همشهری - نیلوفر ذوالفقاری: عمارت شمس‌العماره کاخ گلستان، مرتفع‌ترین بنای تهران در عهد ناصری و خورشید عمارت‌های سلطنتی است که زمان ساخت آن، تهران برج دیگری نداشت.
برج شمس‌العماره
نشانی: ضلع شمالی میدان 15 خرداد، کاخ گلستان
قدمت: دوره قاجار
امکانات: بوفه، نمازخانه و سرویس بهداشتی
جاذبه‌های اطراف: کاخ گلستان، بازار تهران و بوستان شهراولین سازه فلزی ایران
توجه و علاقه بسیار ناصرالدین شاه قاجار به ساختمان‌های بلند اروپایی و تزیینات و تجملات آن در ترکیب با سبک معماری اصیل و زیبای ایرانی، به ساخت نخستین آسمانخراش تهران با ارتفاع تقریبی 35 متر منجر شد. شاه قاجار تنها با دیدن تصاویر بناهای فرنگستان و پیش از سفر به اروپا، به ساخت بنایی مرتفع نظیر آن ساختمان‌ها در پایتخت خود تمایل پیدا کرد. عملیات ساخت عمارت شمس‌العماره که به بنای خورشید یا کاخ شاهنشاه هم شهرت دارد در 2 سال به پایان رسید. ساختمانی که با معماری تلفیقی خود، به نوعی نخستین بنای مدرن در ایران محسوب شده و با معجزه هنر ایرانی، چشم‌ها را خیره می‌کند. این بنای تاریخی در 5 طبقه و 25 متر ارتفاع بدون احتساب عمارت کلاه فرنگی و 30 متر با احتساب آن، در کنار دیوار ارگ شهر دایر شد. در ساخت این عمارت قجری مدرن، ستون‌های فلزی به‌کار رفته و به همین دلیل، از شمس‌العماره به‌عنوان نخستین سازه فلزی ایران نیز یاد می‌شود.
نبض پایتخت در برج ساعت می‌زند
شمس‌العماره با همه ویژگی‌های خاص و مجلل چون تعداد طبقات، ایوان‌های بلند، بادگیرهای مصفا و برج ساعتی که روزگاری نبض زمان پایتخت را در دست داشت، شباهت بسیاری به کاخ‌های غربی دارد. بنای شمس‌العماره یک‌بار سال 1350 و بار دیگر 1360 مرمت شد و بخش‌هایی که در حال تخریب بود، بازسازی شد. سال 1376 شمسی هم کار نهایی مرمت انجام و از سال 1378 درهای عمارت را برای بازدید عموم باز کردند. اکنون امکان بازدید از طبقه همکف شمس‌العماره که امروزه به موزه تبدیل شده، برای مراجعان فراهم است. در این موزه عکس‌های قدیمی کاخ گلستان، مراسم‌هایی که در آن زمان در آن انجام می‌شد و همچنین اسناد و مکاتبه‌های به جای مانده از زمان قاجار و پهلوی قابل رویت است.