همشهری آنلاین - گروه سیاسی: رسانه‌های غربی لحظه به لحظه تهدید ایران به حمله انتقام‌جویانه علیه اسرائیل در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران را دنبال می‌کنند.
پایگاه روزنامه نیویورک تایمز آمریکا درباره علت تاخیر حمله ایران، تغییرات دولت در ایران را مهمترین علت تعویق عنوان کرده است.
در بخش‌هایی از گزارش نیویورک تایمز آمده است:
تهران برای انتقام از ترور اسماعیل هنیه تحت فشار است، اما تحلیلگران می گویند که تهران دارد پاسخ‌ها را می‌سنجد و در حال متعادل کردن عوامل متعدد پاسخ خود است.
ایران در پایان ماه گذشته پس از کشته شدن یکی از رهبران ارشد حماس در تهران، قول انتقام داد و باعث شد بسیاری در اسرائیل از حمله قریب‌الوقوع هراس داشته باشند. نزدیک به ۲ هفته می‌گذرد و هیچ واکنشی در مقیاس بزرگ صورت نمی‌گیرد و اسرائیل و خاورمیانه گسترده‌تر را در معرض خطر رها می‌کند.
این بحران در مقطع حساسی در ایران رخ می‌دهد. تحلیلگران می‌گویند تهران در تلاش است تا واکنشی را جا بیندازد که اجازه ندهد یک ترور در خاک ایران بدون مجازات بماند و در عین حال از یک جنگ همه‌جانبه علیه یک دشمن قدرتمند اجتناب کند.
این امر همچنین با روی کار آمدن یک دولت جدید در تهران صورت می‌گیرد که می تواند تصمیم‌گیری در مورد نحوه واکنش را کند کند.
در اینجا نگاهی به بحران و عواملی است که می تواند تعیین کند که چه اتفاقی می افتد:
چرا ایران قول انتقام داده است؟
مقامات ایران و حماس قول داده‌اند انتقام مرگ اسماعیل هنیه، یکی از رهبران ارشد حماس را که در ۳۱ ژوئیه (۱۰ مرداد) پس از شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران در تهران ترور شد، بگیرند. ایران که از حماس حمایت می کند، اسرائیل را مسئول این ترور می‌داند. رهبران اسرائیل نگفته‌اند که نیروهایشان مسئول این کار بوده‌اند.
یک روز پیش از آن، فواد شکر، یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله که ایران نیز از آن حمایت می‌کند، در یک حمله هوایی اسرائیل در حومه بیروت، پایتخت لبنان، ترور شد. دولت اسرائیل اعلام کرد که این حمله در تلافی موشکی بود که از لبنان شلیک شد و به زمین فوتبال در بلندی‌های جولان تحت کنترل اسرائیل اصابت کرد و دست کم ۱۲ نفر را که اکثراً نوجوانان و کودکان بودند، کشتند. حزب‌الله انجام این حمله را رد کرده است.
ترور اسماعیل هنیه ضربه بزرگتری برای تهران به شمار آمده است چون در خاک ایران رخ داده است. به گفته سه مقام ایرانی که در این مورد مطلع هستند، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در پاسخ دستور داده است ایران مستقیماً به اسرائیل حمله کند.
چرا ایران تاکنون پاسخی نداده است؟
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، با انعکاس اظهارات دیگر مقامات ارشد ایران، گفت: «مجازات اسرائیل یک ضرورت است». وی همچنین گفت: تهران علاقه‌ای به تشدید درگیری‌های منطقه ای ندارد.
صنم وکیل، تحلیلگر خاورمیانه در چتم هاوس، یک گروه تحقیقاتی در لندن، گفت: کابینه رئیس‌جمهور جدید، از جمله وزیر امور خارجه، هنوز تایید نشده است، که احتمالاً بررسی‌های داخلی را کند کرده است. در عین حال، آقای پزشکیان که به‌عنوان یک اصلاح‌طلب شناخته می‌شود، ممکن است سعی کند بین نیاز درک شده برای نمایش قدرت و منافع گسترده‌تر دولتش در کاهش اثرات تحریم‌های اقتصادی غرب و جلوگیری از انزوای بیشتر ایران در سطح بین‌المللی تعادل ایجاد کند. وکیل گفت: پاسخ باید به دقت تنظیم شود تا درهای مذاکره با غرب را که می‌تواند منجر به کاهش احتمالی تحریم‌ها شود، بسته نشود.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران و تحلیلگر سیاست خارجی گفت که یک پاسخ نظامی که نمادین هم باشد، از دیدگاه تهران نیز خطرناک است، اما بعید است که اسرائیل را از انجام حملات بیشتر باز دارد. این گزینه از یک پاسخ اساسی صرف‌نظر می‌کند ولی به نوبه خود احتمالاً واکنش بزرگ‌تر اسرائیل را برمی‌انگیزد و تهران نمی‌تواند چرخه تشدید تنش‌ها کنترل کند.
آقای واعظ گفت: اسرائیل ایران را در این شرایط مات کرده است، زیرا ایران انتخاب خوبی پیش رو ندارد. خوبی ندارد.
او و خانم وکیل هر دو گفتند که تشخیص نیت ایران دشوار است.
پاسخ ایران چگونه می تواند باشد؟
ایران می تواند از چند جهت و به اشکال مختلف به اسرائیل حمله کند. تهران شبکه‌ای از نیروهای نیابتی از جمله حماس، حزب‌الله و شبه‌نظامیان حوثی در یمن را در اختیار دارد که به آن توانایی حمله به اهدافی از شمال اسرائیل تا دریای سرخ را می‌دهد.
۲ مقام اسرائیلی و یک مقام ارشد اطلاعاتی غربی هفته گذشته گفتند که بر اساس آخرین اطلاعات، حزب الله احتمالاً قبل از اینکه ایران اقدام تلافی جویانه خود را انجام دهد، ابتدا در یک حمله جداگانه حمله خواهد کرد.
در ماه آوریل، تهران با حدود ۳۰۰ موشک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد که پاسخی به حمله آشکار اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران بود. تقریباً همه آنها توسط پدافند هوایی اسرائیل با کمک ایالات متحده و سایر متحدان سرنگون شدند. این اولین حمله مستقیم ایران پس از نبرد غیرمستقیم با اسرائیل بود که برای آن انجام شده بود.
اسرائیل چگونه آماده می‌شود؟
مقامات اسرائیلی به مردم گفته‌اند که غذا و آب را در اتاق‌های امن مستحکم ذخیره کنند و بیمارستان‌ها نیز برنامه‌هایی را برای انتقال بیماران به بخش های زیرزمینی انجام داده اند. همزمان تیم‌های امداد و نجات در شهرها مستقر شده‌اند.
تحلیلگران نظامی می‌گویند که ایران و حزب‌الله به طور بالقوه می‌توانند با شلیک موشک‌های کافی به طور همزمان بر دفاع اسرائیل غلبه کنند. آنها همچنین می‌توانند دسته‌هایی از پهپادها را پرتاب کنند که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و شناسایی و نابودی آنها را دشوار می‌کند.
واکنش ایالات متحده و دیگران چگونه است؟
دیپلمات ها ماه‌ها نگران بودند که حملات پیاپی بین اسرائیل و ایران به یک درگیری منطقه‌ای تبدیل شود که هم جنگ در غزه و هم درگیری در مرز اسرائیل با لبنان را تشدید می‌کند. در نتیجه، آنها برای جلوگیری یا به حداقل رساندن واکنش ایران تلاش کرده‌اند. در آخرین نمونه، رهبران ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا روز دوشنبه از ایران خواستند که تهدید خود مبنی بر اقدام نظامی را کنار بگذارد و گفتند که از دفاع اسرائیل در برابر تجاوز ایران حمایت می کنند. کایر استارمر، نخست وزیر بریتانیا نیز در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور ایران پیام مشابهی را ارائه کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز سه‌شنبه از فراخوان جداگانه بریتانیا، فرانسه و آلمان برای خویشتن‌داری انتقاد کرد و گفت تهران این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که از حاکمیت خود دفاع کند. او گفت که ۳ رهبر اروپایی جنایت و تروریسم اسرائیل علیه فلسطینیان و در خاورمیانه را نادیده گرفته‌اند.
وزیر امور خارجه اردن از متحدان آمریکا در روزهای اخیر برای دیدار و گفتگو به تهران سفر کرده است. عربستان سعودی هفته گذشته نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی تشکیل داد که در آن ترور آقای هنیه را نقض حاکمیت ایران خواند و در عین حال از همه طرف‌ها خواستار کاهش تنش شد.
ایالات متحده آمادگی نظامی خود را افزایش داده است. لوید آستین وزیر دفاع آمریکا دستور داد هواپیماهای جنگی، کشتی‌های جنگی و یک زیردریایی دارای موشک هدایت شونده در پاسخ به تهدیدات به خاورمیانه اضافه شود تا هم ظرفیت اسرائیل برای خثی کردن هرگونه حمله احتمالی ایران خنثی شود و هم این پیام واضح را بفرستد که از اسرائیل حمایت خواهد کرد.
همزمان، دولت بایدن به دنبال آغاز مذاکرات آتش بس برای غزه بوده است. دولت بایدن و میانجی‌های عرب در حال برنامه‌ریزی نشستی در منطقه در روز پنجشنبه برای تلاش برای پیشبرد توافق هستند. اسرائیل گفته است که مذاکره کنندگان خود را می‌فرستد، اما حماس نگفته است که آیا در آن شرکت خواهد کرد یا خیر.