همشهری آنلاین - الهام مصدقی راد : « حفاظت از حشرات با هدف حفاظت از پرندگان » شعاری بود که در 22 اردیبهشت گذشته همزمان با روز جهانی پرندگان مهاجر ، مورد تاکید و توجه قرار گرفت. هدف از این شعار ، تلاش برای حفاظت بیشتر از حشراتی بود که منبع اصلی غذای پرندگان قلمداد می‌شوند اما در سال‌های اخیر به دلایل مختلفی جمعیتشان کاهش یافته است. این کاهش جمعیت عمدتا به دلیل استفاده از سموم کشاورزی و آفت کش ها رخ داده و گرمای هوا ناشی از تغییر اقلیم نیز بر آن بی تاثیر نبوده است. یکی از این گونه حشرات ، زنبورها هستند که در زمره گرده افشان ها قرار می‌گیرند . زنبورها مانند پروانه ها ،حشرات شاخص محسوب می‌شوند یعنی جمعیت و وضعیت آنها نمایانگر شرایط اکولوژیک منطقه است. این حشره در سال های اخیر با کاهش جمعیت در بیشتر مناطق دنیا مواجه شده است. کاخ سفید نیز در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما ، بودجه ای برای بررسی اثرات کاهش تعداد گرده افشان های وحشی اختصاص داد، نتایج این تحقیق نشان داد تعداد گرده افشان‌های وحشی و زنبورها ، به دلیل افزایش زنبورهای کندو ،در حال کاهش است و این چرخه بر اکولوژیک منطقه تاثیرات منفی خواهد گذاشت.
مرگ برخی گونه های گیاهی با کاهش تعداد زنبورها
علیرضا نادری ،حشره شناس : فقط زنبورها نیستند که گرده افشانی می‌کنند ،هزاران گونه از راسته های مختلف ، کار گرده افشانی را انجام می‌دهند . مگس ، پروانه ،بال توری ها و حشرات دیگری که شاید به چشم نمی آیند اما زنبورها به دلیل جمعیت زیادشان سهم بیشتری در گرده افشانی دارند. بسیاری از گیاهان با گونه های خاصی از حشرات ِ گرده افشان ، تکامل یافته و گرده افشانی می‌شوند. اگر برخی از این حشرات نباشند ،این گونه ها نیز گرده افشانی و در واقع تکثیر نخواهند شد . گل ها و گیاهانی که نیاز به گرده افشانی دارند تعدادشان در حال کم شدن است ؛ دلیل این اتفاق، تخریب و کشاورزی گسترده است. اگر این گیاهان نباشند ، حشرات گرده افشان هم نخواهند بود و اگر حشرات گرده افشان نباشند ، گل و گیاهانی که با گرده افشانی تکثیر می‌شوند هم وجود نخواهند داشت. زیاد شدن زنبورهای عسل یا همان زنبورهای پرورش یافته در کندو هم نقش موثری در کاهش جمعیت زنبورهای وحشی دارند. در رقابت میان این دو ،زنبورهای کندو به دلیل حمایت انسان ، پیروز شده و از جمعیت زنبورهای وحشی که برای طبیعت اهمیت دارند ، کاشته مِی‌شود. افزاش تعداد زنبورهای کندو همچنین تغییراتی در تعادل گونه های گیاهی ایجاد می‌کنند . به عنوان مثال ، گاو در طبیعت از گیاه آویشن تغذیه نمی کند و آویشن ها را دست نخورده باقی می گذارد ،زنبورهای عسل با گرده افشانی ،این گیاه را در منطقه زیاد می کنند و تعادل اکولوژیک منطقه را به هم میزنند . البته تعداد زنبورهای کندو نیز به دلیل کاهش منابع گل ها ، انتقال بیماری ناشی از تراکم کندو و همچنین سموم ، در حال کاهش است . کم شدن گیاهان که می‌تواند از عواقب کاهش تعداد گرده افشان‌ها و همچنین کاهش گل دهی به دلیل افزایش دما باشد ، بر دیگر حشرات نیز تاثیر منفی می‌گذارد . یعنی برخی گیاهان که گرده افشانی شان توسط زنبورها انجام می شود ، برگشان توسط دیگر حشرات خورده می‌شود. وقتی گیاه نباشد ، دیگر برگی هم وجود ندارد که بقیه حشرات از آن تغذیه کنند به همین دلیل وقتی حشره ای منقرض شود ، حشرات دیگر و حتی پرندگان هم آسیب می‌بینند. اگر گیاهان نباشند ،حشرات نخواهند بود و وقتی حشرات نباشند ، برخی پرندگان نیز نخواهند بود در نتیجه بخشی از تنوع زیستی را از دست مِی دهیم.در حال حاضر شاید ملموس و قابل ارزیابی نباشد اما در آینده خود را نشان خواهد داد و یک اکوسیستم از هم خواهد پاشید.
200 هزار گونه زنبور (نازک بالان) در دنیا وجود دارد
2 هزار گونه حداقل ، زنبور در ایران وجود دارد
5 هزار گونه از زنبورها مانند زنبور عسل ، گرده افشان هستند
25 درصد گونه های زنبور طی سی سال اخیر نایاب شده اند
90 درصد گونه های زنبور به صورت انفرادی زندگی می‌کنند
بیشتر بدانید :