همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: دایناسور های پردار (Feathered dinosaur) گونه‌هایی از دایناسورها هستند که پر داشتند. به‌طور کلی اعتقاد بر این بود که دایناسورها وابسته به خانواده خزندگان باشند همان گونه که خود واژه دایناسور هم که در ۱۸۴۲ توسط دیرینه‌شناسی به نام ریچارد اوون ابداع شد، اصطلاحی یونانی به معنی «مارمولک ترسناک» است.
تکامل پوست در دایناسورهای پردار
لکه های بزرگی از پوست Psittacosaurus به خوبی حفظ شده؛ به گونه ای که باعث شده ساختار سلولی آن از بین نرود. به این ترتیب می تواند بینش جدیدی از تکامل پوست در دایناسورهای پردار ارائه دهد.
به گفته محققان، این فسیل به توسعه منطقه‌ای در پوست این دایناسورها اشاره می‌کند و دایناسورهای Psittacosaurus و احتمالاً دیگر دایناسورهای پردار پوستی فلس‌دار و خزنده‌مانند دارند اما در نواحی بدن بدون پر هستند.
آسیب پذیری بافت‌های نرم
زیکسیائو یانگ، فوق دکترای دیرینه شناسی در دانشگاه کالج کورک در ایرلند و نویسنده اصلی این مطالعه که در مجله Nature Communications منتشر شد می‌گوید: «ما امید زیادی به یافتن بافت نرمی نداشتیم، چون به نظر می‌رسد که نمونه ما با چشم غیرمسلح فقط استخوان‌ها را تحت پوشش قرار می دهد. با وجود این تسلیم نشدیم، چون می‌دانستیم که در طول فسیل‌سازی، بافت‌های نرم می‌توانند آسیب ببینند.
بیشتر بخوانیم :
پوست فسیلی نفیس
این محقق می گوید : وقتی لامپ UV را روشن کردم، می‌توانستم احساس کنم که قلبم تقریباً یک ضربان دارد. تکه‌های بزرگ پوست فلس‌دار، سینه و شکم را پوشانده و زیر نور ماورای بنفش به رنگ زرد طلایی درخشان بود. پوست فسیلی واقعاً نفیس به نظر می‌رسید. به عقیده یانگ، پوست این فسیل توسط فلس های ریز و گرد با عرض حدود یک میلی متر پوشیده شده است. فسیل هر بافت نرم نیز نادر است. ضمن آنکه فسیل های پوستی با این کیفیت هنوز هم کمیاب تر هستند.
قدمت ۱۳۰ میلیون ساله
فسیل تقریباً کاملی که در شمال شرقی چین کشف شده مربوط به حدود ۱۳۰ میلیون سال پیش است، از یک Psittacosaurus نوجوان است که حدود ۶۶ سانتی متر طول داشته و ۳ سال است که فوت شده؛ اما در سال ۲۰۲۱ از یک مجموعه خصوصی به دانشگاه نانجینگ اهدا شده است.
Psittacosaurus یکی از اعضای اولیه دودمان دایناسورهای شاخ دار به نام سراتوپسیان است که بعدها جانوران بزرگی مانند Triceratops را تولید کرد.
فلس‌های خزندگان تکامل یافته
Psittacosaurus شاخ نداشت و به خاطر منقار بیرون زده اش به او مارمولک طوطی می گفتند که برای خوردن گیاهان مناسب است.
به نظر می رسد اولین پرهای ابتدایی دایناسورها تقریباً ۲۵۰ میلیون سال پیش در حیواناتی که اجداد دایناسورها و خزندگان پرنده به نام پتروسورها نامیده می‌شوند، از فلس‌های خزندگان تکامل یافته‌اند.
Psittacosaurus پرهای ساده و پرز مانند در بالای دم خود دارد. اما بقیه بدنش را پوست فلسی پوشانده است. این فسیل دارای پوستی از نواحی پر دایناسور نبود، اما محققان فکر می‌کنند این نواحی پوستی شبیه پرنده داشتند.
سازگاری پوست با پرها
پرندگان یک شبکه پوستی از ماهیچه های میکروسکوپی دارند که هر پر را احاطه کرده است و مانند یک سیستم هیدرولیک عمل می کند. همچنین شبکه‌ای از ماهیچه‌های صاف زیر پوست دارند که پرها را از هم جدا نگه می‌دارد.
همچنین رسوب‌هایی از بافت چربی به پایه پوست متصل شده‌اند که سطح پوست و جهت‌گیری پر را ایجاد می‌کند. علاوه بر این، پرها توسط سیستمی از رشته های عصبی حسی به هم متصل می شوند و سازگاری های زیادی با پرها نشان می دهند.
شباهت به پوست خزندگان
پرندگان یک شبکه پوستی از ماهیچه های میکروسکوپی دارند که هر پر را احاطه و مانند یک سیستم هیدرولیک عمل می کند. از جمله عضلاتی که پرها را به جهات مختلف می کشند. همچنین شبکه‌ای از ماهیچه‌های صاف زیر پوست وجود دارد که پرها را از هم جدا نگه می‌دارد. همچنین رسوب‌هایی از بافت چربی به پایه پوست متصل شده‌اند که سطح پوست و جهت‌گیری پر را ایجاد می‌کند. پرها نیز توسط سیستمی از رشته های عصبی حسی به هم متصل می شوند.
تکامل پرها و سازگاری پوست
فسیل Psittacosaurus نشان می دهد تکامل پرها و سازگاری های جدید پوست همزمان اتفاق افتاده است. همچنین پوست فلس دار دایناسور شباهت زیادی به پوست خزندگان امروزی دارد.
یانگ می‌گوید: «آنها از بسیاری جنبه‌ها از جمله شکل، اندازه، چینش و ترکیب سلول‌های پوست و روشی که پوست الگوهای رنگی ایجاد می‌کند مشابه هستند.»