همشهری آنلاین- زینب زینال زاده: شوراهای شهر و روستا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نقش پررنگی دارند و اصل هفتم قانون اساسی به‌صراحت اعلام می‌دارد که طبق دستور قرآن کریم «و امرهم شوری بینهم» و «شاورهم فی الامر»؛ شوراها، مجلس شورای اسلامی، شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور هستند. نخستین قانون شوراهای اسلامی کشور سال۱۳۶۱در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و پس از آن این قانون در ۵نوبت دستخوش تغییرات و اصلاحاتی شد و نهایتا آخرین اصلاح آن سال۱۳۷۴ در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی صورت گرفت.
اکنون دقیقا ۲۵سال از فعالیت رسمی شوراها می‌گذرد و گرچه این نهاد به‌دلیل چالش‌های مختلف بعد از انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی با تاخیری ۲۰ساله پا به عرصه ظهور گذاشت، اما حالا به نهادی مؤثر و قابل اتکا در ساختار تقنینی(رویدادی که منجر به تصویب قانونی می‌شود)، نظارتی و اداری و اجرایی کشور تبدیل شده و قطعا با آسیب‌شناسی دقیق و پرداختن به نقاط ضعف و قوت آن می‌توان به ارتقای این نهاد مردمی نیز کمک کرد. مدیریت شهری(شورا و شهرداری) تلاش می‌کنند تا از طریق هم‌افزایی، مسائل شهر و مطالبات شهروندان را به‌صورت یکپارچه پیگیری کنند تا تهران به شهر سرزنده و پویا با شهروندانی شاد تبدیل شود. شورای شهر تهران ۵دوره را پشت سر گذاشته و امروز(۹اردیبشهت) به مناسبت روز شوراها، فرصتی پیش آمد تا مروری بر شوراها از گذشته تا امروز و مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته آنها داشته باشیم.
-
دوره اول؛ ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۱
دوم خرداد سال ۷۸ انتخابات نخستین دوره شورای شهر تهران برگزار شد. عبداله نوری، رحمت‌الله خسروی، محمد عطریانفر و عباس دوزدوزانی، مسئولیت ریاست شورا در این دوره را به‌عهده داشتند. مرتضی الویری در این دوره به‌عنوان شهردار انتخاب و حدود ۳سال این مسئولیت را به‌عهده داشت. پس از استعفای الویری، محمد حقانی به‌عنوان سرپرست شهرداری تهران تعیین شد و سپس ملک مدنی، سکان تهران را به‌دست گرفت. اختلاف بین شهردار و شورا سبب برکناری ملک مدنی شد و به‌دلیل وجود تنش‌های متعدد در بدنه مدیریت شهری، و به‌رغم تشکیل چندین جلسه هیات حل‌اختلاف، شورای دوره اول قبل از اتمام دوره منحل شد و محمدحسین مقیمی از طرف وزیر کشور به‌عنوان سرپرست شهرداری تهران منصوب شد.
-
دوره دوم؛ ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶
انتخابات دومین دوره شورای شهر تهران، ۱۹اسفند سال۸۱ برگزار و عملا سال۸۲ فعالیت این دوره آغاز شد. مهدی چمران در این دوره رئیس شورا و محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شد. پس از آنکه شهردار برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری، کاندیدا و به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، علی سعیدلو به مدت کوتاهی سرپرست شهرداری تهران شد و در ادامه، شهریور سال۸۴ تا۸۶ محمدباقر قالیباف، سکان تهران را به‌دست گرفت.
-
دوره سوم؛ ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲
انتخابات شورای سوم ۲۴آذر سال۱۳۸۵ برگزار شد؛ اما اعضای پارلمان شهری از سال۸۶ فعالیت خود را آغاز کردند. در این دوره هم مهدی چمران به‌عنوان رئیس شورا انتخاب شد. نکته قابل تامل در دوره سوم شوراها، همزمانی انتخابات شوراها با ریاست‌جمهوری بود که سبب افزایش ۲سال عمر شورا و شهرداری شد و دوره سوم ۶ساله بود.
-
دوره چهارم؛ ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶
انتخابات چهارمین دوره شورای شهر تهران ۲۴خرداد سال۹۲ برگزار شد که سال اول احمد مسجدجامعی و ۳سال دیگر مهدی چمران، ریاست شورا را برعهده داشتند. در این دوره هم محمدباقر قالیباف با رأی اعضای شورا به‌عنوان شهردار انتخاب شد.
-
دوره پنجم؛ ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰
انتخابات دوره پنجم شورا، خرداد سال۱۳۹۶ برگزار شد و بار دیگر اصلاح‌طلبان به‌طور کامل و لیستی، تمامی کرسی‌های این دوره شورا را از آن خود کردند و محسن هاشمی، ریاست شورا را به‌عهده داشت. در این دوره هم حواشی زیادی برای انتخاب شهردار تهران ایجاد و ابتدا مصطفی سلیمی به‌عنوان سرپرست انتخاب شد که عمر این مسئولیت یک روز بود و سپس محمدعلی نجفی، شهردار تهران شد. پس از استعفای نجفی برای مدت کوتاهی سمیع‌الله حسینی مکارم، سرپرست و در نهایت هم سیدمحمدعلی افشانی سکان پایتخت را به‌دست گرفت. افشانی به‌دلیل اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان مجبور به کناره‌گیری از شهرداری تهران شد و سپس اعضای شورا پیروز حناچی را به‌عنوان شهردار تهران انتخاب کردند.
-
دوره ششم؛ ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴
انتخابات ششمین دوره شورای شهر تهران ۲۸خرداد ۱۴۰۰برگزار و ۲۱عضو منتخب مردم به پارلمان شهری راه یافتند. در این دوره مهدی چمران، ریاست شورا را به‌عهده گرفت و تاکنون ۳سال از عمر این شورا می‌گذرد. علیرضا زاکانی، شهردار منتخب دوره ششم است.