همشهری آنلاین- ورود کمک‌داور ویدیویی یا همان VAR معروف؛ این قرار بود بزرگ‌ترین تفاوت فصل جدید لیگ برتر ایران با فصول قبلی باشد. اما اتفاقات هفته اول نشان داد هنوز راه درازی در پیش است تا بتوانیم لیگ ایران را در میان لیگ‌هایی که از VAR سود می‌برند دسته‌بندی کنیم. در هفته اول از فصل جدید لیگ برتر تنها ۲بازی با برخورداری از سیستم کمک‌دارو ویدیویی برگزار شد که در همین ۲بازی هم مشکلاتی وجود داشت. ضمن اینکه جای خالی این سیستم در سایر بازی‌ها، تبعیض بزرگی است که سازمان لیگ میان تیم‌ها قائل شده و باید هر چه زودتر این تبعیض را از میان ببرد.
بقیه سیستم‌ها کجاست؟
در هفته اول لیگ برتر ایران فقط ورزشگاه‌های اراک و قزوین دارای سیستم کمک‌داور ویدیویی بودند. یعنی دقیقا همان ورزشگاه‌هایی که بازی‌های پرسپولیس و استقلال در آنها انجام می‌شد. هنوز مشخص نیست که این امتیاز ویژه متعلق به شهرهاست یا تیم‌ها. یعنی آیا در اراک و قزوین اتاق VAR به‌طور ثابت مستقر شده و مثلا پنجشنبه آینده بازی آلومینیوم و نساجی در اراک هم با VAR برگزار خواهد شد؟ یا این دو سیستم به‌خاطر دو تیم مطرح لیگ یعنی پرسپولیس و استقلال شهربه‌شهر جابه‌جا خواهند شد؟ در اخبار آمده است که برای بازی پنجشنبه آینده تراکتور و پرسپولیس که حساس‌ترین بازی هفته خواهد بود، سیستم VAR به شهر تبریز منتقل و در ورزشگاه مستقر خواهد شد. اما هنوز کسی نمی‌داند این نقل‌وانتقال ورزشگاه اراک را از حضور کمک‌داور ویدیویی خالی خواهد کرد یا خیر. فدراسیون فوتبال مدعی است که روند خریداری سیستم‌ها تا حدودی پیش رفته و چند سیستم خریداری و وارد ایران شده‌اند. از سوی دیگر ۲سیستم VAR هم پیش از این برای بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا وارد تهران و اصفهان شده بود. بنابراین تعداد سیستم‌ها قاعدتا باید بیش از ۲سیستم باشد و هر هفته بیشتر از ۲بازی را پشتیبانی کند. اما این اتفاق لااقل در اولین هفته رخ نداد و مهم‌ترین مسابقه‌ای که بدون VAR برگزار شد جدال سپاهان و چادرملو در اصفهان بود. یعنی در همان ورزشگاه نقش‌جهان که سیستم VAR قبلا به آنجا وارد شده و در لیگ قهرمانان آسیا مورد استفاده قرار گرفته بود! اتفاقا جای خالی VAR در این مسابقه بسیار احساس شد. یک بار در نیمه اول که گل ظاهرا سالم کاوه رضایی مردود اعلام شد و بار دیگر در نیمه دوم که سپاهان صاحب یک پنالتی مشکوک شد و به نظر می‌رسید داور اشتباه نیمه اول خودش را برای آنها جبران کرده است. حتی سرمربی تیم میهمان نیز در پایان این مسابقه به نبود VAR اشاره و به درستی از تبعیض رخ‌داده میان تیم‌ها انتقاد کرد. یک روز قبل‌تر از این بازی، سرنوشت بازی انزلی در روز پنجشنبه هم با صحنه‌های مشکوکی مشخص شده بود و به‌خصوص روی پنالتی ملوان که تبدیل به تنها گل مسابقه شد، جای خالی VAR کاملا مشهود بود.
لااقل به VAR احترام بگذارید
حاشیه‌های مربوط به VAR فقط محدود به نبودن این سیستم در ۶بازی هفته اول نبود. حتی ۲مسابقه‌ای که از وجود این سیستم برخوردار بودند نیز خالی از حاشیه برگزار نشدند. در قزوین و در جریان بازی استقلال که این سیستم بیشتر از اراک مورد استفاده قرار گرفت و نقش مهمی در نتیجه ایفا کرد، کاستی‌های زیادی به چشم خورد که باید در هفته‌های آتی مورد رسیدگی قرار بگیرد. یکی از مهم‌ترین نکات، شلختگی فضای اطراف زمین بود که باعث می‌شد داور مسابقه در هنگام چک کردن صحنه‌ها با شلوغی عجیبی در اطراف خودش مواجه باشد. اساسا VAR قرار بود به لیگ برتر کمک کند تا کمتر شاهد شلوغی‌های اطراف داور و اعتراض‌های پردامنه باشیم. اما در بازی قزوین با وجود حضور VAR این صحنه‌ها همچنان به وفور مشاهده می‌شد. ضمن اینکه بازیکنان درون میدان نیز همچنان طبق عادت قدیمی مشغول اعتراض به داور بودند. نمونه بارز این موضوع، روزبه چشمی هافبک همیشه‌شاکی استقلالی‌ها است. او در صحنه اول و روی پنالتی شمس‌آذر، وقتی داور بعد از چک کردن چندباره صحنه، پنالتی گرفت، همچنان به او اعتراض می‌کرد! جالب است، بازیکنی که فقط یک بار صحنه را دیده و آن هم در حالی که خودش مشغول یارگیری حریفش بوده است، اعتقاد داشت بیشتر از داوری که چندین بار ویدیوی آهسته را تماشا کرده درباره این صحنه می‌داند! چشمی روی صحنه دوم یعنی گل دوم استقلال هم اعتراض بی‌دلیلی به داور و کمک‌داور داشت. در حالی که خود داورها مشغول ارتباط با اتاق VAR برای تصمیم‌گیری بودند، کاپیتان دوم آبی‌ها اصرا داشت وظیفه آنها را برای چندمین بار گوشزد کند و به تیم داوری آموزش داوری بدهد. شاید بعد از تصمیم‌گیری‌های داوران و برتری استقلال با تکیه بر گلی که VAR به خلق آن کمک کرد، حالا چشمی کمی بیشتر به این سیستم اعتماد کرده و در بازی‌های آینده کمتر شاهد اعتراض‌های او باشیم. نحوه ارتباط با داور در حضور VAR چیزی است که احتمالا همه بازیکنان لیگ برتر ایران باید برای آن آموزش ببینند و در هفته‌های آتی تجربه کسب کنند.
اجازه هست ما هم ببینیم!؟
نکته دیگری که در بازی‌های اراک و قزوین به چشم آمد، ناهماهنگی کارگردان پخش با اتاق VAR و داوران بود. در همه جای دنیا هنگامی که داور در حال مرور صحنه‌هاست، تماشاگر تلویزیون نیز می‌تواند همراه با او صحنه‌های آهسته را تماشا کند. اما در بازی‌های ایران و به خصوص در مصاف استقلال با شمس‌آذر، این امکان وجود نداشت و کارگردان تلویزیونی نمی‌توانست صحنه‌های مورد بحث را به تصویر بکشد. به این ترتیب تماشاگران تلویزیون باید هزارباره و تا ابد گل اول استقلال را با صحنه آهسته تماشا می‌کردند. حل این مشکل کوچک فنی و راه دادن تماشاگران به لحظه تصمیم‌گیری، اولین وظیفه پخش‌کنندگان بازی است و می‌تواند تماشای مسابقه را برای آنها لذت‌بخش‌تر کند. در بازی استقلال و روی صحنه گل برتری، بالاخره کسی نفهمید فرار میلیمتری رامین رضاییان در موقعیت آفساید رخ داده است یا نه. البته تمامی تصمیمات این تیم داوری همان شب توسط ریچارد کلاتنبرگ انگلیسی، کارشناس معروف داوری در برنامه‌های اینترنتی مورد تایید قرار گرفت.