همشهری آنلاین – مجید جباری: یک پنجم درختان با ارزش ترین عرصه های جنگلی ایران طی ۵ دهه گذشته از بین رفته است. هجوم ریزگردها، خشکسالی‌های پی درپی، بهره برداری مردم محلی و فشار بیش ازتوان به این عرصه، درختان زاگرس را پیر و فرتوت کرده و امکان زادآوری درختان آن را به صفررسانده است. در صورت ادامه چنین روندی در آنده نه چندان دور اثری از بزرگرتین عرصه جنگلی ایران باقی نمی ماند.
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری آخرین اقدامات این سازمان برای احیای زاگرس را تشریح کرد و گفت: برنامه ریزی ملی با همکاری چند دستگاه و سازمان و مشارکت مردم محلی برای احیاء درختان جنگل‌های زاگرس در حال نهایی شدن است.
نقی شعبانیان در گفت و گو با همشهری آنلاین تصریح کرد: حال و روز جنگل های زاگرس خوب نیست. بیش از ۵۰ سال است زادآوری درختان زاگرس کم شده و توانی برای درختان پیر زاگرس نمانده و تعادل اکولوژیکی این عرصه مهم و حیاتی کشور را برهم زده است. اجرای طرح جنگلداری اجتماعی که در خلی از کشورها، عرصه های جنگلی شبیه به زاگرس را احیا کرده میتواند در صورت برنامه ریزی درست، زادآوری در این جنگل ها را بالاببرد و سطح تاج پوشش درختان را افزایش دهد.
اجرای طرح نجات در ۱۰ استان
او افزود: به نظر من و خیلی از کارشناسان، اجرای طرح احیاء بدون مشارکت مردم محلی و زاگرس نشین امکان پذیر نیست. به همین خاطر، طرح پایلوت جنگل داری اجتماعی در بخش هایی از جنگل‌های زاگرس در ۱۰ استان زاگرس نشین در حال اجراست. طرح پایلوت احیاء جنگل های زاگرس در استان های لرستان، کردستان، فارس، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، هرمزگان، همدان، ایلام و خوزستان به اجرا درآمده و باید با برنامه ریزی دقیق تر و بدون عجله، بعد از نتیجه گیری از طرح، جنگلداری اجتماعی را در همه عرصه های زاگرس اجرا کنیم.
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره اهمیت جنگل زاگرس گفت: این عرصه ها از نظر ارزش های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی در دنیا بی نظیر است. درختان زاگرس نقش مهمی در چرخه آب کشور و سدی در برابر هجوم ریزگردها دارند. ضمن اینکه از نظر تاثیرات دمایی نباید از نقش ارزنده زاگرس غافل شد.
منافع مردم باید دیده شود
او با انتقاد از رویکردی که معتقد است قرق جنگل، راهکار زنده نگه داشتن زاگرس است، گفت: این کار منطقی و شدنی نیست. ممکن است قرق و بستن عرصه، زادآوری را احیاء کند اما این روش مدیریت به توسعه پایدار ختم نمی شود و روش مدیریت این چنینی جوابگو نیست.هر طرحه که اجرا می شود باید به منافع مردم محلی به عنوان یک اصل توجه جدی کند. ضمن اینکه برای تحقق مدیریت پایدار در این عرصه ضرورت دارد مسائل اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی در کنار هم دیده شوند. پیش نیاز شروع طرح احیاء این است که آئین نامه ها، طرح ها و دستور العمل های جدیدی در سطح ملی نوشته و منافع مردم در این عرصه ها دیده شود.
شعبانیان با بیان اینکه هرچه درتوان داریم باید برای احیا و محافظت از جنگل های زاگرس صرف کنیم، گفت: خوشبختانه یکی از فرصت های مهمی که در این زمینه دارم، مشارکت و همکاری حداکثری مردم محلی است. فرهنگ منابع طبیعی در مناطق زاگرس نشین بسیار غنی است و در اکثر این مناطق، علاقه بسیارخاصی به جنگل و بلوط به عنوان پوشش اصلی و گسترده زاگرس وجود دارد. اگر ضعفی وجود دارد، به برنامه ریزی ها بر می گردد. بنابراین در صورت برنامه ریزی درست و اجرای دقیق طرح جنگلداری اجتماعی، به کمک مردم محلی به موفقیت های خوبی برای احیاء این عرصه جنگلی باارزش دست پیدا خواهیم کرد.