در شورای امنیت از عدم پای بندی آمریکا به توافقات امنیتی انتقاد کرد.
دوم: اینکه کشورهای غربی اعلام و تائید کرده‌اند که حادثه مسکو کار داعش بوده است، ابهام‌ها درباره این حادثه در روسیه افزایش یافته و مقامات مسکو معتقدند که غربی‌ها با انداختن بار مسئولیت حادثه اخیر به روی گره تروریستی داعش تلاش دارند تا از بار مسئولیت شانه خالی کنند. در واقع روس‌ها تاکید دارند با توجه به این که هنوز مسئولیت حادثه تروریستی از سوی داعش قابل تائید نیست و بیانیه منتسب به داعش نیز درباره حادثه مسکو تقلبی بوده است، لذا منتسب کردن حادثه به داعش از سوی غرب از نگاه مقامات روس مشکوک و ابهام برانگیز است!
سوم: مسئله شک برانگیز دیگر برای روسیه در ارتباط با نقش غرب در حادثه تروریستی مسکو با توجه به دستگیری برخی عوامل این حادثه صورت گرفته است. براساس بیانیه منتشر شده از سوی کاخ کرملین به عنوان دفتر ریاست جمهوری روسیه، تاکنون دستگیری ۱۱ نفر از جمله چهار تروریستی که مستقیم در حمله تروریستی به مجتمع کروکوس دخالت داشتند، تائید شده است. کمیته تحقیقات روسیه هم اعلام کرده است که مظنونان عامل حمله تروریستی در استان بریانسک در نزدیکی مرز اوکراین دستگیر شدند. سرویس امنیتی روسیه همچنین اعلام کرده که مظنونان این حمله قصد داشتند از مرز عبور کنند و با طرف اوکراینی در تماس بودند. این در حالی است که اگرچه تا کنون افرادی در نزدیکی مرز اوکراین دستگیر شدند، اما آمریکا در همان واکنش اولیه تاکید داشت که اوکراین نقشی در این حادثه ندارد و اکنون برای مسکو این جای سوال است که چرا در همان واکنش اولیه به حادثه تروریستی، آمریکا بر عدم نقش اوکراین در این ماجرا تاکید داشت، در حالی که مضنونان این حادثه در نزدیکی مرز اوکراین شناسایی و دستگیر شده‌اند.
چهارم: یک مسئله دیگر شکل اجرای این حادثه است. اگرچه داعش یک گروه تروریستی است و در این موضوع جای هیچ ابهام و شک و تردیدی نیست، اما به طور کلی گروه تروریستی داعش عملیات‌های تروریستی خود را به صورت انتحاری انجام می‌دهد و به طور معمول ردی از عامل تروریستی باقی نمی‌ماند. تا کنون انجام عملیات تروریستی داعش از طریق تیراندازی بسیار کم سابقه است و با توجه به شکل عملیات مسکو که از طریق تیراندازی انجام شده است، لذا روس‌ها معتقدند که این عملیات با هماهنگی آمریکایی‌ها انجام شده است. اگرچه بیانیه‌ای بنام گروه تروریستی داعش صادر شده، اما به نظر می‌رسد که این بیانیه جعلی بوده و عاملان انجام این حادثه بدون حمایت آمریکا و همچنین انگلیس توانایی انجام این کار تروریستی را در مسکو نداشته‌اند.
پنجم: البته وقتی از نقش غرب در عملیات تروریستی مسکو صحبت می‌کنیم، این نقش بیش از هر کشوری دیگری متوجه دو کشور آمریکا و انگلیس است. به طور کلی اروپایی‌ها در مباحث تروریستی در روسیه محتاط هستند، چون اکنون اروپا در ماجرای اوکراین هم دچار بن بست و مشکلات خاص خود است و فرصت ماجراجویی بیشتر در روسیه را ندارد. البته موضوع نقش فرانسه در جنگ اوکراین متفاوت است و فرانسه نقش تهاجمی‌تری در ماجرای اوکراین دارد، اما فرانسه هم توانایی انجام این اقدامات تروریستی را در مسکو ندارد، اما آمریکا و انگلیس سابقه انجام این گونه عملیات‌های تروریستی را دارند. بیانیه سفارت آمریکا هم نشان می‌دهد که آمریکا از این عملیات مطلع بوده است، چون از قبل به شهروندان آمریکایی هشدار داده بود. البته این گمانه زنی هم وجود دارد که ممکن است اقدام تروریستی اخیر با مشارکت بیشتر انگلیسی‌ها انجام شده باشد و نقش اصلی برعهده لندن بوده، اگرچه واشنگتن نیز چون آگاه از این ماجرا بوده، در این حادثه شریک جرم است.
در پایان این گفتگو، دکتر مدبر در نتیجه گیری خود گفت: به نظر می‌رسد که هر گروهی که حادثه تروریستی در مسکو را انجام داده، این اقدام را بدون حمایت اطلاعاتی آمریکا انجام نداده و در واقع بدون حمایت اطلاعاتی آمریکا امکان انجام این عملیات در مسکو وجود نداشته است. آن چه که به نظر می‌رسد این است که با توجه به این که طرف آمریکایی در مسئله اوکراین با بن بست مواجه شده، اکنون غرب درصدد است که با ایجاد ناامنی در داخل روسیه و بویژه شهر مسکو به عنوان پایتخت این کشور، روسیه را تحت فشار قرار دهد، اما بی تردید این فشارها و اقدامات نتیجه معکوس خواهد داد.