همشهری آنلاین- رابعه تیموری:اعضای این تیم تعدادی از دانشجویان دانشکده‌های هوا فضا و مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف هستند که به مرحله نهایی رقابت دانشجویی طراحی و ساخت ماهواره مکعبی سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه (اپسکو) راه پیدا کرده‌اند. در پس‌زمینه ویژگی‌های فنی و علمی محصول تیم سپهر که تحسین داوران این رقابت بین‌المللی را برانگیخته، احساس مسئولیت و همدلی اعضای این تیم نهفته است. احساساسات ارزشمندی که آنها را مانند دانه‌های تسبیح در کنار هم نگه می‌دارد تا برای به ثمر رسیدن زحمات چندین ماهه گروه و بلندآوازه‌تر کردن نام جوانان ایرانی از موانع و کمبودها سربلند و صبور عبور کنند. محمدعلی ترکمان و امیرحسین خدابخش نخ این تسبیح هستند که رسم مدیریت همدلانه را خوب می‌دانند:
مکعب اسرارآمیز
فقط خودشان می‌توانند سردرآورند دم و دستگاه و ابزار ماهواره مکعبی شکل جمع‌وجوری را که طراحی کرده‌اند، چطور به هم چفت و بست کنند که اگر به کیلومترها آنسوتر از زمین پرتاب شود بتواند یک دل سیر در فضا بچرخد، از تشعشعات منفی یا خطرات دیگری که سیارات دور و نزدیک را تهدید می‌کند برآوردی دقیق داشته باشد، میان ماهواره‌هایی که ماموریتی مرتبط دارند ارتباطی شبکه‌ای به وجود آورد و به چرخش و رفت وروبی چند ثانیه‌ای فضا را از تحمل زباله‌های به‌جامانده از ماهواره‌های ارسالی از کارافتاده زمینیان رها کند. اگر همه‌چیز خوب پیش برود و حریفان خود در مرحله نهایی را هم کنار بزنند، اولین تجربه شگفت‌انگیز و پرهیجان علی و هم دانشگاهی‌هایش رقم می‌خورد و می‌توانند ماهواره‌ای را که در حال طراحی آن هستند به فضا بفرستند، اما این اتفاق برای محمدعلی ترکمان و امیرحسین خدابخش چیزی فراتر از یک تجربه است. این دو همکلاسی قدیمی که سال‌ها پیش‌روزهای درس و دانشگاه را پشت سر گذاشته‌اند و در سازمان هوا فضا در جایگاه متخصصان و مشاورانی جوان آموخته‌های‌شان را می‌آزمایند، به‌عنوان سرتیم و مربی در کنار علی و دیگر اعضای تیم هستند.
بعد از پرتاب امید
حدود دو دهه پیش که ماهواره امید به‌عنوان اولین ماهواره کاملا ایرانی به فضا پرتاب شد، علی مرادی کم‌سن و سال‌تر از آن بود که به تاثیر ساخت ماهواره بر زندگی زمینیان و دشواری‌های پیشرفت این صنعت و تکنولوژی مدرن پی ببرد، اما به خوبی احساس می‌کرد که پرتاب ماهواره امید اتفاقی غرورانگیز است و رونمایی از ماهواره برهای ایرانی باعث افتخار ایرانیان شده است. همین حس در زمان انتخاب رشته کنکور سراسری به یاری علی آقای کم‌حرف و نکته‌سنج آمد تا او را پشت نیمکت‌های دانشکده هوافضای دانشگاه صنعتی شریف بنشاند. برای مرادی این طرح دانشجویی اولین قدم برای رسیدن به رویاهای دورودراز به شمار می‌آید و او آرزو دارد روزی ماهواره‌هایی را به فضا بفرستد که با افزایش پهنای باند مخابراتی کشور و هدفمندسازی مصرف منابع آبی دو معضل اساسی کشور را حل‌وفصل کنند.
فضاپیمایی دسته‌جمعی
فضاپیمایی ماهواره‌ها بدون تغذیه از سوخت‌های زمینی برای نگار جالب و جذاب است و همین شگفتی‌های تکنولوژی ساخت ماهواره دختر درسخوان خانواده راستین را به تحصیل در رشته دشوار و پرچالش هوافضا واداشته است. نگار در طول دوره چهارساله تحصیلات مقطع کارشناسی به‌دنبال پیاده کردن ایده‌ای بکر و تازه در صنعت هوافضای دنیا بوده که فراخوان عضویت در تیم سپهر این فرصت را برای او و همکلاسی‌هایش فرهم کرده است. رشته فرعی خانم دانشجو فیزیک است و در دوره کارشناسی بیشتر با مفاهیم علم فیزیک سروکار داشته، ولی در این طرح توانسته وارد دنیای شگفت‌انگیز صنعت هوافضا شود. نگار می‌گوید: «رشته هوافضا دانشی بی‌انتها است که هنوز بسیاری از جذابیت‌های آن کشف نشده.» ماهواره‌هایی که خانم دانشجو امیدوار است روزی توسط او و دیگر دانشجویان ایرانی ساخته شوند، ماهیتی علمی و اکتشافی دارند که علاوه بر تسهیل زندگی در فضا بخشی از کمبودهای ساکنان زمین را هم رفع می‌کند.
سرشاخ شدن با صنایع
هیجان دست‌وپنجه نرم کردن‌ها با قدرت‌های علمی فن‌آوری برتر دنیا فرزانه محمدی مجد را به تحصیل در رشته هوافضا ترغیب کرده وطراحی اینترنت ماهواره‌ای با قدرت و همپوشانی بیشتر از محصول منظومه ماهواره‌ای استارلینک یکی از رویاهای او است. شوق پژوهش و کندوکاو علمی که از دوران نوجوانی با دختر نخبه خانواده مجد همراه بوده، در دوران دانشجویی هم رهایش نکرده و انگیزه اش برای همراهی تیم سپهر کشف راه‌های نرفته صنعت ساخت ماهواره‌های علمی دنیا بوده است. سینا صفی‌زاده تنها عضو تیم سپهر است که در رشته هوافضا تحصیل نمی‌کند. او بابابرقی کاربلد تیم است که به دلیل تخصص و مهارتش در رشته برق و فیزیک مخابرات، سرتیم‌های گروه باید با دقیقه نودی بودن او کنار بیایند.
دانشمند ایرانی را بر صدر بنشانید
صفی‌زاده لحظاتی را که برای مشخص شدن نتیجه شبیه‌سازی طرح در خوف و رجا بودند، پردلهره‌ترین مراحلی می‌داند که تیم پشت سر گذاشته، اما دانیال رضایی نه‌تنها این موقعیت‌های حساس را، بلکه جزئیات همه اتفاقات خوب و بدی را که در این پروژه علمی تجربه کردند خوب به خاطر دارد. آقای خوش حافظه گروه سپهر که از دانشجویان کرمانی دانشکده هوافضا است، به امید خبره شدن در فعالیت‌های علمی پژوهشی به عضویت گروه درآمده، اما معتقد است توسعه زمینه‌های تجاری‌سازی فن‌آوری ایرانی، به او و دیگر نخبگان جوان برای تداوم تلاش‌های اکتشافی و علمی انگیزه می‌دهد. محمد برزگر که در کنار تحصیل، در یکی از شرکت‌های خصوصی ساخت ماهواره هم کار می‌کند خوب می‌داند در مسیر سخت و دشواری که پیش‌رو دارد از درآمد و امکانات مادی خبری نیست و باید آماده‌باشد که مانند یک سرباز به پیشرفت صنعت نوپای هوافضای کشور خدمت کند. آقای نخبه یزدی امیدوار است که حمایت دولت از دستاوردهای غیرنظامی صنعت هوافضا سبب شود شمار شرکت‌های دانش‌بنیان انگشت‌شمار حوزه هوافضا افزایش پیدا کنند. پارسا رحمانی با آن که در همراهی با دیگر اعضای تیم به‌دنبال طراحی و ساخت ماهواره‌ای با اهداف غیرنظامی است، اما آینده شغلی خود را در شاخه‌های نظامی صنعت هوافضا جستجو می‌کند. او به پتانسیل‌های مغفول کشور در این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به زیرساخت‌های موجود در صنعت هوافضای کشور ما می‌توانیم به هاوب پرتاب قدرتمند در خاورمیانه تبدیل شویم و با استفاده از نقطه استراتژیک چابهار در میان کشورهای همسایه درآمدزایی مناسبی داشته باشیم.» فرزند پژوهشگر خانواده رحمانی به‌کارگیری نخبگان علمی و دارندگان تحصیلات آکادمیک در صنایع نظامی باعث ارتقای تکنولوژی تولید و ساخت صنایع دفاعی کشور می‌شود.
یک طرح تیمی
تعبیر خدابخش از صنعت ساخت ماهواره اهمیت رفاقت این دانشمندان جوان را به خوبی روشن می‌کند. خدابخش می‌گوید: «ساخت ماهواره فرایندی تیمی محور است و اگر تیم تشکیل شده هماهنگی و هم بستگی لازم را داشته باشند، می‌توانند طرح علمی قوی ارائه کنند و اجرای مهندسی بی‌نقصی داشته باشند.» در طول ١٤ ماهی که اعضای تیم سپهر برای ساخت ماهواره دانشجویی خود در کنار هم قرار گرفتند، لحظات زیادی پیش‌آمده که باید اعضای گروه برای امتحانات پایان‌ترم خود را آماده می‌کردند یا مانند دیگر همکلاسی‌های خود از تعطیلاتی کوتاه‌مدت لذت می‌بردند تا برای یک ترم نفسگیر دیگر انرژی داشته باشند، اما در همه این مواقع گذراندن مراحل مختلف رقابت اپسکو برای اعضای تیم سپهر در اولویت بوده است. آنها دو مرحله سخت و نفسگیر رقابت را پشت سر گذاشته‌اند و اکنون که در میان تیم‌های متعدد هشت کشور عضو اپسکو (بنگلادش، ترکیه، تایلند، پرو، پاکستان، ایران، چین، مغولستان) جزء فینالیست‌ها هستند باید تمام توان خود را در طراحی ماهواره اکتشافی خود به‌کار گیرند. تیمی که بتواند رقبای پرقدرت این مرحله را کنار بزند، ١٠٠ هزار دلار برای هزینه ساخت نمونه مهندسی خود از اپسکو دریافت می‌کند و می‌تواند بدون دغدغه تامین هزینه، ماهواره اکتشافی خود را به فضا پرتاب کند. خدابخش امیدوار است سپهر برنده این رقابت باشد تا طرح علمی آنها به سرنوشت دیگر پروژه‌های شاخص دانشجویی دچار نشود و به دلیل فراهم نشدن هزینه اجرای طرح، زحمات و دستاوردهای پژوهشی آنها عقیم نماند.
بیشتر بخوانید:سازمان همکاری‌های فضایی آسیا رسما فعالیت خود را آغازکرد