همشهری آنلاین-الناز عباسیان: طعم اردوهای دانش‌آموزی همیشه شیرین بوده و اینکه فارغ از هر دغدغه‌ای با همکلاسی‌ها در اردوهای مدرسه شرکت کنی و خوش بگذرانی، دلچسب است. اما وقتی صحبت از «اردوهای دانش‌آموزی جهادی» می‌شود ماجرا کمی فرق می‌کند. این اردوها دیگر بخور و بخواب و گردش و تفریح نیست. اینجا دیگر دانش‌آموزان هر کدام مسئولیتی مجزا دارند و باید کار کنند؛ آن هم نه کار معمول و روزانه بلکه از کارگری و بنایی گرفته تا کشاورزی و دامداری. در ظاهر هدف محرومیت‌زدایی و کمک به محرومان اما در اصل هدف تربیت نسلی آبادگر و مسئولیت‌پذیر است. البته ناگفته نماند که امسال علاوه بر فعالیت‌های عمرانی، اقدامات مهارت‌آموزی به‌ویژه برای درآمدزایی روستاییان هم به فعالیت‌های جهادی دانش‌آموزان افزوده شده است. بازار این اردوها در فصل تعطیلی مدارس داغ است و چندین مدرسه در تهران سال‌هاست که پرچمدار برگزاری این اردوهای جهادی شده‌اند. در ادامه گزارشی از چند مدرسه فعال در این حوزه را به مصداق مشتی نمونه خروار می‌خوانیم.
آشنایی با فعل «آبادکردن» در اردوها
دبیرستان مفید از قدیمی‌ترین مراکزی است که در ایران اردوهای دانش‌آموزی جهادی برگزار می‌کند. علی نعمت، معلم هندسه ۳۹ ساله این مدرسه، نخستین بار در نوروز سال۷۶ وقتی که دانش‌آموز ۱۵سالهای بوده در این اردوها شرکت کرده و حالا ۱۰سالی می‌شود که مسئول اردوی جهادی دانش‌آموزی همین مدرسه است و می‌گوید: «این اردوها بیشتر جنبه تربیتی دارد. به‌عبارتی، ما دانش‌آموزان را به اردو برای رفع محرومیت مناطق نمی‌بریم بلکه آنها را با خود در این مناطق همراه می‌کنیم تا از نزدیک مشکلات و محرومیت‌های مردم را ببینند و با مسئولیت اجتماعی آشنا شوند. در بحث تربیتی، من جایگزینی برای اردوی جهادی در هیچ فعالیت دیگر آموزشی نمی‌بینم. قرار نیست برویم و جایی را آباد کنیم و برگردیم؛ قرار است بچه‌های ما آبادکردن را یاد بگیرند. بارها هم به بچه‌ها می‌گوییم این برای ما بیشتر یک بهانه است؛ بهانه‌ای برای اینکه بدانیم ما مسئولیت‌هایی داریم که نمی‌توانیم آنها را نادیده بگیریم.» او در ادامه تأکید می‌کند که اردوهای جهادی دانش‌آموزی حتما باید خارج از شهر محل سکونت دانش‌آموز و چند روزه باشد: «بهتر است دانش‌آموز جایی برود که تلفن همراه آنتن نداشته باشد و طعم دورشدن از امکانات و رفاه را بچشد. این دورشدن از شهر و خانواده در این سن، اثراتی برای دانش‌آموز دارد. البته در این شرایط هم توجه به مسائل امنیتی و دسترسی به مراکز درمانی و آب سالم و امکانات اولیه سرجای خود قرار دارد.»
آموزش کسب‌وکار آنلاین به روستاییان
محمدرضا میلانی، دبیر جبر و احتمال دبیرستان مفید ۲ است و امسال به‌عنوان مسئول گروه جهادی دانش‌آموزان فعالیت می‌کند. نکته جالبی که در اردوهای جهادی امسال این مدرسه اتفاق افتاده، موضوع مهارت‌آموزی است. خودش در این زمینه می‌گوید: «امسال یک کار جدید و نوآوری در اردو داریم و آن هم کمک به مهارت‌آموزی در کسب‌وکارهای آنلاین است. به روستاییان و به‌ویژه نوجوانان و جوانان آموزش می‌دهیم که چطور با راه‌اندازی یک کسب‌وکار آنلاین بتوانند محصولات کشاورزی، دامداری یا صنایع‌دستی خانواده و دیگر روستاییان را به مردم شهرهای دیگر و حتی دنیا معرفی کنند. این مهارت‌آموزی به اقتصاد و درآمدزایی روستاییان کمک فراوانی می‌کند که آنها از این موضوع استقبال خوبی کردند. مثلا در اردوی امسال در کوهدشت کهگیلویه و بویراحمد که قرار است حدود ۷۰دانش‌آموز ما را همراهی کنند برای محصول بلوط این شهرستان برنامه‌های آموزش فروش آنلاین داریم. آموزش عکاسی با موبایل به‌ویژه عکاسی از محصولات، آموزش راه‌اندازی کانال در پیام‌رسان‌های ایرانی و نوشتن متن مناسب برای تبلیغ و نحوه فعالیت خرید و فروش آنلاین و... در این اردوی جهادی توسط دانش‌آموزان به اهالی روستا آموزش داده می‌شود.»
احداث نیروگاه خورشیدی برای روستاییان
دانش‌آموزان طی سالهای اخیر در اردوهای جهادی تابستانی به انجام کارهای نوآورانه و آموزش فناوری هم می‌پردازند. به‌طور نمونه محمدرضا میلانی، دبیر دبیرستان مفید ۲ به فعالیت‌های جدید در اردوهای امسال دانش‌آموزان اشاره کرده و می‌گوید: «کار دیگر ما در این اردوها، راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی خانگی با برق ۵کیلووات برای روستاییان است. همانطور که می‌دانید چند سالی است که با حمایت کمیته امداد و سازمان بهزیستی، مددجویان این مرکز می‌توانند از نهاد ریاست‌جمهوری وام تاسیس نیروگاه خورشیدی خانگی بگیرند. ما به کمک این افراد می‌رویم و برای آنها نیروگاه می‌سازیم. خانواده‌ها می‌توانند با فروش برق نیروگاه خورشیدی خود به اداره برق با قیمت خوب، درآمد کسب کنند. این طرح امسال به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شود و امیدوارم بتوانیم باری از دوش خانواده‌های محروم برداریم.»
ساخت ۹۶ خانه و کلاس درس
یکی دیگر از مدارسی که در برگزاری اردوهای جهادی همیشه پیشقدم بوده «مدرسه ادب» در تهران است. دانش‌آموزان این مدرسه در قالب اردوهای جهادی اقدام به اجرای پروژه‌های عام‌المنفعه ازجمله ساخت خانه‌های مسکونی برای محرومان و احداث مدرسه در مناطق دورافتاده می‌کنند. به‌گفته سعید زیبادل، مسئول گروه جهادی این مدرسه سابقه راه‌اندازی این تشکل به ۱۴سال رسیده و تاکنون با کمک دانش‌آموزان توانسته‌اند ۴۴باب خانه روستایی و ۵۲ کلاس درس در روستاها بسازند: «تاکنون ۷۵۰دانش‌آموز در اردوها شرکت کرده‌اند و بیش از ۲۰دوره دانش‌آموزی نزدیک به بالای ۶۰ نفر در فرایند جمع‌سپاری و ساخت شرکت داشته‌اند. عمده فعالیت گروه جهادی ادب در شهرستان مشکین‌شهر اردبیل بوده و البته چند سالی هم در منطقه آشخانه در خراسان جنوبی فعالیت کردیم. امسال هم درصدد این هستیم که با کمک این بچه‌های جهادی و خیران ساخت ۴باب خانه روستایــی، تکمیل دیوارچینی حیـاط ۲پروژه از سال گذشـته (روستای لُمبر و جَبدَرَق) و همچـــنین تکمیل دیوار یک دبیرستان در شهرستان مشکین‌شهر را انجام دهیم.»
بازارچه خیریه دانش‌آموزان
این معلم معتقد است، نگاه به اردوی جهادی باید توأم با رشد باشد و می‌افزاید: «اردوها ۷روزه و برای پایه‌های دهم و یازدهم است. پروژه‌ها به‌صورت خانه‌ای تعریف شده و حدود ۶۰ متر است. هر ۱۰دانش‌آموز یک پروژه را زیرنظر سرپرست گروه پوشش می‌دهند. به‌عنوان مثال صبح بلند می‌شوند و صبحانه می‌خورند و سر پروژه می‌روند. ۸ساعت مفید کار می‌کنند و تقریبا ساعت ۶ به خوابگاه برمی‌گردند.»
حال خوب کارگری برای کشاورزان
علیرضا میرزازاده یکی از دانش‌آموزانی است که در اردوی جهادی حضور دارد و از شیرین‌ترین صحنه‌هایی که دیده اینطور تعریف می‌کند: «راستش اول خیلی مشتاق رفتن به این اردو نبودم؛ چون برخلاف بقیه اردوها از تفریح و گردش، چندان خبری نیست و ما هم که از کارکردن فراری بودیم(باخنده). با صحبت‌های معلم‌مان ترغیب شدم که حداقل یک‌بار در این اردو شرکت کنم. وقتی دیدم روستاییان چطور با ذوق و شوق می‌آیند کارکردن ما و ساخت آجر به آجر خانه‌هایشان را نگاه می‌کنند، خوشم آمد. حالا دیگر فکر و ذکر من این شده که تا می‌توانم دوست و آشنا را برای کمک مادی و کاری به اردوهای جهادی دعوت کنم.» علیرضا از دعای خیر روستایی‌ها در حق‌شان می‌گوید: «ما چند گروه هستیم. یک دسته از بچه‌ها در کار عمرانی فعالیت می‌کنند و یک عده هم در برداشت محصول و کارهای کشاورزی کمک حال روستاییان هستند. بحث آموزش و تدریس به بچه‌های روستایی هم که جای خود دارد. گاهی وقتی مشغول کار هستیم این اهالی برای ما چای، میوه و نان محلی می‌آورند و کلی دعای خیر برایمان می‌کنند. نمی‌دانید چقدر حس خوبی به ما دست می‌دهد.»