همشهری آنلاین-الهام مصدقی راد : تالاب انزلی، از مهمترین و بزرگ ترین زیستگاه های طبیعی جانوران ایران است که در استان گیلان و شهر انزلی قرار گرفته است. این تالاب در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و سازمان های محیط زیستی بین المللی، انزلی را به عنوان زیستگاه با اهمیت برای پرندگان تشخیص دادند. قرار گرفتن در کنوانسیون رامسر به این معناست که کشورهای عضو از جمله ایران متعهد می‌شوند از تالاب ها حفاظت کرده و استفاده خردمندانه داشته و از طریق اقدامات ملی و همکاری های بین المللی به توسعه پایدار در مورد تالاب دست یابند. با این وجود اما تالاب انزلی در فهرست مونترال قرار گرفته است، یعنی تالاب در حال خشک شدن است و به مراقبت نیاز دارد. طبق گزارش های اعلام شده از سوی مسوولان، این تالاب در دهه ۵۰، تا ۸ متر عمق داشته است اما در سال ۹۰ عمق آن به حدود ۲ متر می رسد و هم اکنون نیز گاهی مواقع در برخی نقاط، عمق کمتر از ۵۰ سانتی متر را نیز تجربه می‌کند. ورود فاضلاب، عدم لایروبی طی سالیان متمادی و به دنبال آن رشد گونه مهاجم سنبل آبی از اصلی ترین مشکلات این تالاب بین المللی است و زندگی و اقتصاد بخشی از ساکنان انزلی را که با آب گره خوره با مشکل مواجه کرده است. مسوولان استانی پیش از این اعلام کردند که برخی از اهالی که معیشتشان در گروی تالاب است به دلیل مشکلات پیش آمده به مشاغلی همچون واسطه گری روی آورده اند و به ناچار فعالیت اصلی را کنار گذاشته اند.
روزهای سخت صیاد و قایق ران و شکارچی
کاهش عمق آب تالاب زیبای انزلی، تاثیر مستقیمی بر حضور پرندگان مهاجر در این نقطه داشته است. پرندگانی که در فصل سرد، از سمت روسیه به ایران مهاجرت می‌کردند حالا تعداد کمتری شان انزلی را برای اطراق زمستانه انتخاب می‌کنند. پس‌روی آب، از تعداد و نوع ماهی ها هم کاسته است و زندگی صیادان را با مشکل مواجه ساخته. رامبد راوندی، رییس اتحادیه قایق رانان بندر انزلی : «سال ها قبل با پیش روی آب دریا مواجه می‌شدیم اما چند سالی است آب بسیار کم شده و حتی در نقاطی به حدود ۲۰ سانتی متر می‌رسد. در این شرایط قایق موتوری آسیب دیده و در گل و لای گیر می‌کند. شاید بتوان گفت دو سوم زیبایی تالاب هم از بین رفته است. با خشکی تالاب، پرنده های مهاجر فرود نمی آیند، کاسبی صیادها هم کم شده است. تالاب انزلی یک منطقه گردشگری بوده است اما حالا با کاهش عمق آب نمی‌توانیم گردشگران را به سمت نیلوفرهای آبی ببریم. عمق کم آب تنها حدود یک ماه به قایق رانان اجازه می‌دهد گردشگران رابه نقاطی که اداره گردشگری مشخص کرده ببرند. معیشت قایق رانان تفریحی، صیادان و شکارچی ها با مشکل مواجه شده است. مردمانی که زندگی‌شان به آب و تالاب گره خورده حالا روزگار سختی می‌گذرانند. یکی از مشکلات اصلی تالاب، ورود فاضلاب است که متاسفانه در تابستان بوی تعفن ایجاد می‌کند. سنبل آبی هم که از چند سال قبل در تالاب رشد کرد، تابستان ها آنقدر زیاد می‌شود که مسیر تردد را کاملا مسدود می‌کند. خود من از زمانی که چشم باز کردم تالاب را شناخته ام. ماهی ها، پرندگان و آبزیان بسیاری به تالاب انزلی می آمدند اما حالا دیگر خبری از آنها نیست. کالاگان یا همان قو و بادکوبه مرغابی دیگر دیده نمی‌شوند. چند سالی است پرنده شناسانی که به این منطقه می‌آمدند و من آنها را با قایق به میان نی‌زارها مِی‌بردم و برای عکاسی از پرندگان چند ساعتی آنجا پنهان مِی‌شدند دیگر به انزلی نمی‌آیند، میگویند آب تالاب که کم شده پرندگان مهاجر سراغش را نمی‌گیرند.»
یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن گل و لای ناشی از رسوب ۴۰ ساله در کف تالاب قرار دارد
۳۲ میلیون مترمکعب سالانه فاضلاب خانگی وارد تالاب انزلی می‌شود
۱۰ برابر، سرعت انباشت رسوب در کف تالاب بیشتر از ۴ دهه قبل شده است
۳۰ درصد آلودگی تالاب انزلی مربوط به شهرک های صنعتی استان است
۸ متر، عمق تالاب در دهه ۵۰ بوده است
کمتر از یک متر، هم اکنون عمق تالاب در برخی نقاط است
۲۶۴ گونه پرنده تاکنون در تالاب شناسایی شده اند
۵۲ گونه ماهی متعلق به تالاب انزلی هستند
بیش از یک میلیون نفر، معیشتشان به تالاب انزلی وابسته است