هم اکنون در 600 محل نماز جمعه برگزار شده و با نهضت مصلا سازی به نظر می‌رسد که با این روند تا سال آینده بخش زیادی از شهرستان‌های مختلف کشورصاحب مصلا و همچنین آئین نمازجمعه باشند. خبرنگار ما در آستانه سالروز برگزاری نخستین نماز جمعه به سراغ حجت الاسلام عبدالعلی ابراهیمی رفته و با وی به گفت‌وگو نشسته است که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.
میزان تحقق اهداف
حجت الاسلام ابراهیمی در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما که پرسید به نظر شما بعد از 30 سال برگزاری نماز جمعه چقدر به اهداف برگزاری این آئین نزدیک شده‌ایم، گفت: در این زمینه ما به نتایج کار چندان توجه نداشته و اصولاً در پی انجام تکلیف هستیم.
اما اینکه چقدر به اهداف برگزاری نماز جمعه رسیده‌ایم، نکته‌ای است که باید با جمیع عوامل مورد بررسی قرار بگیرد. معاون امور استان‌های شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه با بیان اینکه ارزیابی کارکردهای این شورا خود نمایانگر دوری و نزدیکی ما به اهداف است، تاکید کرد: یکی از کارکردهای این ستاد ایجاد معنویت و روحانیت در روز فراغت مردم است که به نظر می‌رسد در این زمینه موفقیت‌های بدون شبهه‌ای داشته‌ایم.
البته هیچ کس ادعا نکرده و نمی‌کند که بطور کامل موفق بوده‌ایم، ولی با امکانات در اختیار، این خود موفقیت بزرگی است. وی با تاکید بر اینکه مسئولان باید توجه بیشتری به این روز و آئین نماز جمعه داشته باشند، تصریح کرد: مسئولان باید آسیب‌های موجود در این مسیر را محدود و یا منفور کنند و روحیات منفعت طلبانه را تعدیل نمایند تا اقدامات معنوی ما تاثیر خود را بگذارد.
هم اکنون بسیاری از رسانه‌ها با امکانات گسترده در حال ترویج مادیات و شهوات هستند که در تاثیر گذاری معنوی ما بر جامعه مانع جدی به شمار می‌روند.
نماز ولایت
حجت الاسلام ابراهیمی دومین کارکرد این نهاد را ولایت‌مداری عنوان کرد و گفت: نماز جمعه، نماز ولایت است که در این خصوص نیز ما موفقیت‌های بسیار خوبی داشته‌ایم و توانسته‌ایم بحث ولایت‌مداری را از طریق تریبون نماز جمعه در جامعه نهادینه کنیم و در عین حال نمازجمعه نیز جایگاه خوبی پیدا کند.
وی ایجاد ارتباط بین مردم و حاکمیت را سومین کارکرد نماز جمعه دانست و گفت: این ستاد با برگزاری منظم آئین نماز جمعه، همواره سعی داشته است فاصله میان حاکمان و مردم را کم کرده و از یکسو توقعات مردم را به گوش مسئولان رسانده و از سوی دیگر خدمات مسئولان را به مردم منعکس کند. همین اقدام افزایش اعتماد میان مردم و مسئولان را بیش از پیش می‌کند.
رفع چالش‌ها
معاون امور استان‌های شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کارکرد چهارم نماز جمعه را ایجاد وحدت و همدلی در جامعه ذکر کرد و گفت: در این بخش از فعالیت‌ها نیز توفیقات فراوانی داشته‌ایم و هر زمان که نظام با چالشی روبرو بوده نماز وحدت بخش جمعه وارد شده و آن را رفع کرده است.
در این زمینه مستندات بسیاری در مقاطع مختلف زمانی مثل دوران دفاع مقدس و بعد از آن دیده می‌شود. هم اکنون نیز مشکلاتی به چشم می‌خورد، که خطبه‌ها و خطیبان نمازجمعه می‌توانند عرصه‌های رفاقت و همدلی را باز و تقویت نمایند. نقش نماز جمعه در این زمینه حساس و بی‌بدیل است.
وی کارکرد مهم و کلیدی دیگر را برای نماز جمعه مسئولیت‌های فرهنگی این آئین دانست و گفت:خطیبان نماز جمعه در هدایت مسئولان فرهنگی به مسیر درست اسلام و انقلاب توفیقات خوبی داشته‌اند، ولی ما فقط طرح کننده مسائل فرهنگی روز بوده‌ایم و این مسئولان و مردم هستند که باید از هویت فرهنگی خود دفاع کرده و به آن پایبند باشند.
ابزار نداریم
حجت الاسلام ابراهیمی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در زمینه هجمه فرهنگی غرب و شکل‌گیری ناتوی فرهنگی علیه دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها تاکید کرد: نماز جمعه در این زمینه فعالیت‌های گسترده و توصیه‌های بیشماری را به مردم و مسئولان داشته است و نقش خود را به عنوان طراح مسائل، باز کرده است ولی باید گفت که ما به عنوان شورای سیاست گذاری نماز جمعه ابزارهای لازم را برای عملیاتی کردن مقابله با این هجمه عظیم نداریم.
وی در جمع‌بندی کلی کارکردهای نماز جمعه تصریح کرد: توفیقات نماز جمعه در مجموع خوب بوده و البته کاستی‌هایی هم داشته‌ایم، ولی باید این توفیقات را در کنار امکانات دید. باید دید با این امکانات ناچیز، چقدر توانسته‌ایم در جذب مخاطبان موفق باشیم.
اعتبارات قطره‌چکانی
معاون امور استان‌های شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه افزود: ما تازه 5 سال است که اعتباری قطره چکانی گرفته‌ایم و اگر نارسایی دیده می‌شود، علت این است که اعتبار و امکاناتی در اختیار ما نبوده است.
حجت الاسلام ابراهیمی در ادامه با بیان اینکه ما هم اکنون در 600 نقطه از کشور نماز جمعه برگزار می‌کنیم تصریح کرد: در بسیاری از همین نماز جمعه‌ها نمی‌توانیم فراخوان عمومی بدهیم، چون مکان لازم برای برگزاری نماز را در اختیار نداریم.
وی افزود: در همین تهران که بیشترین امکانات برای نمازجمعه مهیاست با یک نگاه اجمالی متوجه می‌شویم که چقدر کم و کسری وجود دارد. هم اکنون بسیاری از نمازگزاران ما در زیر آفتاب گرم و سوزان تابستان و در خیابان‌های بدون پوشش نماز را به‌جای می‌آورند. ما حتی برای ابتدایی‌ترین تسهیلات مثل تهیه آب خنک برای نمازگزاران در مضیقه هستیم وهر کس که تشنه باشد برای یک جرعه آب باید مسافت طولانی را بپیماید.
معاون امور استان‌های شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه با اشاره به ایام فراغت نوجوانان و جوانان گفت: این ایام بهترین موقع جذب مخاطبان نسل جدید است، ولی با این امکانات نمی‌توانیم در زمینه جذب نسل جوان توفیق قابل توجهی داشته باشیم. ما در این زمینه در شهرستان‌ها و شهرهای کوچکتر موفق‌تر بوده‌ایم .
برنامه بیست ساله
حجت الاسلام ابراهیمی در پاسخ به این سؤال که آیا برنامه مدونی مثل برنامه پنج ساله توسعه در شورای سیاست‌گزاری ائمه جمعه وجود دارد تا اهداف مشخصی را معین کرده و به آن سمت حرکت کنید گفت: مسیر حرکت ما در برنامه بیست ساله مشخص بوده و عمده تلاش ما هم‌اکنون در جهت گسترش امکان برگزاری نماز جمعه در سراسر کشور است، ولی این نهاد به حمایت‌های جدی‌تری برای این منظور نیاز دارد، ما باید هرچه سریعتر امکانات برگزاری این تکلیف دینی را در سراسر کشور مهیا کنیم.
وی تاکید کرد: اکنون صف طویلی از درخواست‌ها برای برگزاری آئین نماز جمعه در مناطق مختلف کشور وجود دارد، ولی ما امکانات و زمینه‌های لازم را برای این مهم نداریم.
خطبا آزادند
معاون امور استان‌های شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه در ادامه در‌باره نقش این شورا در راهبری ائمه جمعه به لحاظ برگزاری خطبه‌ها، گفت: ائمه جمعه در سراسر کشور همچون شبکه‌ای هستند که نیاز به اطلاعات داشته و باید آنها را از این لحاظ تامین کنیم، ولی اگر سؤال شما این است که اجباری در ارائه مطالب خطبه‌ها وجود دارد یا نه باید بگویم که ما تنها آنها را آگاه می‌کنیم، ولی ائمه جمعه در بازگو کردن و ایراد خطبه‌ها آزادند، زیرا بسیاری از ائمه جمعه خود مستقیماً اقدام به کسب اطلاعات از مسائل روز می‌کنند.
وی افزود: البته نماز جمعه رهبری خود را داشته و بدون مدیریت نمی‌توان این شبکه را رها کرد؛ علی الخصوص اینکه این شبکه خود باید رهبری فرهنگی جامعه را به عهده گرفته و افکار عمومی را سازمان‌دهی کند.
فلسفه‌ای که زیر سؤال می‌رود
حجت الاسلام ابراهیمی در ادامه درخصوص احتمال استفاده جناحی و حزبی از تریبون نماز جمعه تصریح کرد: نماز جمعه همانگونه که از نامش پیداست آئین دعوت به وحدت است و مردم در حقیقت به این دلیل به نماز جمعه می‌آیند که توحید را در آن بیابند. اگر در تریبون نماز جمعه دعوت به اختلاف شد فلسفه اصلی نماز زیر سؤال می‌رود.
وی تاکید کرد: خطیب در بخش سیاسی نماز جمعه باید به مسائل کلی مسلمانان بپردازد و در عین حال در مسائل داخلی به موضوعات مورد اتفاق تمامی جناح‌ها توجه کند و به مسائلی که نظر روشنی از سوی مقام معظم رهبری به عنوان ولی امر مسلمین طرح شده وارد شود. در غیر این صورت بازگو کردن مسائل سیاسی داخلی که به اختلافات حزبی و جناحی دامن بزند درست نبوده و حدالمقدور باید از آنها پرهیز شود.
وی در پایان تاکید کرد: جامعه ما زنده و سیاسی بوده و باید مسائل زندگی بخش سیاسی را در نماز جمعه مورد توجه قرار دهیم، نه مسائلی که اختلاف افکنده و موجب تباهی در این فضای شادی بخش شود.
همشهری جمعه