جذاب ترین قسمت موزه زمان که توجه بسیاری را جلب می کند مالکت اولین ساعت های ساخته دست بشر است که زیر درختان چنار و شرشر فواره های دل انگیز آن می توانید در قابی که نوضیحات این ساعت ها نوشته شده از مان حال جدا شوید و به گذشته بروید.
اولین کشوری که از ساعت استفاده کرد، مصر باستان بود. حدود ۳ هزار و۵۰۰ سال پیش، مصریان از ساعت‌های آفتابی برای اندازه‌گیری زمان استفاده می‌کردند. این ساعت‌ها از طریق سایه‌ای که توسط خورشید ایجاد می‌شد، زمان را نشان می‌دادند. با این حال، ساعت‌های آفتابی فقط در طول روز کارایی داشتند و در شب نمی‌توانستند زمان را نشان دهند. ساعت‌های آفتابی به عنوان ابزار دقیق برای اندازه‌گیری زمان در طول روز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این ابزارها در مکان‌های عمومی، معابد و ساختمان‌های مهم نصب می‌شدند تا مردم بتوانند زمان را بدانند.
کشاورزان از ساعت‌های آفتابی برای تعیین زمان مناسب برای کشت و برداشت محصولات خود استفاده می‌کردند. این ابزارها به آن‌ها کمک می‌کرد تا فعالیت‌های خود را با تغییرات فصل‌ها هماهنگ کنند.
ساعت‌های آفتابی نقش مهمی در مطالعات نجومی و تعیین طول سال خورشیدی ایفا کردند. دانشمندان با استفاده از این ابزارها، حرکات خورشید و تغییرات فصلی را به دقت بررسی می‌کردند. ساعت‌های آفتابی با وجود ساختار ساده خود، دقت بالایی در اندازه‌گیری زمان دارند اما فقط در روزهای آفتابی و زمانی که خورشید در آسمان است کار می‌کنند و در شب یا روزهای ابری کارایی ندارند.
زنگ ها در ساعت اژدها به صدا در می آیند
در کنار ساعت آفتابی در حیاط موزه مجسمه یک اژدهای چوبی در قابی شیشه ای روی سطحی فلزی قراردارد. حتما با دیدن این اژدها قبل از آنکه اطلاعات آن را بخوانید متوجه می شوید که این ساعت جالب و خاص برای کدام کشور است.
یکی از جالب‌ترین انواع ساعت‌ها، ساعت سوختی اژدها در چین باستان بود. این ساعت‌ها از سوختن یک طناب یا شمع برای اندازه‌گیری زمان استفاده می‌کردند. اولین ساعت‌های زنگدار نیز در چین اختراع شدند. این ساعت‌ها از گوی‌های فلزی و شمع‌هایی که زیر طناب قرار می‌گرفتند، تشکیل شده بودند. در ساعت‌های سوختی چینی، یک شمع زیر طناب‌ها قرار داده می‌شد. با سوختن شمع، طناب نیز به تدریج می‌سوخت و گوی‌های فلزی که به طناب متصل بودند، روی صفحه فلزی پایین می‌افتادند و صدایی زنگدار ایجاد می‌کردند. این صدا به عنوان نشانه‌ای از گذر زمان عمل می‌کرد. معمولاً ۱۲ گوی فلزی، به ترتیب ۶ گوی در یک سمت و ۶ گوی در سمت دیگر، نشان‌دهنده ۱۲ ساعت روز بودند.
نوآوری در اندازه‌گیری زمان همراه تولید نور و گرما
ساعت‌های سوختی، یکی از انواع خلاقانه ساعت‌ها بودند که در زمان‌های مختلف و در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار می‌گرفتند. یکی از نمونه‌های برجسته این ساعت‌ها در قرن ۹ میلادی در سرزمین آلمان به عنوان "ساعت روغنی" شناخته می‌شد.
در ردیفی ساعت های باستانی به نمایش درآمده اند جالب توجه ترین آن همین ساعت روغنی است که در گذشته کابردهای متفاوتی داشته است.
ساعت روغنی از یک ظرف مخروطی شکل ساخته شده بود. قطر این ظرف از پایین کمتر و از بالا بیشتر بود. این طراحی به دلیل دانسیته روغن و نیاز به سوختن دقیق روغن به گونه‌ای بود که زمان را به درستی نشان دهد.
روغنی که در این ساعت‌ها سوخته می‌شد، علاوه بر اندازه‌گیری زمان، گرما و روشنایی تولید می‌کرد. این ویژگی باعث می‌شد تا از این ساعت‌ها به عنوان چراغ نیز استفاده شود. در شب‌هایی که نور کافی وجود نداشت، این ساعت‌ها به عنوان منبع روشنایی عمل می‌کردند.
اعدادی روی این ساعت می بنید که نشان می دهد این ساعت‌ها از ساعت ۸ شب شروع به کار می‌کردند، زمانی که نور طبیعی خورشید از بین می‌رفت و نیاز به نور مصنوعی وجود داشت. با سوختن روغن، مقدار روغن باقی‌مانده در ظرف مخروطی شکل به تدریج کاهش می‌یافت و این کاهش میزان زمان سپری شده را نشان می‌داد. این مکانیزم ساده و در عین حال کارآمد، توانست نیازهای مختلفی را به طور همزمان برآورده کند.
زمان پختن تخم مرغ با ساعت شنی
و خب معروف ترین و جذاب ترین ساعت ساخته شده در طول تاریخ همین ساعت شنی است که که آنرا هم در حیاط موزه می توانید ببینید.
ساعت شنی یکی از قدیمی‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری زمان است که به دلیل سادگی و دقت نسبی‌اش، در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. این ساعت با جریان یافتن شن از یک محفظه به محفظه دیگر، زمان را اندازه‌گیری می‌کند.
ساعت شنی اولین بار در قرن هشتم میلادی در اروپا ظاهر شد و به سرعت به عنوان یک ابزار قابل اعتماد برای اندازه‌گیری زمان، به ویژه در محیط‌های دریایی، محبوبیت یافت. دریانوردان از ساعت‌های شنی برای محاسبه فاصله‌های زمانی کوتاه استفاده می‌کردند زیرا این ابزار در برابر تکان‌ها و تغییرات شرایط محیطی مقاوم بود.
ساعت شنی از دو حباب شیشه‌ای تشکیل شده است که با یک گردنه باریک به یکدیگر متصل شده‌اند. یکی از حباب‌ها پر از شن است و با برگرداندن ساعت، شن از حباب بالایی به حباب پایینی جریان می‌یابد. زمان لازم برای این جریان یافتن شن از حباب بالایی به حباب پایینی، معیار اندازه‌گیری زمان در ساعت شنی است.
ساعت‌های شنی معمولاً برای اندازه‌گیری بازه‌های زمانی کوتاه مانند یک دقیقه، سه دقیقه یا پنج
در آشپزخانه‌ها، ساعت‌های شنی به عنوان تایمر برای پختن تخم‌مرغ، زمان‌بندی دم کردن چای و سایر فعالیت‌های آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بسیاری از بازی‌ها و مسابقات از ساعت شنی برای محدود کردن زمان استفاده می‌کنند. برای مثال، در بازی‌های رومیزی و پازل‌ها، ساعت شنی به عنوان ابزاری برای تعیین زمان بازی یا محدود کردن زمان هر نوبت به کار می‌رود.
علاوه بر کاربردهای عملی، ساعت شنی به عنوان نمادی از گذر زمان در دکوراسیون و هنر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار زیبا و ساده، اغلب در طراحی‌های داخلی و آثار هنری به عنوان نماد گذر زمان و فناپذیری زندگی به کار می‌رود.
ویدئوی این گزارش را در زیر ببینید.
تهیه و تدوین : مهلا داریان