همشهری آنلاین - مجید جباری: سال‌های نه چندان دور، تفریح و گردش مسافران و طبیعت‌گردان، نشستن زیر سایه درختان در جنگل، شنا در رودخانه‌ها و پیاده روی در کوهستان بود؛ اما چند سالی است که برخی گردشگران پای ماشین‌های بزرگ و تقویت شده با صدای ناهنجار و اگزوزهای پر دود را به محیط‌زیست باز کرده و آسیب‌های جبران ناپذیری را به جنگل، مرتع، کوهستان و کویر زده‌اند. ورود ماشین و موتور با لاستیک‌های سنگین و بزرگ به مناطق بکر و طبیعی مناطق مختلف ایران، برای تفریح عده‌ای بدون هیچ چارچوب و ضابطه ای امروز به قیمت نابودی پوشش‌های گیاهی، فرسایش خاک و افزایش خطر سیل‌خیزی و سلب آرامش حیات وحش تمام شده است.
یکی از نگرانی‌هایی که فعالان محیط‌زیست از آفرودسواری در طبیعت دارند، فرسایش و تخریب زیستگاه‌های طبیعی است. وسایل نقلیه قدرتمند مورد استفاده در آفرودها، می‌توانند آسیب زیادی به اکوسیستم‌های تالاب‌ها، مراتع و جنگل‌ها وارد کنند. لاستیک خودروهای آفرود، خاک را نابود و سنگ‌ها و گیاهان را از جای خود خارج می‌کنند و لایه بالایی پوشش گیاهی را از بین می‌برند. این اختلال منجر به افزایش فرسایش، از دست دادن حاصلخیزی خاک و کاهش کیفیت زیستگاه برای گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی می‌شود.
آسیب‌های آفرودسواری بر طبیعت
یک فعال محیط زیست و دبیر انجمن زیست‌محیطی دیده‌بان کوهستان در این باره گفت: خودروهای آفرود در همه بخش‌های محیط‌زیست مانند، کوهستان، بیابان و جنگل سبب تخریب‌های جبران ناپذیری هستند. ورود خودروها به رودخانه‌ها، گیاهان حاشیه رودخانه را از بین می‌برد و گاه با ریخته شدن بنزین و روغن اتومبیل در رودخانه، گونه‌های جانوری رودخانه را در معرض آسیب قرار می‌دهد. در مناطق جنگلی و بیابانی نیز به همین صورت است؛ در واقع می‌توان گفت، آفرودسواران طبیعت ایران را خط خطی کرده‌اند. این خودروها سبب کاهش امنیت مناطق برای حیات وحش، از بین رفتن برخی از حیوانات و مهاجرت اجباری برخی گونه‌ها شده‌اند.»
عباس محمدی ادامه داد:« براساس اصول محیط‌زیستی وقتی در مکان زیست‌محیطی قدم می‌گذاریم، نباید رد پایی از خود به جا بگذاریم؛ طبق دستورالعمل‌هایی که در این رابطه وجود دارد، حتی برای پوشیدن کفش‌های مناسب برای طبیعت گردی، دستوراتی وجود دارد تا گل و لای به آن نچسبد تا خاکی که زاینده است، از آن منطقه خارج و جابه‌جا نشود. حال باید حساب کرد خودرویی با چند تن وزن و عاج‌هایی به‌مراتب بزرگ‌تر از عاج‌های کف کفش، چه مقدار گل و لای و خاک را جابه‌جا می‌کند و چه اثر مخربی روی محیط‌زیست دارد. کوبیدگی و فرسایش خاک، یکی دیگر از پیامدهای آفرودسواری در مناطق بیابانی و جنگلی است.»
محمدی تاکید کرد:« وقتی از آفرودسواری به‌عنوان ورزش یاد می‌کنیم باید بدانیم یکسری قوانین ضابطه‌مند در این راستا باید وجود داشته باشد؛ همکاری‌هایی باید مابین سازمان محیط‌زیست و فدراسیون اتومبیلرانی ایجاد و قراردادهایی منعقد شود؛ محدوده فعالیت تیم‌های آفرودی، محدود به مکان‌هایی خاص باشد تا از تخریب بیش از حد محیط‌زیست جلوگیری شود.»
۱۰ پیامد تخریبی برای طبیعت ایران
- فرسایش خاک
- تخریب زیستگاه
- گسترش گونه‌های مزاحم
- از بین رفتن میکرو ارگانیسم‌های خاک
- انتقال مواد شیمیایی به طبیعت
- آلودگی هوا
- آتش‌سوزی در جنگل و مرتع
- اختلال در رشد گیاهان و درختان
- نابودی پوشش‌های گیاهی
- از بین رفتن آرامش حیات وحش
- نابودی خزندگان کویر
مناطقی که بیشترین آسیب را از آفرودسواران دیده است:
- کویر مصر، اصفهان
- جنگل‌های مازیچال مازندران
- جنگل‌های هیرکانی گلستان
- ییلاقات و جنگل‌های گیلان
- کویر ریگ زرین، یزد
- کویر مرنجاب، اصفهان
- جزیره کیش
- کویر ورزنه، اصفهان
- جنگل‌های زاگرس
- ارسباران، اردبیل