همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: سال‌هایی که بارش‌ها در ارتفاعات زیاد باشد، در دامنه درختانی را می‌توان دید که از درونشان چشمه‌ای بیرون می‌زند. این پدیده در ایران که کشوری خشک و نیمه بیابانی است بسیار نادر و جذاب است.
دلایل جوشش چشمه از تنه درخت:
منابع آبی زیرزمینی: یکی از دلایل اصلی جوشش چشمه از تنه درخت، وجود منابع آبی زیرزمینی قوی در محدوده ریشه‌های درخت است. ریشه‌های درخت به طور طبیعی آب زیرزمینی جذب می‌کنند، اگر این آب زیاد باشد، با فشار به سمت بالا جابه‌جا می‌شود و از سوراخ‌ها یا ترک‌های موجود در تنه درخت به سطح خارجی منتقل می‌شود که این می‌تواند به صورت قل قل آب ظاهر شود.
ساختار درخت: برخی از درختان به دلیل ساختار داخلی خود، قادر به ذخیره و نگهداشتن آب در ساقه و تنه‌شان هستند. در مواردی که این ذخیره‌های آب به حداکثر خود برسد می‌تواند با فشار از تنه درخت و یا زیر درخت بیرون برود.
شرایط زمین‌شناسی: وجود ترک‌ها و سوراخ‌هایی در تنه درخت که به لطف شرایط زمین‌شناسی مناسب در منطقه ایجاد شده است نیز می‌تواند باعث تجمیع آب در درون تنه درخت شود و سپس آن را به شکل چشمه بیرون بیاورد.
چرا چنار؟
چشمه درختی عمدتا در زیر دخت چنار بروز پیدا می‌کند. درخت چنار به دلیل ساختار داخلی خاص و مقاومت به شرایط محیطی سخت، یکی از درختانی است که به نسبت بیشتر این پدیده در آن مشاهده می‌شود. چنین درختانی معمولاً دارای ریشه‌های عمیق است و از آب‌های زیرزمینی به میزان قابل توجهی استفاده می‌کند. اما این پدیده هر از چندی در درخت توت ۱۵۰ سالهای در کشور مونته‌نگروه بروز پیدا می‌کند.
فایده چشمه درختی چیست؟
جوشش چشمه از تنه درخت می‌تواند منبع آب برای حیوانات و پرندگان به خصوص در دوره‌های خشکسالی شود.
نمونه‌های از چشمه درختی
چنار لوداب
چشمه روستای لوداب شهر یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد از نمونه‌های دائمی چشمه درختی است. در سالهای خشکسالی دبی این چشمه درختی کم می‌شود. معمولا با شدت گرفتن باران‌های بهاری جوشش چشمه از این درخت کهنسال بیشتر می‌شود.
افرای جعفرآباد
چشمه درخت افرا در دل جنگل‌های بکر روستای جعفرآباد گرگان قرار دارد آب ذلال و گوارای این چشمه خوردنیست. برای رسیدن به این چشمه باید نرسیده به روستا از کنار پادگان وارد جنگل شد.
راش خلخالی - تالشی
درختی که در مسیر رسیدن به آبشار دریابن قرار دارد یکی از جاذبه‌هایی است که فقط گردشگران حرفه‌ای آن را می‌توانند ببینند. این درخت در مسیر پیمایش اسالم به خلخال یا دقیق‌تر از از آبشار دریابن به سمت روستای لاکه تاشون قرار دارد. آبشار در نزدیکی روستای دریابن قرار دارد.
توت مونته نگرو
چشمه درختی نمونه‌های کمی در دنیا دارد. یکی از آنها چشمه‌ایست که هر ساله با بارش‌های بهاری از داخل تنه یک درخت توت ۱۵۰ ساله می‌جوشد. این درخت در در دینوشا در نزدیکی پایتخت مونته نگرو قرار دارد. این پدیده در جاهای دیگر دنیا نیز نادر است. چشمه درختی مونته نگرو چند سال پیش بعد از ۲۰ سال دوباره جوشید.