روز سیزدهم ژوئیه سال ۱۷۰۹ میلادی، برادران فارینا شروع به تجارت کالاهای تجملی کردند. مهمترین کالایی که آنها میفروختند، عطری بود که خودشان از مرکبات تهیه کرده بودند.
خالق ادوکلن: جووانی ماریا فارینا
در این سال عطار ایتالیایی، جووانی ماریا فارینا به برادرش مینویسد: «من عطری یافتهام که مرا یاد صبحی بهاری در ایتالیا میاندازد. عطری مثل عطر نرگسهای کوهی پس از باران. این عطر روح مرا تازه و زنده میکند.» فارینا مدتها بود که در شهر کلن زندگی میکرد. او به همین خاطر این عطر را به اسم وطن جدید خود مینامد: "Eau de Cologne" یعنی "آب شهر کلن".
طی تاریخ سیصدساله ادوکلن، تنها سی نفر هستند که نسخه مخفی این عطر را میشناسند. یکی از آنها دنبالهروی جووانی، یوهان ماریا فارینا بود. وی امروز مدیر عامل این کارخانه است. او میگوید: «مهم این است که اصل ادوکلن همواره یک بو داشته باشد. اگر محصولی از گیاهان ما بوی دیگری داشته باشد، ما با مخلوط کردن محصولاتی دیگر آن بوی خاص را به دست میآوریم.»
ارزش ادوکلن، امروزه بیش از هزار یورو
ادوکلن فارینا پس از آن به دور دنیا میرود. تنها افراد ثروتمند بودند که قدرت خرید این عطر را داشتند. یکی از شیشههای باریک و سبزرنگ این عطر به اندازه درآمد هفتگی یک استاد کار ارزش داشت. به پول امروز قیمت آن بیش از هزار یورو است. البته این برای مشتریان ادوکلن فرقی نمیکرد: کلمنز آگوست، سراسقف شهر کلن و صاحب کار کاخهای زیادی در منطقه کلن و بن، هر ماه به خود اودوکلن میزد. نه تنها امیرها و پرنسهای اهل هنر از این عطر استفاده میکردند، بلکه ناپلئون نیز قدر "آب کلن" را میدانست و روزی یک شیشه از آن را مصرف میکرد.
اما در تاریخچه طولانی ادوکلن هم مشکلاتی ثبت شده است. یوهان ماریا فارینا میگوید: «بحرانهای زیادی برای ما وجود داشتند، مثل انقلاب فرانسه و جنگ جهانی اول و دوم. نه به خاطر اینکه مشتریان ما دیگر قدرت خرید نداشتند، بلکه به خاطر اینکه ما دسترسی به مواد خام نداشتیم و دیگر نمیتوانستیم ادوکلن تولید کنیم.» وی تاکید میکند: «تا وقتی که ما بتوانیم تولید کنیم، آینده خوبی داریم. در حال حاضر خیلیها از بحران اقتصادی صحبت میکنند، اما ما دچار این بحران نیستیم»
تقلید از اصل ادوکلن
موفقیت باعث تقلید میشود. صد سال پس از کشف فارینا، بازرگانی از شهر کلن به نام ویلهلم مولنز نیز عطری از مرکبات تهیه کرد. او شماره پلاک در خانه خود، ۴۷۱۱ را به عنوان اسم روی این عطر گذاشت. محصولی مشهور در کل دنیا، ولی بدل!
در شرکت فارینا، که ۳۰۰ سال است در شهر کهن کلن وجود دارد، میتوان ادوکلن اصل را خریداری کرد.
همچنین در موزهای که در همان ساختمان وجود دارد، میهمانان میتوانند مطالب زیادی در مورد ادوکلن بیاموزند. مثلا اینکه خالق ادوکلن، یعنی جووانی ماریا فارینا، پدر تعمیدی ژان باپتیست گرنویی، عطار نابغه در کتاب "عطر" پاتریک زوسکیند بودهاست. زوسکیند برای تحقیقات راجع به کتابش نزد فارینا رفته بود.
امروزه میتوان ادوکلن اصل را، چه در شیشه تاریخیاش و چه در شیشه مدرن خریداری کرد. نشان دهنده اصل بودن این عطر نقش لالهای سرخرنگ و نام "یوهان ماریا فارینا" بر روی شیشه آن است.
دویچه وله