همشهری آنلاین – مجید جباری: بی توجهی ترکمنستان به مدیریت کانون‌های بحرانی گرد و غبار این کشور در حالی است که یکی از بزرگترین چشمه‌های بحرانی گرد و غبار منطقه با ۱۰ میلیون هکتار وسعت، در صحرای قره قوم ترکمنستان واقع شده است. این چشمه بحرانی گردو غبار به دلیل جهت باد به سمت ایران، در بهار و تابستان، شهرها و استان‌های شمالی و شمال شرقی ایران را تحت تاثیر قرار می دهد. سال گذشته بود که گرد و غبار صحرای قره قوم ترکمنستان چند روزی آسمان شهرهای شمالی و شمال شرق را تیره کرد.براین اساس، احتمال تکرار این رویداد در روزها و ماه های پیش رو وجود دارد.
علی‌محمد طهماسبی‌بیرگانی، دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار در گفت‌وگو با همشهری آنلاین از پیگیری‌ها و رایزنی ها با طرف های ترکمنستانی خبر داد و اعلام کرد :« کانون بحرانی گرد و غبار این کشور تاثیر مستقیم بر ایران دارد و به دلیل اینکه جهت وزش باد به سمت ایران است ، شهرهای شمالی و شمال شرقی ما را با مشکل مواجه می شوند؛ در حالی که ترکمنستان از این کانون ها تاثیر چندانی نمی گیرد. به همین خاطر سالهاست این کشوردر این زمینه بی توجهی می کند و با وجودی که چندین مرحله با طرف ترکمنستانی مکاتبه کرده و جلسات مجازی برگزار کرده‌ایم اما این کشور برای مدیریت کانون های بحرانی صحرای قره قوم پای کار نمی‌آید.»
هیات عراقی به زودی در تهران
دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغباردر خصوص پیگیری‌ها و اقدامات مشترک ایران و عراق درباره مدیریت گرد و غبار کانون های بحرانی غرب کشور به همشهری آنلاین گفت:«به دنبال تفاهم نامه ای که سال قبل با معاون وزیر جهاد کشاوررزی عراق به امضا رساندیم، ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت گروهی متشکل از مدیران و کارشناسان عراقی برای پیگیری و انجام عملیات مشترک در این تفاهم نامه به ایران سفر می کنند. همچنین هدف از این سفر این است که طرف عراقی اعلام کند در راستای تفاهم نامه چه اقداماتی را به نتیجه رسانده است. چرا که ما پایلوت هایی که تعیین کردیم را با همکاری برنامه توسعه ملل متحد ، پیش بردیم و مطالعاتی هم برای تعیین اقداماتی که باید در مناطق پایلوت تعیین شده است در دست تهیه است و تا تیرماه به پایان می رسد. با پایان این مطالعات می‌توانیم اقدامات عملیاتی را در دو منطقه پایلوت کشور انجام دهیم.»
هجوم ناگهانی گردوغبار به استان های ساحلی شمال | توفان گردو خاک از کجا به شهرهای شمالی رسید؟
همکاری ایران و عربستان در یک مسئله مهم
برنامه های کنترل گرد و غبار
طهماسبی درپاسخ به این پرسش همشهری آنلاین که برنامه‌های اجرایی ایران درمناطق تعیین شده پایلوت برای مدیریت گرد وغبار شامل چه اقداماتی است، گفت:« مدیریت و اصلاح مراتع برای اراضی مرتعی، عملیات نهال و بوته کاری ، احداث بادشکن زنده و غیر زنده و همچنین استفاده از مالچ های زیستی در اراضی ماسه‌ای از جمله اقداماتی است که باید برای مقابله با گرد و غبار در مناطق تعیین شده اجرا کنیم. در واقع نوع اقدامات عملیاتی به شرایط منطقه بستگی دارد.»
دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار درپاسخ به اینکه بیشترین نگرانی برای هجوم گرد و غبار به کشور از ناحیه کدام کانون های گردو غبار وجود دارد؟ گفت:« با توجه به پراکنش بارندگی‌هایی که داشتیم، نگرانی کمتری از کانون های گرد و غبار غرب و جنوب غرب کشور وجود دارد. در مقابل، بیشترین نگرانی از ناحیه چشمه های گرد و غبار شرق و شمال شرق ( صحرای قره قوم ترکمنستان) است که در بهار و تابستان این نواحی ایران را تحت تاثیر قرار می دهد.»
۵ استان تحت تاثیر گرد و خاک قره قوم
ایران مطالعاتی ذیل برنامه عمل زیرمنطقه‌ای برای شناسایی کانون‌های اصلی گرد و غبار انجام داده است که در این بررسی‌ها مشخص شد یکی از کانون‌هایی که مناطق شمال و شمال شرق ایران را تحت تاثیر قرار داده است، در صحرای قره قوم ترکمنستان واقع شده است که ۱۰ میلیون هکتار وسعت دارد. طوفان‌های گرد و غبار از صحرای قره قوم ترکمنستان، ۴ استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان و مازندران را در فصول بهار و پاییز تحت تاثیر قرار می‌دهد به طوری که گاهی دید افقی به کمتر از ۱۰۰۰ متر می‌رسد.صحرای قره‌قوم (شن سیاه) بیابانی در آسیای میانه و یکی از بزرگترین کویرهای شنی جهان است که حدود ۷۰ درصد از مساحت کشور ترکمنستان (۳۵۰ هزار کیلومتر مربع) را پوشانده‌است.