به گزارش همشهری آنلاین عمر کارخانه های شالیکوبی گیلان به ۱۲۰ سال می رسد. فرآیند برنجکوبی یا همان شالیکوبی قبل از احداث همین کارخانه ها فرآیندی بسیار سخت بود. وقتی دانه های برنج را برداشت می‌کنند، یک پوسته روی آنهاست که باید از دانه برنج جدا شوند (شلتوک برنج) و به این کار برنجکوبی می گویند. کیفیت دانه‌های برنج که به روش سنتی پوسته‌برداری می شوند، به پای برنج به دست آمده به روش شالیکوبی مدرن نمی‌رسد.
آبدنگ، روش سنتی شالیکوبی
شاید شنیده باشید که در شمال کشور به برنجکوبی، آبدنگ می گویند. آبدنگ وسیله ای شبیه دسته هاون و بسیار سنگین بود که با نیروی آب حرکت می کرد و به وسیله آن برنج کوبیده می شد.
هر چند حالا خبری از آبدنگ نیست و برنج در کارخانه شالیکوبی می‌شود، اما عمر کارخانه‌هایی که به بیش از یک قرن می‌رسد می‌گوید که کارخانه‌های شالیکوبی در شمال کشور سنتی است.
کارخانه‌های سنتی
در روش شالیکوبی سنتی از دستگاه‌های پیشرفته امروزی هیچ خبری نیست. فرق عمده بین شالیکوبی برنج به روش سنتی و مدرن در کیفیت دانه‌های برنج است. کیفیت دانه‌هایی که به روش سنتی پوسته‌برداری می‌شوند، بسیار کمتر از روش مدرن است.
در کارخانه، ابتدا شالی‌ها را در دستگاه خشک‌کن می‌ریزند و آن‌قدر آن‌ها را حرارت می‌دهند تا رطوبت دانه‌ها کاهش پیدا کند. بعد از آنکه برنج ها خشک شدند به الک منتقل تا ساقه‌های مخلوط شده با دانه‌های برنج، جدا می‌شوند. بعد از الک نوبت به سنگ‌گیری است. در این دستگاه قطعات بزرگ‌تر از دانه‌های برنج، مانند سنگ یا فلزات از دانه‌های برنج جدا می‌شود. جدا کردن شلتوک و سبوس هم مراحل بعدی هستند. در کارخانه‌های مدرن بعد از این مرحله، دانه‌ها را بر اساس سایزی که دارند، جدا می‌کنند.
تجهیز کارخانه‌های شالیکوبی
عملیات آماده‌سازی، نوسازی، تجهیز و اصلاح ساختار ۶۷۵ شالیکوبی در استان گیلان آغاز شده¬است تا در پایان تابستان و فصل برداشت برنج، شالیکوبی های استان نونوار شده باشند. قدمت کارخانه‌های شالیکوبی در استان گیلان بیش از ۱۲۰ سال است. به گفته صالح محمدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این استان، ۱۴۲۵ کارخانه شالیکوبی فعال است که از سال ۱۳۹۸ تاکنون ۷۵۰ باب نوسازی و تجهیز شده اند. واحدهای شالیکوبی اصلاح شده می‌توانند ۱۰ هزار تن ضایعات شلتوک را کاهش دهند.
بیشتر بخوانید:
شکرگزاری برای میوه محبوب تابستانی در ایران