پس از سخنان اخیر میشل سلیمان، رئیسجمهوری لبنان درخصوص احتمال نخستوزیری سعد حریری، تقریبا اکثر گروههای لبنانی چون و چرایی در این خصوص به عمل نیاوردند. حتی پنجشنبه شب گذشته، حریری جوان با سید حسن نصرالله، دبیر کل حزبالله لبنان نیز دیدار کرد که بسیاری این دیدار را در راستای تسهیل تشکیل کابینه دولت آینده لبنان ارزیابی کردند.
شاید بتوان گفت که حریری جوان پس از پیروزی در انتخابات با امتحان دیگری مواجه شده است و باید دید که آیا سعد حریری توان این را دارد تا در مهمترین مرحله از زندگی سیاسی خود، موفق عمل کند یا خیر.
اگر تا پیش از این، حریری جوان توانست با سوار شدن روی موج بحرانی که از پس ترور پدرش در لبنان ایجاد شد و همچنین با کمکها و حمایتهای آمریکا، مصر و عربستان سعودی، رقیبش حزبالله را پشت سر بگذارد، این بار وی با آزمونی حقیقی مواجه است که چیزی نیست جز تشکیل کابینه لبنان بهعنوان نخسـتوزیر قانونی این کشور؛ کابینهای که قرار است برایند مطالبات تمامی گروههای سیاسی لبنان باشد، و این نخستوزیر است که باید مطالبات متفاوت این گروههای مختلف را در یک ظرف جمع کند و از آن دولتی بسازد که پاسخگوی تمامی این مطالبات باشد؛ این کار چندان آسانی نیست.
حریری 39 ساله، پا جای پای پدری میلیاردر خواهد گذاشت که لبنان ویران را پس از جنگهای داخلی در خلال سالهای 1975 تا 1990 میلادی بازسازی کرد. سعد جوان پس از ترور پدرش که لبنان را در یکی از بدترین بحرانها پس از جنگهای داخلی فروبرد، بهعنوان رهبر سنیهای لبنان انتخاب شد.
وی از سویی شهرت و محبوبیت پدرش را در میان مسلمانان و سیاستمداران سنی لبنان بهارث برده و از سوی دیگر حمایت چند کشور عربی و کشورهای غربی را نیز پشت سر خود داشت. همین حمایتها هم بود که وی را واداشت تا پرونده قتل پدرش را پیگیری کند و از پی همین پرونده نیز بود که وی توانست تا حدودی در میان افکار عمومی لبنان برای خود جایی باز کند.
البته سعد حریری در خلال پیگیری پرونده ترور پدرش، با برخی موضعگیریهای نادرست که بیشتر برآمده از جوانی و ناپختگیاش در عرصه سیاست لبنان بود کشور را در بحرانی ناخوشایند فرو برد. در جریان دادگاه بررسی ترور رفیق حریری بود که مواضع سعد جوان موجب شد تا شکافی میان بسیاری از گروههای سیاسی لبنان نظیر جنبش امل به رهبری نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان از یک سو و حزبالله بهعنوان نماینده شیعیان لبنان از سوی دیگر و همچنین برخی از سران ارتش لبنان بهوجودآید.
سعد حریری با مواضعی یکطرفه اعلام کرد که این گروهها که به نوعی رقیبان سیاسی او محسوب میشوند، قصد دارند تا دادگاه را از مسیر اصلی خود خارج کنند. سال گذشته در خلال روزهای تیره و تار بحران داخلی در لبنان، سعد حریری، متهم شد که با مسلح کردن حامیانش و همچنین دامن زدن به تنشهای فرقهای که تنها برای کسب قدرت بیشتر به انجام رسیده بود، لبنان را تا لبه پرتگاه جنگ داخلی تمامعیار پیش برده است. وی نیز همواره این اتهامات را رد کرده است.
امروز اما همان سعد حریری یک سال پیش، نخستوزیر لبنان شده است. وی که در عربستان رشد و پرورش یافته است و اتفاقا حمایت پادشاهی عربستان را نیز پشت سر خود دارد، در حال حاضر به شخصیتی تبدیل شده است که قدرتیافتنش در لبنان تعیینکننده نوع روابط میان همسایگان لبنان نیز هست؛ مهمترین این کشورها نیز سوریه و عربستان هستند.
بنابراین میتوان گفت که میزان موفقیت سعد حریری بهعنوان نخستوزیر لبنان به نوعی با کیفیت روابط عربستان و سوریه نیز در ارتباط است که البته این دو کشور در خلال 6 ماه گذشته روابط خود را بهبود بخشیدهاند.
از سوی دیگر بهنظر میرسد که حریری نیز به اهمیت برقراری روابط دو سویه پی برده است. حریری از بعد از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی اخیر و مشخص شدن پیروزی ائتلافش، همواره به رقیبان سیاسی خود پیامهایی مبتنی بر ایده مصالحه و آشتی ملی ارسال کرده است.
وی حتی دستور داده تا پوسترهای انتخاباتی را که ممکن است باز هم جو رقابتی دوران انتخابات را در اذهان زنده کنند، بردارند و به جای آنها پوسترهایی بچسبانند که ایده آشتی و اتحاد ملی را ترویج کنند.
شاید بتوان گفت که هیچ گروه سیاسی در لبنان، از شیعه گرفته تا سنی و مسیحی با این ایده کلی مخالف نیستند که راهحل برون رفت لبنان از اختلافات داخلی، پافشاری و تاکید بر موضوع مهم «آشتی و اتحاد ملی» است. از همین روست که حریری بهعنوان نخستوزیر لبنان با امتحان سختی مواجه است؛ چراکه اوست که باید این آشتی ملی را نهادینه کند.
جامعه لبنان، جامعهای پیچیده است و نظام سیاسی در این کشور نیز که در هر صورت برآمده از جامعه پیچیده این کشور است، پیچیدگیهای خاص خودش را دارد. نظام سیاسی لبنان همواره تلاش کرده است تا حقوق همه مذاهب و تشکلهای سیاسی را بهنحوی رعایت کرده و در نهایت دولتی شکل دهد که برآمده از مطالبات تمامی گروههای سیاسی لبنان باشد.
حزبالله لبنان که مهمترین رقیب حریری بود بلافاصله پس از اعلام نتایج، عنوان کرد که این نتایج را میپذیرد. این اقدام حزبالله نشان داد که این گروه تا چه اندازه به لزوم برقراری آرامش سیاسی در عرصه سیاسی لبنان اهمیت قائل است؛
چرا که لبنان بهعنوان کشوری که گروههای مختلفی در عرصه سیاسیاش فعالند چنانچه به ورطه اختلافات دامنه دار سیاسی بیفتد بلافاصله دچار ناآرامیهای داخلی خواهد شد.
از همین منظر، دیدار اخیر سید حسن نصرالله رهبر حزبالله و سعد حریری را نیز میتوان در راستای تلاش تمامی گروههای لبنانی، از بازنده گرفته تا برنده، برای تشکیل دولتی برآمده از مطالبات همه گروههای لبنانی که البته چکیده و عصاره مطالبات مردم لبنان است، تحلیل کرد.