ناهید محمدپور: بیش از ۱۰۰ قطعه ماهی «زرد پر» در اکوسیستم آبی منحصر به‌فرد دریاچه گهر در اثر کمبود شدید عناصر غذایی و خوردن تخم‌های سمی خود، در اردیبهشت‌ماه امسال تلف شدند.

 این خبری بود که هفته گذشته از خبرگزاری‌ها به نقل از معاون کل سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان آن را بر روی خروجی‌های خود قرار دادند. نتایج کالبدگشایی آزمایشگاهی ماهیان زرد پر در چند نوبت توسط سازمان دامپزشکی در بستر شنی دریاچه گهر نیز این قضیه را تایید کرد. دامپزشکی تهران پس از آزمایش اعلام کرد که هیچ نشانه‌ای دال بر وجود بیماری عفونی دراین ماهیان مرده وجود نداشت و علت مرگ ماهیان را به 3 دلیل کاهش شدید بارندگی خشکسالی در استان، ضعف منابع غذایی در این دریاچه به سبب کم‌آبی است.

 یکی از دلایل مرگ این ماهی‌ها خشکسالی رودخانه حدفاصل بین دریاچه گهر 1 و 2 است، چرا که این ماهی‌ها در داخل دریاچه تخم‌ریزی نکرده و باید در رودخانه‌ها تخمگذاری کنند. از آنجا که فصل تخم ریزی این ماهیان تا اول فروردین است و با توجه به اینکه در فروردین ماه رودخانه بالادست دریاچه گهر به‌دلیل خشکسالی آب نداشته تعداد کمی از این ماهی‌ها به‌دلیل متورم شدن جوانه‌های تخم در داخل شکمشان تلف شدند.

علی کاکاوند مدیرکل حفظت محیط زیست استان در ادامه به همشهری استان‌ها می‌گوید: «دریاچه گهر را از نظر منابع غذایی برای ماهیان است. این دریاچه به‌رغم کیفیت بالای آب، از نظر تنوع غذایی به‌ویژه پلنگتون‌ها، کف‌زی‌ها، سخت‌پوستان و لارو حشرات که تامین‌کننده عمده غذای ماهیان هستند در سطح فقر قرار دارد.»

هر ساله در اواسط اردیبهشت تا اواخر خردادماه، ماهیان تعداد زیادی تخم در دریاچه رها می‌کنند. اما به‌دلیل کاهش شدید بارندگی در زمستان گذشته و به علت نبود مواد غذایی از تخم‌های خود و دیگر ماهیان تغذیه کردند و چون تخم این ماهی‌ها سمی و زهرآگین و حاوی پروتئین بسیار بالایی بود،  می توان علت دیگر مرگ این ماهی‌ها دانست.

 کاکاوند همچنین می‌گوید: «اداره کل محیط زیست استان لرستان درصدد است راه‌حل مناسبی برای تغذیه مصنوعی ماهیان دریاچه پیدا کند تا شرایط تخم‌ریزی مناسبی برای این ماهیان بوجود آید و این برنامه نیاز به تعامل و همکاری اداره شیلات و سازمان دامپزشکی استان با سازمان محیط زیست دارد.»

 این در حالی است که بسیاری بر این باورند که اطلاعیه سازمان محیط زیست به هیچ عنوان برای هیچ کسی قابل قبول نیست چرا که شاهدان ماجرا می‌گویند: کشتار این ماهیان توسط چهار تن از ماموران محیط زیست همان منطقه با ریختن سم مرگ ماهی به قصد صید و فروش قزل‌آلا به‌دلیل سودجویی انجام گرفته و چون ماهی زردپر در قیاس با قزل‌آلا از کیفیت پایین‌تر غذایی و ارزش ریالی اندک برخوردار است به همین دلیل آنان ماهیان قزل‌‌آلا را جمع‌آوری کرده و ماهیان زرد پر مرده باقی ماندند.

همچنین با بارندگی زیادی که امسال داشتیم رودخانه گهر خشک نبوده و حتی در صورت خشکی رودخانه همانند سال گذشته هیچ تاثیری در تولید مثل ماهیان گهر نمی‌توانست داشته باشد. چرا که فصل زاد و ولد این ماهیان اواخر زمستان است و به هیچ عنوان تخم این نوع ماهی که لقاح خارجی دارد در داخل زهدان لقاح نمی‌یابد. از سوی دیگر بسیاری از مردم تعداد ماهیان مرده را بیش از 2000 قطعه می دانند نه 100 قطعه که پیش از این مدیر کل محیط زیست عنوان کرد.

 ماهی زرد پر در شرایط مناسب بین 10 تا 15 سال عمر می‌کند، زردپر حدودا برای رسیدن به سن بلوغ به 5 سال زمان نیاز دارد. این ماهی بین اردیبهشت تا مرداد، بسته به شرایط جوی، به رودخانه مهاجرت کرده و تخمگذاری می کند. تخم‌های این ماهی با توجه به وزن ماهی ماده بین 3000 تا 9000 عدد است.

مشکل زباله از معضلات دیگر دریاچه

 یکی دیگر از دغدغه‌های مسئولان این منطقه مسئله جمع شدن زباله‌ها در اطراف این دریاچه است که متاسفانه با فواصل زمانی طولانی اقدام به خارج کردن آنها از محیط می‌شود. به‌ خصوص در روزهای تعطیل که سیل جمعیت به سمت دریاچه سرازیر می‌شود مشکل حادتر شده و باعث فراوانی مگس‌ها در منطقه می‌گردد. براساس اظهارات اهالی، پس از بازدید گردشگران خارجی و داخلی از دریاچه گهر در یکی 2 سال‌ اخیر بیش از 10 تن زباله در اطراف دریاچه برجای مانده است.

 کاکاوند در این خصوص می‌گوید: متولی حمل زباله در این منطقه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری لرستان است. این سازمان طی عقد قرارداد با یک شرکت خصوصی به آنها اجازه داده در منطقه مستقر شوند و این شرکت با عقد قرارداد، تهیه خوراک، تامین رفاه گردشگران و جمع‌آوری زباله‌های بر جای مانده از بازدیدهای آنها را بر عهده گرفته است.

اما متاسفانه عدم پایبندی شرکت مذبور باعث جمع شدن این زباله‌ها شده بود که نهایتا محیط‌بان‌های محیط زیست لرستان اقدام به جمع‌آوری این زباله‌ها کردند. این فرآیندی زمان‌بر است و در حالی است که با فرارسیدن زمستان انتقال زباله به شرایط آب و هوایی بستگی دارد و عملا بارش برف، عبور از این منطقه را حتی با چهارپایان ناممکن می کند.

 با توجه به اینکه انواع بوته‌ها، درختان تنومند بید، گیاهان و گل‌های زیبای پیرامونی، اطراف دریاچه را به‌صورت یک پارک طبیعی شگفت‌انگیز در آورده است، اما گاهی اوقات تخریب جنگل‌های اطراف دریاچه جهت فراهم کردن چوب به‌منظور آتش زدن توسط برخی از گردشگران ناآگاه انجام می‌شود. 

 کاکاوند در آخر گفت: دریاچه گهر با توجه به ظرفیت موجود، این امکان را دارد که با مدیریت مناسب و برنامه ریزی دقیق به یک کانون طبیعت گردی بین‌المللی تبدیل شود و برای مردم منطقه و کشور سودآور شود.

 دریاچه گهر یکی از زیباترین دریاچه های کوهستانی کشور است که در 60 کیلومتری شهرستان دورود و کنار یک جنگل طبیعی قرار دارد. این دریاچه 30 میلیون ساله حاصل وقوع زلزله در بین رشته‌ کوه‌های اشترانکوه است و به لحاظ پوشش گیاهی و جانوری از اهمیت خاصی برخوردار است. این ناحیه در گذشته منطقه نمونه گردشگری شناخته شده و در سال 1383 عنوان ملی را به خود گرفت.

همشهری استانها