همشهری - سعیده مرادی: مسجد جامع ورامین یکی از بناهای منحصربه‌فرد تاریخی در جنوب شرق استان تهران است که به‌گفته کارشناسان، گچ‌بری‌های موجود در آن از تزیینات بی‌نظیر در ایران محسوب می‌شود.
مسجد جامعی که مسجد جمعه شد
ساخت مسجد جامع ورامین آن در دوره سلطان محمد خدابنده، یکی از مشهورترین ایلخانان مغول، شروع شد و در سال ۷۲۶ در دوره پسرش به اتمام رسید. ظاهرا به‌دلیل جنگ‌هایی که پسر سلطان محمد خدابنده درگیر آن بود، مسجد باز هم توفیق تکمیل پیدا نمی‌کند. بخش‌های پایینی محراب و گچ‌بری‌های آن، ناتمام باقی مانده‌اند. البته بعضی معتقدند که گچ‌بری‌ها پایان یافته و بعدها تخریب شده است. این بنا یک بار در سال ۸۱۵ هجری قمری به فرمان شاهرخ تیموری بازسازی شد. نام این مسجد پس از تعمیر به مسجد جمعه ورامین تغییر یافت.
تماشای اوج هنر در مسجد جامع ورامین
در این مسجد که از جمله دیدنی‌های تاریخی ورامین محسوب می‌شود؛ می‌توان اوج هنر آجرکاری، کاشی‌کاری، گچ‌بری و سوزن‌کاری را مشاهده کرد. آثاری که جزء برترین نمونه‌های هنر معماری در ایران بعد از اسلام محسوب می‌شوند. کتبیه‌های تاریخی در این بنا وجود دارد که با ارزش‌ترین آن‌ها کتیبه سوره جمعه در متن و کتبیه‌های کوفی در حاشیه بوده که مزین به انواع طرح‌های اسلامی هستند و به خط‌های عربی، کوفی و فارسی به نگارش در آمده‌اند.
مسجدی با نقشه منظم و چهارگوش
مسجد جامع ورامین ساختمانی مستطیلی به طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. مسجد نقشه منظم و چهارگوشی دارد و بنای دیگری به آن متصل نیست. در بخش‌های مختلف به‌شکل‌های گوناگون از آجر استفاده شده که بر زیبایی بنا افزوده است. این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوانی بوده و شامل سردر در شمال، شبستان در جنوب، رواق در شرق و غرب می‌شود. ورودی آن در ضلع شمالی قرار دارد که توسط ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی می‌رسد؛ جایی که محل نمازخانه است. ضلع شرقی نقش ورودی-خروجی فرعی را ایفا می‌کرد. در حال حاضر، اطراف مسجد خالی است و معلوم نیست در گذشته، معماری اطراف آن چگونه بوده است.
نشانی: ورامین، خیابان شهید بهشتی، تقاطع خیابان مسجد جامع
چطور برویم: باید به ورامین بروید. سپس خود را به خیابان شهید بهشتی برسانید. در تقاطع خیابان مسجد جامع، نمای مسجدی بزرگ و آجری را خواهید دید.
نکات بازدید:
- مسجد جامع ورامین مرمت شده و امروزه محل برپایی نماز برای نمازگزاران است. در نتیجه در هر روز از هفته می‌توانید از آن بازدید کنید.
- بازدید از مسجد جامع رایگان است و به‌راحتی می‌توانید از تماشای هنر معماری و تزیینات آن لذت ببرید.