4 کشور اروپایی و ترکیه 22 تیر قرارداد احداث خط لوله نابوکو را امضا می‌کنند. این قرارداد مهم و زیربنایی برای اجرایی شدن طرح انتقال گاز از آسیای میانه و خاورمیانه به اروپاست.
این طرح که از مدت‌ها قبل راکد بود در یک‌سال اخیر با حمایت شدید و جدی دولت آمریکا به مرحله‌ای رسیده که به‌نظر برخی کارشناسان تا یک‌سال آینده گام‌های اجرایی آن سریع‌تر خواهد شد.
نقش ایران در این طرح به‌عنوان دارنده دومین مخازن گاز جهان چیست؟ با نصرت‌الله سیفی مدیرعامل سابق شرکت ملی صادرات گاز گفت‌وگو کرده‌ایم.
- امضای قرارداد ترانزیت گاز بین 4 کشور اروپایی و ترکیه در چارچوب خط لوله نابوکو چه اهمیتی دارد؟
این قرارداد به اسم قرارداد بین دولت‌ها است که مقدم به قرارداد میان شرکت‌هاست وبستر مناسب قانونی، امنیتی و تعهدات مالی و دیگر تعهدات بین‌المللی را آماده می‌کند که در پناه آن قراردادهای خرید و فروش و پیمانکاری عملیاتی طراحی و مهندسی تامین مالی و ترانزیت امضا می‌شود. بنابراین با امضای این قرارداد دولت‌های مصرف‌کننده گاز از اجرای خط لوله گاز نابوکو حمایت می‌کنند.
این قرارداد با حضور مقامات بلندپایه کشورهای ذینفع امضا می‌شود و نمایندگانی از سوی آمریکا نیز حاضر هستند.
این قرارداد برای ترکیه هم مهم است به این معنا که حدود 5/4 میلیارد یورو از 7 میلیارد یورو هزینه اجرای طرح در خاک ترکیه اجرا می‌شود و سرمایه‌گذاری‌هایی که برای خط لوله انجام می‌شود ترکیه را تبدیل به یک دروازه انرژی به اروپا می‌کند. این طرح تا 65 میلیارد متر مکعب در سال افزایش ظرفیت می‌یابد که ارزش خط لوله را به 14 میلیارد یورو می‌رساند.
- آیا احداث خط لوله گاز نابوکو بدون گاز ایران اقتصادی است؟
به‌نظر من اجرای این طرح نیاز به تامین منابع گازی، حل مسائل سیاسی و تامین مالی دارد و هرچه این موانع کمتر باشد طرح عملی‌تر است. از نظر تامین گاز هم بالقوه و هم اثبات شده گاز موجود است.
آذربایجان مخازن خود‌را توسعه داده است. ترکمنستان در مدت اخیر منابع گازی اثبات شده جدیدی کشف کرده است و حجم مخازن گازی این کشور از 8/2 تریلیارد متر مکعب در سال 2007 امروز به 5/7 تریلیارد متر مکعب گاز اثبات شده رسیده است.
از سوی دیگر در عراق نیز تحولاتی رخ داده که امکان تامین گاز وجود دارد. کرسنت پترولیوم یک قراردادی را با 2 شرکت حاضر در نابوکو امضا کرده که یک مخزن بزرگ گازی در کردستان عراق را توسعه دهند و گاز آن را به نابوکو اختصاص دهند.
هرچند مخالفت‌هایی با این قرارداد در دولت عراق هست ولی در مجموع این مخزن می‌تواند گاز تامین کند. از نظر سیاسی نیز آمریکا بعد از روی کار آمدن اوباما یک مدیر پروژه در این طرح گماشته است.
این مدیر پروژه در 6ماه گذشته جلسه‌های متعددی با کشورهای دخیل حتی با روسیه داشته‌است. فصل مشترکی برای همه کشورها تعریف شده و موانع سیاسی را برطرف کرده‌اند. حتی به‌نظر من در دیدار اوباما با مدودف در مورد خط لوله انتقال گاز از شرق به غرب دریای خزر بحث شده است.
در مورد تامین منابع مالی طرح نابوکو نیز مشکل خاصی وجود ندارد. همه کشورهای مسیر منافع کافی و سود مناسبی از این طرح می‌برند و امکان تامین مالی را فراهم می‌کند. بنابراین همانگونه که در باکو جیحان شاهد بودیم؛ بدون مشارکت ایران این طرح عملی است.