همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: این درختان از زیر خاکسترهای آتشفشان سبلان بیرون کشیده شده‌اند و مربوط به دوره‌ای هستند که ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار سال از آن می‌گذرد.
بهشت فسیل شناسان ایرانی
بهشت فسیل دوستان در ایران سایت فسیلی مراغه است که از نظر گسترش افقی یکی از طولانی‌ترین لایه‌های شناسایی شده تاکنون است و دارای سنی بیش از ۱۰ میلیون سال است. تا کنون ۴۰۰ قطعه فسیلی از خانواده اسب‌ها، آنتیلوپ‌ها، غزال‌ها، گوزن‌ها، زرافه‌ها، کرگدن‌ها، فیل‌ها، گوشتخواران در سایت آهق مراغه کشف شده است. در مورد درختان چنین تجمعی از فسیل‌ها قدیمی را کمی آنطرف‌تر در دامنه سبلان پیدا کرد. روستای شیخ محمد لوی اردبیل.
درختان سنگی شیخ محمدلوی مشکین شهر - اردبیل
کشف اولین چوب فسیل دوران دوم زمین شناسی ایران از منطقه فریزی خراسان گزارش شده است. نمونه‌هایی دیگر از کرمان، گیلان، سمنان و گلستان نیز به صورت موردی کشف شده است. اما مهمترین نمونه چوب فسیلی مربوط به منطقه ای به وسعت ۲۰ هکتار در شمال شرقی مشکین شهر در استان اردبیل است که در بررسی‌های اولیه در سال ۱۳۹۶، ۱۶ تنه فسیل شده در روستای شیخ‌محمدلو مشکین شهر کشف شد. با تحقیقات دکتر نصراله عباسی، استاد تمام دیرینه شناسی در گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان و مجری طرح پژوهشی درختان مشگین شهر با کمک موزه تاریخ طبیعی سازمان محیط‌زیست و جرج موستو از دانشگاه وست‌واشینگتون امریکا و همکاران به طور کامل بررسی شد.
۱۶ تنه درخت فسیل شده
قطر تنه‌ها: ۳۰ تا ۱۴۰ سانتی‌متر
طول فسیل ها: بیش از ۳متر
آخرین زمان فعالیت آتشفشان سبلان: ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار سال پیش
گونه‌های فسیل شده از خانواده: کاج، صنوبر، ارس
فسیل چطوری ایجاد می شود؟
موجودات زنده می‌توانند به دلایل مختلفی فسیل شوند. فسیل‌شدن معمولاً در شرایط خاصی رخ می‌دهد که طی آن بقایای ارگانیسم‌ها از فرسایش و تجزیه کامل حفظ می شوند. فسیل‌ها اطلاعات ارزشمندی در مورد تکامل زیستی ارائه می‌دهند. درختان هم می‌توانند فسیل یا سنگواره شوند. فرایند سنگ‌شدن زمانی رخ می‌دهد که بافت چوبی در زیر زمین و در لابه‌لای رسوبات اشباع‌شده از آب یا زیر گدازه و خاکستر آتشفشانی دفن شود. در محیط‌های غیر دریایی، مانند یخچال های طبیعی، خاکستر های آتشفشانی، صمغ گیاهان، مواد نفتی، دریاچه‌ها، مرداب ها، باتلاق ها و معادن نمک هم فسیل تشکیل می‌شود. اولین جایی که می‌توان به راحتی گیاه فسیل شده پیدا کرد، معادن زغالسنگ است. در ایران چندین منطقه معدنی بزرگ زغالسنگ مثل طبس، کرمان، البرز شرقی و البرز مرکزی وجود دارد.
چند روش اصلی فسیل شدن درختان
- رسوب‌گذاری: بقایای درخت‌ها می‌توانند توسط لایه‌های رسوبی پوشانده شوند که از فرسایش و تجزیه آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- معدنی شدن: مواد معدنی محلول در آب می‌توانند به درون بافت‌های درخت نفوذ کنند و به مرور زمان، جایگزین بافت‌های اصلی شوند.
- کربن سازی: در این روش، مواد آلی به کربن خالص تبدیل می‌شوند که می‌تواند به صورت یک لایه نازک کربنی بر روی سنگ‌ها باقی بماند. ذغالسنگ‌ها با این روش بدست می‌آیند
- جایگزینی: این فرآیند شامل جایگزینی بافت‌های اصلی با مواد معدنی است که منجر به حفظ جزئیات دقیق ساختاری می‌شود.
بیشتر بخوانید:
شناسایی فسیل جانوری از خانواده اسب‌ها با قدمت پنجاه میلیون سال