همشهری آنلاین-لیلا شریف: کمرنگ شدن حضور معلم‌های مرد، خطر کمبود معلم در مدارس پسرانه به خصوص در دوره متوسطه را به صدا در آورده است تا جایی که رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با آمار و ارقام به تشریح این پدیده پرداخته است و نسبت به خالی ماندن ظرفیت مردان در آزمون استخدامی سال گذشته آموزش و پرورش هشدار داد.
۸۶ درصد ظرفیت استخدام معلم مرد خالی است
دلایل مختلفی برای کمبود معلم در مدارس کشور وجود دارد اما بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در جریان بررسی گزارش وزیر آموزش و پرورش برای تدابیر سال تحصیلی ۱۴۰۲ –۱۴۰۳ پرده از یک پدیده جدید برداشت و از بی علاقگی مردان برای معلم شدن خبر داد.
به گفته نگاهداری«به‌دلایل مختلف اقتصادی همچون بالا بودن هزینه مسکن در کلان‌شهرهایی از جمله تهران، مشاغل معلمی برای مردان به‌شدت با کاهش استقبال مواجه شده است.»
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با تکیه به آمار آزمون استخدامی سال ۱۴۰۲ توضیح داد که «در کلان‌شهر تهران ظرفیت پذیرش مردان ۱۵۷۸ نفر بود که به‌دلیل عدم استقبال، تعداد ۱۳۵۴ نفر، یعنی معادل ۸۶ درصد از این تعداد، حتی در مرحله تکمیل ظرفیت هم پر نشده است. در کل کشور نیز در سال ۱۴۰۲ از بیش از ۵۷ هزار مجوز، بیش از ۱۰ هزار مجوز خالی باقی مانده است.»
دانش آموزان بیشتر و معلمان کمتر شدند
سیستم آموزش کشور در دهه اخیر با افزایش دانش آموز همراه شده است اما از آنجایی که سیاست‌های استخدامی به دلیل پیش بینی عبور از پیک جمعیتی دانش آموزان، تمایل چندانی برای استخدام نیروهای جدید ندارد، کمبود معلم به پاشنه آشیل سیستم آموزشی تبدیل شده است، موضوعی که وزیر آموزش و پروش نیز در میان اهالی خانه ملت به آن اشاره کرد.
به گفته رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش« میزان بازنشستگی در وزارت آموزش و پرورش از میزان جذب شدگان پیشی گرفته است، یعنی ما از یکسو با رشد جمعیت دانش آموزی مواجه و از سوی دیگر با افزایش میزان بازنشستگان روبه‌رو هستیم. همچنین در بحث نیروی خدماتی نیز ما با کاهش در وزارت آموزش و پرورش درگیر شده‌ایم.»
استخدام ۷۲ هزار معلم در سال جدید
«۱۷۶ هزار و ۷۳۱ معلم برای سال ۱۴۰۳ کمبود داشتیم.» این آماری است که وزیر آموزش و پرورش با تکیه بر آن تلاش کرد تا زمینه استخدام معلم‌های جدید را مهیا کند، موضوعی که با سازمان اداری استخدامی نیز با آن موافقت کرد.
صحرایی در رابطه با نحوه استخدام معلم‌های تازه نفس و رفع مشکل کمبود معلم گفت: بنده در ۲۹ مهرماه سال ۱۴۰۲ این موضوع را به سازمان اداری استخدامی اعلام کردم. تقریبا از فاصله سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۰ جذب دانشجو معلم به صفر رسیده است. ما در وزارت آموزش و پرورش وضعیت نیروی انسانی را مطالعه کردیم و با همکاری سازمان اداری استخدامی مجوز جذب ۷۲ هزار نفر را گرفتیم که این میزان استخدام در این حجم بی‌سابقه است.
نتایج آزمون استخدامی در هفته جاری اعلام خواهد شد تا شاید از این طریق هراس کمبود معلم از سر مدارس ایران دور شود.
راه حلی برای رفع معضل کمبود معلم
به‌کارگیری سرباز معلمان، خرید خدمات از بخش غیردولتی، به‌کارگیری بازنشستگان و استفاده از ۶ ساعت موظف مدیران و معاونان مدارس روش‌هایی که در سال‌های گذشته به منظور پوشش مسئله کمبود معلم در مدارس مورد استفاده قرار گرفته است اما برخی از این راه حل‌های موقت به دلیل آسیب به کیفیت آموزش مورد انتقاد هستند.
در همین راستا رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در صحن علنی خانه ملت به وزیر آموزش و پرورش پیشنهاد داد با پرداخت منظم اضافه کاری معلمان و حق التدریس معلمان بازنشسته تا حدودی مسیر را برای رفع معضل هموار کند.
نگاهداری در این رابطه توضیح داد: با وجود آنکه استفاده از ظرفیت بازنشستگان آموزش‌وپرورش و اضافه‌کاری معلمان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای جبران کمبود معلم است اما در سال‌های گذشته به‌دلیل بی‌نظمی در پرداخت منظم اضافه‌کاری معلمان و حق‌التدریس معلمان بازنشسته ، انگیزه بسیاری از معلمان برای همکاری با آموزش‌وپرورش کاهش یافته‌بود.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد:« پرداخت منظم حقوق و دستمزد و افزایش مبلغ آن برای انگیزه‌بخشی به این گروه از معلمان جهت همکاری با وزارت آموزش و پرورش بسیار ضروری است.»
حضور بیش از ۶ هزار معلم در مدارس غیردولتی
ماده (۲۴) قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی امکان مأموریت نیروهای رسمی این وزارتخانه به مدارس غیردولتی در پست‌های مدیر یا معاون مدرسه را فراهم کرده است، ماده قانونی که به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در کمبود معلم نقش مهمی ایفاء می‌کنند چرا که برخی معلم‌ها به جای تدریس، برای نشستن بر صندلی مدیریت و معاونت راهی مدارس غیرانتقاعی می‌شوند.
نگاهداری پیشنهاد داد که آموزش و پرورش دست به ابطال مأموریت نیروهای رسمی آموزش وپرورش به مدارس غیردولتی بزند چون« بر اساس آخرین آمار نیروی انسانی آموزش و پرورش، در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ حدود ۶ هزار و ۶۰۰ معلم به مدارس غیردولتی مأمور شده‌اند.»