همشهری- زینب زینال زاده: پایانه مسافربری جدید شرق؛ پروژه‌ای که پیش‌ازاین باید بهره‌برداری می‌شد، اما ۱۹سال است که بلاتکلیف مانده و مدیریت شهری تلاش می‌کند با تکمیل این ابرپروژه، فاز اول آن را خردادماه افتتاح کند. اتصال حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری به این پردیس مسافربری، همان حلقه مفقوده‌ای است که مدیران شهری در ادوار گذشته به آن توجهی نداشتند و شاید همین موضوع یکی از دلایل تأخیر در تکمیل این پروژه بود. البته با پیش‌بینی نشدن زمینه اتصال حمل‌ونقل درون‌شهری به این پایانه مسافربری برون‌شهری، زمینه‌ای فراهم شد تا مدیریت شهری در ادوار گذشته درصدد تغییر کاربری این پروژه و تبدیل آن به مجموعه فرهنگی باشد. در دوره مدیریت شهری ششم، تدابیری برای ایجاد حلقه اتصال میان حمل‌ونقل درون‌شهری و برون‌شهری در پردیس مسافربری جدید شرق پیش‌بینی شد و علیرضا زاکانی، شهردار تهران طی بازدیدهایی که از این پروژه داشت، همواره بر تکمیل هرچه سریع‌تر آن و تسریع و تسهیل دسترسی شهروندان با استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی به این پایانه تأکید کرد. پنجشنبه (۲۰اردیبهشت) هم شهردار تهران همراه با معاون حمل‌ونقل و ترافیک و برخی از مدیران حوزه حمل‌ونقل عمومی از پایانه جدید شرق بازدید کردند و در جریان فرآیند تکمیل و عملیات عمرانی و تجهیز این پروژه قرار گرفتند. در این بازدید علاوه بر رصد میدانی بخش‌های مختلف ساختمان پایانه و محوطه پیرامونی آن، موضوعاتی چون مولدسازی فضاهای موجود، طرح‌های توسعه‌ای مربوط به اراضی پایانه در فازهای تکمیلی و همچنین تمهیدات درخصوص استقرار سیستم حمل‌ونقل عمومی مکمل از قبیل مترو، اتوبوس و تاکسی در محوطه پایانه، مورد بررسی قرار گرفت. شهردار تهران پروژه پردیس مسافربری شرق را طرحی متفاوت دانست و تأکید کرد: «امکانات و خدمات ایجادشده در فرآیند بازسازی و راه‌اندازی این پایانه قابل توجه است. همچنین توسعه شرقی خط ۲مترو از ایستگاه فرهنگسرا تا پایانه جدید شرق موضوعی مهم و کلیدی است و ضرورت دارد تا این بخش با جدیت پیگیری شود.» پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای تهران هم آخرین وضعیت پایانه جدید شرق را تشریح کرد و گفت که خرداد امسال فاز اول آن بهره‌برداری می‌شود و شرکت‌های مسافربری تا قبل از مهرماه به پایانه جدید منتقل می‌شوند. براساس تدابیر پیش‌بینی شده با اتصال ناوگان حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری (مترو، اتوبوس و تاکسی) خدمت‌رسانی به مسافران مطلوب‌تر می‌شود.
توسعه شرقی خط ۲مترو
کلیات پروژه توسعه شرقی خط ۲ متروی تهران در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت به تصویب رسیده است. با توسعه این بخش (شرق خط ۲مترو) دسترسی شبکه مترو به پردیس مسافربری شرق تهران (پایانه جدید شرق) امکانپذیر می‌شود. عملیات توسعه شرقی خط ۲ مترو شروع و حدود ۱۰۴۰متر از این مسیر حفاری و تونل‌سازی شده و با حفر ادامه تونل به میزان تقریبی ۳هزار و ۶۰۰متر عملا از ایستگاه فرهنگسرا به پردیس مسافربری شرق دسترسی ایجاد می‌شود؛ حتی ایستگاه پایانی این مسیر در طبقه منفی یک، ساختمان اصلی پایانه جدید شرق جانمایی شده است. درواقع اتصال خط مترو به پایانه مسافربری برای نخستین‌بار در پردیس مسافربری شرق محقق شده و در سایر پایانه‌ها این ظرفیت وجود ندارد. البته بررسی‌های لازم جهت ایجاد دیگر مدهای حمل‌ونقل عمومی تا پردیس مسافربری شرق نیز در حال انجام است و اگر امکان‌سنجی‌های صورت گرفته تأیید شود، می‌توان برای راه‌اندازی سایر سیستم‌های حمل‌ونقلی مثل قطار سبک شهری (ال آر تی) در این مسیر برنامه‌ریزی کرد. علاوه بر آن، خط فیدل (پشتیبانی) اتوبوسرانی بین پایانه و سه راه تهرانپارس، پایانه و فرهنگسرا ایجاد خواهد شد. همچنین خطوط تاکسیرانی از پایانه قدیم شرق به پردیس مسافربری جدید شرق منتقل می‌شوند و استقرار شاتل تاکسی‌ها هم صورت می‌گیرد. اصلاح هندسی ویژه ورود تاکسی‌های اینترنتی به پایانه نیز در حال انجام است. توسعه شرقی خط ۲مترو و اتصال آن به پایانه جدید شرق امسال امکانپذیر نیست؛ از این‌رو در مرحله اول خدمت‌رسانی به مسافران با استفاده از خطوط بی‌آر تی و تاکسی صورت می‌گیرد.
تکمیل پروژه در ۳فاز
پایانه شرق جدید جزو پروژه‌های خیلی قدیمی مدیریت شهری است و در سنوات گذشته و از ابتدای دهه ۸۰ این محل تجهیز کارگاه شد؛ منتهی به‌دلیل مشکلات پیچیده تاکنون به بهره‌برداری نرسیده است. مدیریت شهری در دوره ششم عزم خود را برای تکمیل و بهره‌برداری این پایانه جزم کرده و باتوجه‌به اینکه امکان بهره‌برداری کامل از این ابرپروژه وجود ندارد، ازاین‌رو در چند فاز تکمیل و افتتاح می‌شود. فاز اول آن (سالن‌های مسافربری) در ماه‌خرداد و فازهای دوم و سوم (تکمیل ساختمان و استقرار دائمی اورژانس، آتش‌نشانی، تکمیل پشتیبانی سوخت و اتوبوس‌ها و...) هم سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند.
انتقال شرکت‌های مسافربری از خرداد
اکنون در پایانه شرق قدیم ۹شرکت مسافربری اتوبوسی و ۳شرکت مسافربری مینی‌بوسی فعالیت می‌کنند که براساس توافقات صورت گرفته با این شرکت‌ها، انتقال آنها به پایانه شرق جدید از خرداد آغاز می‌شود و تا قبل از مهر باید این نقل و انتقال به اتمام برسد. پیش‌بینی می‌شود جابه‌جایی سالانه ۲میلیون مسافر از پایانه جدید شرق انجام شود که با اتصال ناوگان حمل‌ونقل عمومی به این پایانه قطعا خدمت‌رسانی بهتری به مسافران خواهیم داشت. برای جلوگیری از سردرگمی مسافران، درب غربی پایانه برای ورود و خروج مسافران اختصاص داده شده است که از این مسیر مسافران می‌توانند به ناوگان حمل‌ونقل عمومی دسترسی داشته باشند
تغییر کاربری پایانه قدیمی
در تکمیل ابنیه پایانه جدید شرق به معماری ایرانی ـ‌اسلامی و ارتباط بصری با جنگل‌های سرخه‌حصار توجه شده است. نکته قابل‌تأمل دیگر حل معضل ترافیک شرق تهران از طریق انتقال پایانه قدیمی است و از فضای آزادسازی شده می‌توان برای کاربری تفرجگاهی و گردشگری استفاده کرد. درواقع پایانه فعلی شرق تا پاییز امسال تغییر کاربری می‌دهد و پایتخت‌نشینان با پایانه قدیمی خداحافظی می‌کنند.
پایانه دوستدار خانواده
می‌توان از پایانه شرق با عنوان پایانه دوستدار خانواده نام برد؛ چراکه علاوه بر هوشمندسازی پایانه، فضای استراحت و اقامت مسافران، ارتباط بصری و محیطی با مجموعه سرخه‌حصار و همچنین یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های شهروند به‌عنوان مجموعه مکمل پیش‌بینی شده است. فضای خوابگاه رانندگان خانم هم به‌صورت مجزا طراحی خواهد شد. همچنین با احداث پل، ارتباط مجموعه (پایانه جدید شرق) با سرخه‌حصار برقرار و مجموعه فودکورت در آن احداث می‌شود که علاوه بر مسافران، مراجعه‌کنندگان به مجموعه سرخه‌حصار هم می‌توانند از این امکانات، تجهیزات و خدمات بهره‌مند شوند.