مدیر طرح: شبنم چهره
همکاران: سیامک کفایی، فریده درفشی، زهره دیداری، احسان کاظمی و سمیه گایگانی
پیشگفتار
وضعیت کنونی ترافیک خیابان‌های شهر تهران، بر اثر تردد انبوه اتومبیل‌های شخصی و بخصوص تک سرنشین، به کلافی سردرگم تبدیل شده است، که برای باز کردن این گره به ظاهر کور، ضرورت اصلاح و تقویت سیستم حمل‌ونقل شهری یک نیاز فوری به نظر می‌رسد.
سرعت گسترش وسعت شهر تهران و افزایش جمعیت آن متناسب با گسترش و پیشرفت سیستم راه‌های این شهر نبوده است.
در این شرایط مردم برای آمد و رفت، متحمل اتلاف وقت، هزینه و دچار فشار‌های عصبی بسیاری در خیابان‌های شهر می‌شوند. این درحالی است که با افزایش مصرف سوخت و آلودگی‌های هوا و محیط‌زیست، هم سلامتی ساکنان تهران به مخاطره افتاده است. ضعف سیستم رفت وآمد در کشور ما به‌خصوص در شهر تهران، همچنین نارسایی خدمات عمومی اتوبوسرانی، مشکلات عدید‌ه‌ای را برای متولیان امور شهری و شهروندان تهرانی ایجاد کرده است.
سیستم حمل‌ونقل عمومی در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران با مشکلات و کمبودهای جدی مواجه است. علاوه بر نارسایی شبکه راه‌ها، در شهرهای بزرگ مانند تهران با کمبود وسایل حمل ونقل عمومی نیز مواجه‌ایم. شهر تهران با جمعیتی نزدیک به 9 میلیون نفر نیاز به شبکه گسترده حمل‌ونقل شهری مانند: اتوبوس، مترو و قطار‌های شهری، منوریل، تاکسی و سایر خودروهای عمومی دارد.
با توجه به قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت، (که بر اساس آن تا سال 1391، 75 درصد سفرهای درون شهری با وسایل حمل و نقل عمومی باید انجام گیرد) آیا شبکه حمل‌ونقل عمومی در کشور ما توانایی پوست‌اندازی از پیله نارسایی‌های موجود را داراست؟ آیا افق آتی سیستم حمل‌ونقل عمومی در شهر تهران نویدبخش روشنایی‌های امید‌بخشی است، یا در تیرگی‌‌ها ناپیداست؟
گزیده‌ای از نتایج این نظرسنجی به شرح زیر است:
55 درصد از پاسخگویان اصلا از اتوبوس استفاده نمی‌کنند، این درحالی است که 14درصد همیشه، 12 درصد بیشتر اوقات، 11 درصد گاهی اوقات و 8 درصد به ندرت اتوبوس سوار می‌شوند.
دلایل پاسخگویانی که اصلا اتوبوس سوار نمی‌شوند، عبارت است از: استفاده از سایر وسایل نقلیه، مانند: مترو، تاکسی و 14 درصد پاسخگویان همیشه، 12 درصد بیشتر اوقات، 11 درصد گاهی اوقات و 8 خودروی شخصی (63 درصد)، نبود خطوط اتوبوس در مسیر (9 درصد)، خارج نشدن از منزل (9 درصد)، ناتوانی و کهولت سن (8 درصد) و شلوغی اتوبوس‌ها (7 درصد) است. گفتنی‌است 4 درصد از پاسخگویان هم به مواردی مانند: عدم امنیت، تمیز نبودن و عدم رعایت نظافت شخصی مسافران در اتوبوس‌ها، اشاره کردند.
جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس پیشنهاد آنان درباره استفاده همه مردم از اتوبوس به عنوان یک وسیله حمل‌ونقل را نشان می‌دهد:
| پیشنهاد پاسخگویان برای استفاده مردم از اتوبوس به عنوان یک وسیله حمل‌ونقل |
تعداد |
درصد |
| افزایش تعداد اتوبوس‌ها |
129 |
47 |
| افزایش امکانات در اتوبوس‌ها (سیستم تهویه، سیستم‌های حرارتی و برودتی و...) |
69 |
26 |
| گسترش مسیرهای خط ویژه |
16 |
6 |
| پیشنهادی ندارم |
15 |
6 |
| افزایش امکان دسترسی در همه نقاط شهر با اتوبوس |
14 |
5 |
| فرهنگ‌سازی |
13 |
5 |
| امکان سرویس‌دهی منظم به صورت شبانه‌روزی |
10 |
4 |
| افزایش خطوط BRT |
4 |
1 |
| جمع |
270 |
100 |
نمودار شماره 1- پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنان درباره مزایای استفاده از اتوبوس نسبت به سایر وسایل نقلیه عمومی را نشان می‌دهد:
این نظرسنجی‌ها ادامه دارد. ممکن است در روزهای آینده، پژوهشگران مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای همشهری، با تلفن شما هم تماس بگیرند. متن کامل این خبر را در www.hccmr.com بخوانید.