به گزارش همشهری آنلاین، هرچند «میرزا رحیم» از قدیمی‌ترین باغداران منطقه تمایل دارد بگوید اشنویه شهر گیلاس است نه پایتخت. این شهرستان از دیرباز به داشتن باغ‌های گیلاس شهره بوده و به دلیل ویژگی آب و هوایی و حاصلخیزی خاک، مرغوب‌ترین و متنوع‌ترین محصول گیلاس استان و کشور در این شهر به عمل می‌آمده است.
قدیمی‌ترین باغدار اشنویه
«رحیم اشنوئی محمودزاده» قدیمی‌ترین باغدار زنده اشنویه و متولد ۱۳۱۴ است. او به همشهری می‌گوید: «اشنویه از قدیم باغ‌های زیادی داشته است؛ تقریبا از ۱۰۰۰ سال پیش. از کودکی به یاد دارم که در اشنویه درختان گیلاس قطوری وجود داشت که گیلاس محلی بودند. این گیلاس‌ها ریزتر از گیلاس‌های معمولی بودند و البته بسیار شیرین بودند ولی چندان برای بسته‌بندی و صادرات مناسب نبودند.»
میرزا رحیم با بیان اینکه در سال ۱۳۴۸ تعدادی گیلاس تک‌دانه مشهد که درشت و قابل صادرات بود را از دانشکده کشاورزی کرج به اشنویه آورده است، می‌افزاید: «این گیلاس‌ها و گیلاس‌های محلی اشنویه که درختان قطور و قدیمی بودند، کم کم سبب شهرت اشنویه به شهر گیلاس شدند.»
به گفته محمودزاده، اراضی اشنویه برای کاشت میوه‌های درختی مناسب است و به دلیل سرچشمه‌های کوهستانی و رودخانه‌های پر آب، باغ های گیلاس زیادی در این اینجا وجود دارد.
شهرت؛ میرزارحیم
محمودزاده در اشنویه به میرزارحیم مشهور است. خودش می‌گوید که به دلیل داشتن مدرک دیپلم این لقب را به او داده‌اند: «در دوران سربازی افسر وظیفه بودم. از آنجایی که در اشنویه املاک زراعی و باغ‌های قدیمی هم داشتیم، بعد از پایان خدمت سربازی ترجیح دادم وارد کارهای دولتی نشوم.»
او ادامه می‌دهد: «اولین نفری هستم که سال ۱۳۳۶ در اشنویه مدرک دیپلم گرفت. مدت کوتاهی مسئول اداره آبیاری بودم ولی تصمیم گرفتم به کار باغداری برسم. چون به نظرم رسید که از لحاظ معنوی و مادی کار باغداری بهتر است.»
محمودزاده تاکید می‌کند: «به طور کلی خانواده ما و عموزاده‌ها باغدار بودند. در آن زمان میوه‌های درباری در اشنویه مانند سیب، گلابی، گیلاس، زردآلو و ... وجود داشت. در سن ۱۰، ۱۲ سالگی به یاد می‌آورم که در شهرهای مجاور اشنویه مانند نقده و مهاباد چنین میوه‌هایی وجود نداشتند. در نقده انگور زیاد بود ولی تعداد میوه‌های درختی این شهر خیلی کم بود.»
تقسیم اراضی
میرزارحیم باغداری در اشنویه را به پیش از اصلاحات ارضی و بعد از آن تقسیم می‌کند یعنی از ابتدای دهه ۴۰ شمسی. او می‌گوید: «تا قبل از اصلاحات ارضی، از یک کیلومتر بیرون از اشنویه تماما باغات میوه بود. بعد از اجرای اصلاحات ارضی، باغات تقسیم شد و حدود ۱۲ سال بعد مردم اشنویه شروع به ساخت درختان میوه کردند. در حالی که قبل از اصلاحات ارضی، رعیت حق کاشت درخت را نداشت.»
محمودزاده عنوان می‌کند: «اشنویه به نسبت اراضی و جمعیت در آذربایجان غربی بیشترین باغات میوه را دارد. فکر می‌کنم ۹۰ درصد از اراضی زراعتی در اشنویه به باغات میوه تعلق دارد.»
صادرات گیلاس
میرزارحیم توضیح می‌دهد: از سال ۱۳۷۰ یا کمی زودتر صادرات گیلاس به مقدار کم به ارومیه، مهاباد و مهاباد انجام می شد. پس از آن محصولات گیلاس به شهرهای بزرگی چون تهران و اصفهان صادر و رفته رفته صادرات گیلاس اشنویه به کشورهای خارجی شروع شد. حالا پاکستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، روسیه، گرجستان و عراق مشتری گیلاس اشنویه هستند.