همشهری آنلاین _ حوادث: حال باید دید که قانونگذار چه رویکردی نسبت به رانندگی بدون گواهینامه در نظر می‌گیرد و چه مجازات‌هایی برای آن پیش بینی کرده و یا این سوال که آیا تصادف فوتی بدون داشتن گواهینامه قتل عمد محسوب شده و آیا مجازات آن قصاص است؟
مهدی روشن عضو رسمی کانون وکلای البرز در این باره می‌گوید: مطابق قوانین و مقررات کیفری و حقوقی در زمینه ارتکاب جرم و نحوه مجازات آن، مجازات بر اساس داشتن یا نداشتن گواهینامه و نوع مجازات عمد و یا غیر عمد تصادف جرحی انجام می‌شود.
بنابراین گاهی دیده می‌شود که فرد حتی با داشتن گواهینامه به عمد و با قصد و انگیزه قبلی اقدام به ارتکاب تصادف و در نهایت قتل شخص دیگری می‌شود.
او می‌افزاید: بنابراین در شرایطی که شخص فارغ از داشتن گواهینامه یا عدم آن با قصد قبلی و به عمد با هدف کشتن یک انسان اقدام به رانندگی کرده و به واسطه این امر منجر به قتل شخص دیگری می‌شود که در این زمان قانونگذار با توجه به انگیزه و قصد قبلی مرتکب مجازاتی را تحت عنوان قصاص برای وی در نظر گرفته است.
روشن ادامه می‌دهد: همچنین قانونگذار در ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب ۱۳۹۲ بیان می‌دارد: «هر کس بدون گواهینامه رسمی رانندگی کند و یا وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص را براند، همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری منع باشد اما رانندگی کند، برای بار اول به حبس تعزیری تا ۲ ماه یا جزای نقدی تا ۱۰ میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا ۶ ماه حبس محکوم خواهد شد.»
این عضو رسمی کانون وکلای البرز می‌گوید: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در رانندگی با وسایل نقلیه ملاک تشخیص عمدی بودن و یا غیر عمدی بودن تصادف منجر به فوت داشتن گواهینامه نخواهد بود.
از این رو این قصد و انگیزه قبلی راننده است که تعیین کننده عمدی یا غیر عمدی بودن تصادف است.
امکان اینکه راننده‌ای با داشتن گواهینامه معتبر و متناسب با وسیله نقلیه در تصادف منجر به فوت محکوم به قصاص شود و یا بالعکس وجود دارد زیرا این قصد و انگیزه عامل جرم است که نشان می‌دهد که آیا قصد هدف خاصی در ایجاد تصادف داشته است یا خیر؟
روشن می‌گوید: در تعیین نوع مجازات در این گونه موارد باید عمد و یا غیر عمدی بودن رفتار مرتکب را احراز و با توجه به قصد و یا عدم قصد عامل جرم مجازات متناسب و قانونی را برای وی در نظر گرفت.
پس به طور کلی نمی‌توان گفت که صرف نداشتن گواهینامه در تصادفات منجر به قصاص مرتکب خواهد شد. بلکه موارد قانونی دیگری از جمله عنصر معنوی که همان قصد و انگیزه مرتکب است، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و بر همین اساس مجازات قانونی رفتار مرتکب تعیین و اعمال و اجرا خواهد شد.