به گزارش همشهری آنلاین، با کمک رادیولوژی مداخله‌ای هم اقدامات درمانی مدرن هم با کمترین آسیب انجام می‌شود و همین امر نیاز به اعمال جراحی را کاهش داده است. از دیگر عرصه‌هایی که باعث پررنگ‌تر شدن نقش رشته رادیولوژی طی دهه اخیر شده، تشخیص سلامت جنین است که از اهمیت زیادی برخوردار است. متخصصان رادیولوژی در گفت‌وگو با همشهری آنلاین، در مورد اهمیت این رشته در حوزه‌های مختلف به سوالات پاسخ داده و به نکات مهمی اشاره کرده‌اند
نقش رادیولوژی در تشخیص ناهنجاری‌های جنین
دکتر محمدعلی کریمی، متخصص رادیولوژی و عضو هیأت مدیره انجمن رادیولوژی می‌گوید: طی سال‌های اخیر با توجه به فعالیت علمی گسترده آموزشی که انجمن رادیولوژی ایران داشته توانایی رادیولوژی در تشخیص ناهنجاری‌های جنین افزایش پیدا کرده است. رادیولوژیست‌ها در تشخیص جنین‌هایی که ناهنجاری دارند یا در معرض عوارضی از قبیل عقب ماندگی رشد قرار دارند همچنین مادرانی که در معرض عوارضی از جمله فشار خون بالای بارداری یا پره اکلامپسی هستند، تبحر لازم را پیدا کرده‌اند.
او ادامه می‌دهد: آنها در بسیاری از موارد با انجام سونوگرافی به تشخیص زودرس یا پیش‌بینی عوارض مادری و جنینی کمک می‌کنند. همچنین با راهنمایی که به متخصصان زنان ارایه می‌دهند، به آنان کمک می‌کنند تا روش‌هایی در پیش گیرند تا از این عوارض جلوگیری شده یا از شدت آن کاسته شود.
کریمی در پاسخ به این سؤال که در صورت تشخیص ناهنجاری در جنین می‌توان آن را سقط کرد، بیان می‌کند: تنها در صورتی که ناهنجاری‌های جنینی خاص و مغایر با حیات باشد، پزشکی قانونی با لحاظ کردن موارد قانونی مجوز سقط می‌دهد. در مواردی که ناهنجاری مجوز قانونی سقط را نداشته باشد، تشخیص آن از سوی رادیولوژیست به متخصص زنان یا نوزادان کمک می‌کند تا آمادگی لازم را برای مراقبت مناسب در دوران بارداری، حین زایمان و بعد از تولد نوزاد داشته باشند. برای مثال وقتی رادیولوژیست در اکوی قلب جنین یک ناهنجاری تشخیص می‌دهد که قابل درمان با جراحی قلبی است، تیم مراقبتی برنامه‌ریزی می‌کنند تا نوزاد از بدو تولد تحت نظارت دقیق قرار گرفته و در یک بیمارستان مجهز به جراحی قلب نوزادان بدنیا بیاید.
به تاکید کریمی، پزشکی قانونی تنها در شرایطی مجوز سقط می‌دهد که بار روانی و مالی بسیار زیادی در صورت به دنیا آمدن جنین دارای معلولیت برای خانواده و جامعه تحمیل شود.
کریمی همچنین آسان شدن اعمال جراحی سنگین با استفاده از رادیولوژی اشاره می‌کند و می‌گوید: در رادیولوژی مداخله‌ای از روش‌های تصویربرداری مثل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، MRI و آنژیوگرافی همچنین روش‌های نوین درمانی به منظور دقت بیشتر و عوارض کمتر در درمان بیماران کمک گرفته می‌شود. در گذشته علم رادیولوژی تشخیصی بود، اما با پیدایش رادیولوژی مداخله‌ای، رادیولوژیست‌ها همگام با سایر رشته‌های پزشکی هم به تشخیص و هم به درمان بیماران کمک می‌کنند. امروز بسیاری از اعمال جراحی سنگین با کمک رادیولوژی مداخله‌ای با روش‌های کم تهاجمی و با عوارض کمتر جایگزین شده است.
پوشش خوب رادیولوژی در کشور
کریمی با بیان این که اکنون حدود 5هزار رادیولوژیست در کشور به فعالیت مشغولند، عنوان می‌کند: این تعداد رادیولوژیست در تناسب با سایر رشته‌های پزشکی در کشور کافی است. تعداد رادیولوژیست‌ها رشد جهشی داشته و در حال حاضر هم حدود هزار دستیار رادیولوژی در حال تربیت در دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند. ما در کوچکترین شهرهای کشور هم رادیولوژیست داریم؛ حتی در شهرهای مرزی. برخی بیمارستان‌ها حتی رشته‌های بزرگ مانند جراحی، داخلی، زنان، اطفال و... را ندارند، اما با نبود رادیولوژیست روبرو نیستند. این امر پوشش خوب رادیولوژی در سطح کشور را نشان می‌دهد.
او البته تاکید می‌کند که برای پوشش بهتر و ماندگاری آنها، باید دولت حمایت‌هایی را نه تنها از رشته رادیولوژی بلکه از همه پزشکان شاغل در بخش دولتی داشته باشد، به شکلی که پرداختی به همه پزشکان به ویژه رادیولوژیست‌ها جاذبه ماندگاری در شهرهای کوچک را فراهم کند تا جایی که با افزایش این جذابیت‌ها رادیولوژیست‌ها وقتی دوره موظفی طرحشان به اتمام می‌رسد، تمایل داشته باشند در همانجا مانده به خدمتشان ادامه بدهند نه اینکه به کار در تهران یا مراکز دیگر استان‌ها تمایل داشته باشند.
از تشخیص توده‌های بدخیم تا بستن رگ اشتها
دکتر علیرضا ابریشمی، متخصص رادیولوژی، فلوشیپ رادیولوژی مداخله‌ای، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در مورد کاربردهای رادیولوژی مداخله‌ای می‌گوید: از رادیولوژی مداخله‌ای به منظور اقدامات تشخیصی مانند انواع نمونه برداری‌های توده‌های خوش‌خیم و بدخیم در بدن با دقت بالا و عوارض بسیارکم و به صوت سرپایی می‌توان استفاده کرد. همچنین با توجه به پیشرفتی که امروزه در علوم سرطان‌شناسی پیدا شده از نمونه گرفته شده می‌توان در زمینه تشخیص بافتی و تعیین روش درمانی بیماران کمک گرفت.
ابریشمی با بیان این که در زمینه درمان انواع سرطان‌ها، رادیولوژی مداخله‌ای نقش برجسته‌ای را ایفا می‌کند، ادامه می‌دهد: برای مثال در افرادی که دچار درگیری کبدی پس از ابتلا به سرطان هستند با استفاده از روش‌های نوین رادیولوژی مداخله‌ای می‌توان به صورت محدود و موضعی داروهای ضد سرطان را با دوز بالا به طور مستقیم برای درمان تومورها تزریق و از انتشار داروی شیمی درمانی در کل بدن بیمار با دوز بالا پرهیز کرد. این مساله می‌تواند عوارض شیمی درمانی را کاهش داد.
او ادامه می‌دهد: همچنین می‌توان با استفاده از روش‌های جدید درمانی با ایجاد تغییر دما (مایکرویو یا کرایو) از طریق ایجاد گرما یا سرمای شدید در تومور، سلول‌های سرطانی را در ریه یا کبد و یا سایر قسمتهای بدن به صورت موضعی از بین برد و نیاز بیماران را به جراحی‌های سنگین و شیمی درمانی را کاهش داد.
این پزشک با بیان این که رادیولوژی مداخله‌ای با استفاده از انواع روش‌ها می‌تواند در زمینه درمان واریس و ناهنجاری‌های عروقی در بیماران کمک‌کننده باشد، تاکید می‌کند: موارد زیادی از خدمات این حوزه وجود دارد از جمله بستن رگ اشتها در بیماران مبتلا به چاقی بدون نیاز به جراحی، بستن رگهای خونریزی دهنده در بیماران دچار توده‌های خوش‌خیم کلیوی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، آمبولیزاسیون فیبروهای رحمی و خروج لخته خون در صورت مراجعه به هنگام به مراکز درمانی در مبتلایان به سکته مغزی با هدف جلوگیری از آسیب‌های مغزی مانند فلج شدن و بستن اتساع‌های غیر طبیعی رگهای مغزی یا سایر قسمتهای بدن و...
اهمیت سونوگرافی در رادیولوژی
در حوزه رادیولوژی، سونوگرافی هم به عنوان یک روش پرکاربرد در زمینه تشخیص بیماری‌ها و از سوی دیگر نداشتن اشعه و بی‌خطربودن آن در همه سنین بیماران به ویژه برای کودکان نقش بسزایی در تشخیص‌های پزشکی ایفا می‌کند.
دکتر لیلا آقا قزوینی، عضو هیئت علمی گروه رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می‌گوید: از کاربردهای مهم سونوگرافی در اورژانس‌ها به خصوص برای افرادی است که با تروماهای حاد و صدمات و تصادفات مراجعه می‌کنند. درباره این افراد نیاز است که تصویربرداری سریع بر بالین بیمار انجام شود.
به گفته آقاقزوینی، در مواردی از جمله آپاندیسیت، درگیری‌های کیسه صفرا، بیماری‌های زنان رحم و خونریزی رحمی، حاملگی‌های خارج رحم، بیماری‌های کلیوی، سنگ‌های کلیوی،مشکلات مثانه و بیضه‌ها هم سونوگرافی کاربرد دارد و به عنوان اولین اقدام تشخیصی در بیماری‌های اسکلتی – عضلانی هم می‌تواند، کمک به سزایی در موارد مختلف داشته باشد.