همشهری آنلاین- سحر جعفریان:افیونی هزار سر و زورمند که جرح و زخمش بر جسم و جان حریف از درد استخوان‌شکن و صورت ناسور می‌تواند باشد تا برانداختن زندگی و دقاندن عزیزانِ آن حریفان. با همه دشواری و تیزچنگی که این افیون دارد گاه حریفان نبرد صعب و سختش، پیروز می‌شوند و حیات دوبارهمی‌خرند. حیاتی گران که رد و نشان اعتیاد بر آن پیداست و اغلب اوقات، پیدایی این رد و نشان از خود اعتیاد، رنج‌آورتر است. چنان رنجی که بسیاری از بهبودیافتگان را ناتوان از تشکیل خانواده، تامین خانه و یا حتی یافتن اشتغال و کسب و درآمد می‌کند. از این روست که اجرای طرح‌های نیکوکارانه با موضوع ایجاد اشتغال ویژه بهبودیافتگانی که پیشانی‌شان از اعتیاد سفید است، بسیار به کار می‌آید و گره می‌گشاید؛ مانند خبر «بهبودیافتگان، پاکبان می‌شوند» که این روزها بسیار پربازدید و امیدآفرین شده است.
بیشتر بخوانید:عادل؛ گزارشگر اختصاصی محمد | تا ۱۲ سالگی فوتبال بازی می کردم
نسخه‌پیچی نیکوکاران و مسئولان
از آن روز که اعتیاد را نوعی بیماری دانستند، نسخه‌های متنوع و متعددی از مدارا تا اشتغال برای درمانش پیچیدند و این آخری یعنی اشتغال شد نسخه برتر. چنان که بسیاری از کارشناسان و متخصصان حوزه درمان اعتیاد به پشتوانه پیوست‌های تحقیقاتی و تجربه‌نگاری‌های مستند، اثر درمانی آن را کم از دارو یا گروه‌درمانی و امثالهم ندانسته و نمی‌دانند. از این روست که در ارتباط با مسئله و موضوع اعتیاد، پای طرح‌های نیکوکارانه خیران، کارآفرینان و مسئولان دولتی و سازمانی را به میانمی‌کشند تا ضمن کاهش آمار اعتیاد از لغزش بهبودیافتگان نیز جلوگیری شود. ارائه آموزش‌های تخصصی مهارت‌های روز و کارآمد و ایجاد زیرساخت‌های اشتغال در بنگاه‌ها و کارگاه‌هایمختلف خصوصی و دولتی از جمله مصادیق این نسخه درمان اعتیاد است. طبق آمار منتشر شده از سوی مرکز اطلس خیران ایران، در حال حاضر بیش از ۵۰۰ کارخانه و کارگاه تولیدیخصوصی در مراکز استان‌ها، مجری طرح استخدام بهبودیافتگاناز اعتیاد هستند که بیشترین آمار و فراوانی این کارخانه‌ها و کارگاه‌ها در کلان‌شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و اراک ثبت شده است؛ از فعالیت‌های خیرخواهانه کارخانه‌هایچاشنی‌سازی کارآفرین معروف (علیرضا نبی)، برند مشهورتشک‌سازی تا کارگاه‌های کوچک تولیدی کفش، کیف و خیاطی در استخدام افراد بهبودیافته که برگه سوء‌پیشینه‌یشان از اعتیاد به انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی پر است. طرح استخدام پاکبانشهرداری از میان بهبودیافتگان متقاضی شغل نیز از زمستان سال گذشته به اجرا درآمده که در قالب آن تاکنون بیش از ۴۰۰ نفر صاحب شغل و درآمد شده‌اند. البته بنابر اعلام روابط عمومی سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران تفاهم‌نامه همکاری با کارخانه‌های بزرگ مانند ذوب آهن آمل و با هدف استخدام بهبودیافتگان مراکز یاورشهر و گرمخانه‌ها نیز امضا شده است.
طرح : بهرام غروی
بیشتر بخوانید: بزن بغل ماشینت رو صاف کنم!
دود و سوزِ اعتیاد، نان حلال و آبروی پاکبانی
حالا ۷ ماه شده که سالار، از بند اعتیاد ۱۴ ساله‌اش، رهایی جُسته. اما دیگر مانند روزهای نخست پاکی‌اش، شاد و شکرین از شهد چیرگی بر افیون نیست. کامش از عدم اعتماد دیگران نسبت به خودش به واسطه گذشته افیونی که داشته به تلخیِ شرنگ و زهر دگرسان شده: « ۱۴ سال گرفتار اعتیادی بودم که خانه‌ام را سوزاند...» به صورتش که جای ضایعات پوستی بر آن، فرورفتگی انداخته و دندان‌هایش که یک در میان افتاده، اشاره می‌کند: «سلامتم را گرفت...» چشم، تَر می‌کند: «مادرم را از غصه کشت و کلی خسارت دیگر که هر یکشان به تنهایی برای به فنا رفتن یک زندگی کافی‌ست ولی خب، خدا خواست و سرم به سنگ خورد و بالاخره بعد از چندین و چند بار کمپ‌خوابی، ترک کردم. خیلی سخت بود اما، راستش الان احساس می‌کنم سخت‌تر از ترک اعتیاد، زندگی کنار آدم‌هایی‌ست که به واسطه دودبازی‌های گذشته‌ام، بهم اعتماد ندارند. توی مدتی که دنبال کار بودم، هزار جا رفتم و به هزار نفر رو انداختم؛ نشد که نشد. تا اینکه خبر پاکبان شدن بهبودیافته‌ها را از کسی شنیدم.» سالار، دسته چوبی جاروی پاکبانی را به سینه‌اش می‌چسباند: «خانواده‌ام مخالف این شغل بودند ولی بالاخره راضی‌شان کردم. به هر حال زندگی خرج دارد و پذیرش پاکبانی با نان حلال و آبرو راحت‌تر از معتاد بودن است! نیست؟»
پاکی و پاکبانی، پیشه‌ام!
خبر به گوش احسان هم رسیده؛ چند روز پیش که از سر بی‌حوصلگی پیچ رادیو را پیچانده بود، مشروح آن را شنید: «بهبودیافتگان، پاکبان می‌شوند و ...» و این یعنی، خلاص شدن از شر وسوسه استعمال مواد مخدر که گاه گاه توی سرش وول می‌خورد و مضطربش می‌کند. همان موقع، نمره تلفن چند اداره را گرفت تا اینکه بالاخره با یکی از پاسخ‌دهندگان که مسئول خبر خوش بود، قراری برای گزینش گذاشت. گزینش برای آنها که در آتش اعتیاد حسابی گداخته شده بودند، آسان بود و ساده: «یکسری سوال و جواب‌های معمول، بعدش هم مدارک هویتی و ضروری خواستند. آنجا تنها جایی بود که سوءپیشینه اعتیادم را به سرم نکوبیدند.» غرولندکنان، اضافه می‌کند: «انگار اینها که سوءپیشینه اعتیاد ندارند، هیچ خبط و خطای دیگری هم ندارند!» احسان، جلسات آموزشی پاکبانی را در کنار دیگر افراد بهبودیافته می‌گذراند: «آدمی که تازه ترک کرده، انرژی و نیروی کمی دارد، زود خسته می‌شود. از طرفی نباید بیکار بماند؛ بیکاری همانا و پای بساط دود نشستن همان! توی این شرایط خاص، پاکبانی می‌تواند گزینه خوبی برای اشتغال باشد. چون کارفرما در جریان جزییات سوابق ما هست و بیشتر مراعات حال و احوالِ جسم و جیبِ ضعیف ما را می‌کند.» دل خوش این جمله است که از همان روزِ گزینش از یکی از بهبودیافتگانِ متقاضی کار که صفی بلند منتظر ایستاده، شنیده بود: «خوشحال باش مرد؛ پاکی و پاکبانی می‌شود پیشه‌مان! به نظرم اگر کسی را می‌شناسی که شرایطش مثل ما است، خبرش کن. من که وقتی رفتم ملاقات پسر عمویم در کمپ، مژدگانی صاحب شغل شدنش را پیش پیش ازش گرفتم!»
بیشتر بخوانید:یک خانه خاص به نام خونه ۱۹ در خیابان مولوی | دراین خانه برای بچه های خدا غذا تهیه می کنند
بهبودیافتگان، مشغول کارند
«بهبودیافتگان، مشغول کارند» این را یاشار یکی از نیکوکارانروی تابلوی بزرگ نوشته و کوبانده سر در کارگاه کفش‌دوزی‌اشکه چراغش سال‌های سال است در محله‌ای در غرب تهران بهر امیدآفرینی و درآمدزایی بهبودیافتگان، می‌سوزد: « برادر کوچکم، چوب رفاقت با افراد ناباب را خورد و معتاد شد. پدرمان خیلی تلاش کرد تا دُردانه‌اش را نجات دهد ولی خب، گاهی نمی‌شود دیگر! از همان وقت نذر کرد با سهم ارث او (برادر کوچکم) کارگاه کفش‌دوزی راه بیندازد تا آنها که از اعتیاد برگشته‌اند سرگرم شغلی باشند.» در همسایگی کارگاه کفش‌دوزی او در شهرک صنعتی فتح چند کارگاه دیگر مانند خیاطی، کیف‌دوزی و ساخت قطعات خودرو نیز فعالند که نشانی‌شان را بهبودیافتگان بسیاری می‌شناسند. عباس، مدیر شرکتی دانش‌بنیان است که او نیز از نیروی کار بهبودیافتگان بهره می‌گیرد. روال واحد منابع انسانی شرکت او این طور است که به صورت مداوم با کمپ‌های مجاز ترک اعتیاد در تعامل است تا در زمان مناسب از تخصص بهبودیافتگان استفاده کند. شایان هم یکی از ۵ هزار کارگر کارخانه چاشنی‌سازی مشهد است که از شرط داشتن سوءپیشینه اعتیاد برای استخدام در کارخانه ابراز خوشحالی می‌کند.