همشهری آنلاین - گروه سیاسی: رسانه‌های غربی در تحلیل‌های اخیر خود از تحولات منطقه خاورمیانه به نتایج پیوندهای راهبردی ایران و چین طی سال‌های قبل و ثمردهی آنها در جریان این تحولات گزارش می‌دهند. پایگاه اکونومیست لندن در گزارشی به حمایت‌های چین از ایران در جریان مقاومت منطقه‌ای مقابل آمریکا و اسرائیل پرداخته است.
در بخش‌هایی از این گزارش آمده است:
در اوایل سال جاری میلادی، زمانی که حوثی‌های تحت حمایت ایران (ادعای غیر مستند اکونومیست) در یمن به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ حمله کردند، آمریکا برای درخواست کمک به چین نزدیک شد. بنا بر گزارش‌های متعدد، مقامات آمریکایی در گفتگو با همتایان چینی خود از آنها خواستند تا از ایران بخواهند که حوثی‌ها را مهار کند. ماه‌ها بعد، پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه، آمریکا دوباره به بزرگترین رقیب خود نزدیک شد. این بار از آنها خواسته شده بود به ایران بگویند تلافی نکن.
طی بحران‌هایی مانند مورد اخیر، چین مذاکره کننده خوبی بوده است، چون روابط خوبی با ایران دارد و سال گذشته برقراری روابط مجدد دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی را تسهیل کرد، همچنین به ایران اجازه داد تا به گروه امنیتی منطقه‌ای خود، سازمان همکاری شانگهای، و همچنین بریکس، بلوکی از اقتصادهای بزرگ در حال ظهور بپیوندد. پس از نزدیکی ایران و عربستان، وانگ‌یی، دیپلمات ارشد چین، از «موج آشتی» در خاورمیانه خبر داد.
اما فراتر از این توافق، به نظر نمی‌رسد چین علاقه زیادی برای ورود به ماجرای درخواست‌های آمریکا برای مصالحه و آشتی داشته باشد. نه حوثی‌ها حملات خود را متوقف کرده‌اند و نه ایران در ماه جاری میلادی از انتقام‌گیری علیه اسرائیل خودداری کرد. بعید است که چین در هر دو مورد فشار زیادی بر ایران وارد کند. و حتی اگر چنین فشاری وجود داشت، ممکن بود ایران گوش نکند. رابطه آنها متفاوت از آن چیزی است که پنداشته می‌شود چون اولویت چین نیز پیشبرد منافع خودش است. سه سال پیش ایران و چین یک توافقنامه همکاری گسترده ۲۵ ساله امضا کردند که گفته می‌شود شامل ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید چین در ایران می‌شود. چین در سال ۲۰۲۲، ۱۹.۷ میلیون دلار در ایران سرمایه گذاری کرد.
از بسیاری جهات این رابطه با نفت تعریف می‌شود. چین تقریباً ۹۰ درصد مواد سیاه تولید شده توسط ایران را خریداری می‌کند و تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرد و به این ترتیب برای ایران یک راه نجات اقتصادی فراهم می‌کند. نفت ایران مقرون به صرفه است و به چین اجازه می دهد منابع انرژی خود را متنوع کند. خریدهای چین در پاییز گذشته به بالاترین حد خود رسید، اما در زمستان زمانی که فروشندگان ایرانی قیمت‌ها را افزایش دادند، موقتا متوقف شد.
چین با تحریم‌های آمریکا علیه اکثر کشورها مخالف است و به دنبال پیشی گرفتن از آنهاست. نفت وارداتی از ایران اغلب با نام مالزیایی مجدداً برچسب‌گذاری می‌شود و با تخفیف به پالایشگاه‌های کوچک مستقل چینی معروف به تیپات‌ها (پالایشگاه‌های مستقل چین) فروخته می شود. پالایشگاه های بزرگ دولتی چین از ترس مجازات آمریکا از نفت ایران دوری می‌کنند، اما تیپات‌ها «بسیار فرصت‌طلب» هستند و کمتر در معرض تهدیدات سیستم مالی آمریکا قرار دارند.
بر همین اساس چینی‌ها ممکن است حوثی‌ها را برای توقف حمله به همه کشتی‌های تجاری در دریای سرخ تحت فشار قرار نداده باشند، اما گفته می‌شود که برای نجات کشتی‌های خود به توافق رسیده‌اند.
هنگامی که ایران در ماه جاری میلادی به اسرائیل پاسخ داد، چین از این اقدام حمایت کرد. مقامات پکن از خویشتنداری ایران تمجید و تجاوزات اسرائیل علیه ایران و غزه را محکوم کردند.
سرمقاله گلوبال تایمز، یک روزنامه دولتی چین، می‌گوید: «کلید اصلی کاهش تنش‌ها در خاورمیانه در مهار اسرائیل در دست آمریکاست، نه اینکه چین ایران را مهار کند».
اندیشکده چتم هاوس در لندن در گزارشی با اشاره به اینکه همین منطق به‌خوبی در منطقه در حال اجراست، نوشت «نفوذ آمریکا در منطقه خاورمیانه به‌علت جنگ غزه رو به افول است و چین در حال بهره بردن از مزایای چنین اتفاقی است. اگر ایالات متحده این فضا را تغییر دهد باعث می‌شود، سرمایه سیاسی آمریکا هزینه خرج نشود.»