همشهری آنلاین - مریم سرخوش: چند سالی می‌شود که انواع و اقسام محصولات دخانی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گرفته؛ از انواع سیگارهای الکترونیک (ویپ، پاد و...)، قلیان الکترونیک، آیکاس تا سیگارهای قابل شارژ و یکبار مصرف و... که از اوایل قرن بیست و یکم به عنوان یک جایگزین جدید برای سیگار و دخانیات سنتی معرفی و به سرعت محبوب شدند.
خیلی‌ها تصور می‌کنند که این محصولات زیان کمتری دارند و شرکت‌های تولیدکننده هم به شدت این تصور را تقویت و تبلیغ کرده‌اند. البته هنوز مطالعات درباره عوارض سیگارهای نسل جدید تکمیل نشده اما تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که بروز عوارض در مصرف‌کنندگان قطعی است. به همین دلیل بسیاری از کشورها قوانین خاصی برای تنظیم فروش و استفاده از سیگارهای الکترونیکی وضع کرده‌اند تا از سلامت عمومی محافظت کنند. در ایران هم مصرف این محصولات روند صعودی دارد، آن هم در حالی تمام سیگارهای نسل جدید بدون مجوز متولیان نظام سلامت و به شکل قاچاق در سطح بازار عرضه می‌شوند.
این در حالی است که بر اساس نتایج برخی مطالعات از هر ۱۰ سیگاری، یک نفر قصد ترک دارد و بسیاری از آنها برای این کار، سراغ سیگارهای الکترونیکی می‌روند که بدون مجوز از متولیان نظام سلامت در بازار عرضه می‌شوند. نکته قابل توجه این که تعداد بالایی از مغازه‌ها، فروشگاه‌ها، آنلاین‌شاپ‌ها و... انواع و اقسام این کالاها را با برندها و قیمت‌های مختلف عرضه می‌کنند.
سیگارهای الکترونیک بسته به مقدار نیکوتین، نوع باتری، مدل کاتریج یا محفظه آب، لوازم جانبی مثل اسانس، پاد سیستم و... از ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون و آیکاس هم شامل دستگاه اصلی و بسته سیگار حدود 5 تا 8 میلیون تومان قیمت دارند. البته واردات، توزیع و فروش سیگارهای الکترونیک غیرقانونی در ایران است، نکته‌ای که دکتر سیدحیدر محمدی، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو هم آن را تایید می‌کند و می‌گوید: این محصولات نه تنها مجوز عرضه ندارند که به دلیل تامین از مسیر غیرقانونی مشخص نیست که چطور تهیه شده و سلامت مصرف‌کنندگان را به شدت تهدید می‌کند. او در پاسخ به همشهری درباره توزیع قابل توجه این محصولات در بازار، نحوه تامین، آسیب‌های احتمالی مصرف و... به نکات مهمی اشاره می‌کند.
سیگارهای الکترونیک به راحتی فروخته می‌شوند و این تصور برای مردم رقم خورده که به شکل قانونی در حال عرضه و توزیع هستند.
وزارت بهداشت هیچ مجوزی برای سیگارها چه الکترونیکی چه غیرالکترونیکی صادر نکرده است. به هیچ عنوان هم چنین مجوزی را به محصولات آسیب‌رسان نخواهد داد. بازار رسمی برای فروش این محصولات نداریم اما برخی افراد که مجوز ندارند، این محصولات را تامین و در بازارهای غیررسمی عرضه می‌کنند. همیشه این مساله را متذکر شده‌ایم که مصرف دخانیات به هر شکل آن اشتباه و آسیب به سلامت است. عوارض سیگارهای الکترونیکی به هیچ عنوان کمتر از سیگارهای کاغذی و قدیمی نیست.
پس سیگارهای نسل جدید که به راحتی در دسترس هستند، چطور تامین و در سطح بازار عرضه می‌شوند؟
ما همیشه با پدیده قاچاق مواجه هستیم و یک چالش جهانی است. آن چیزی که من اطلاع دارم در سطح جهان هم این سیگارهای الکترونیک بدون دریافت مجوز تولید و توزیع می‌شوند و حتی برخی کشورها ممنوعیت‌هایی را در عرضه و تبلیغات سیگارهای الکترونیکی در نظر گرفته‌اند. نه تنها درباره سیگارهای الکترونیک که برخی دیگر از محصولات موجود در بازار هم مجاز نیستند. از محصولات غیرقانونی گرفته تا قاچاق و تقلبی‌ها. به عنوان مثال مواد مخدر مجوزی برای عرضه ندارند اما فروخته و استفاده می‌شوند. البته این ممنوعیت درباره داروهای مخدر که صرفا مراکز درمانی مجاز به عرضه آنها هستند استثناست. به همین دلیل در بازاری که مواد مخدر وجود دارد، سیگارهای الکترونیک هم پیدا می‌شود.
وظیفه سازمان غذا و دارو نسبت به توزیع سیگارهای الکترونیک در بازارهای غیررسمی چیست؟
در قبال محصولی که در فهرست مجوزهای ما نیست، هیچ مسئولیتی نداریم. وظیفه ما اطلاع‌رسانی به مردم است که از این محصولات و سایر کالای غیرمجاز استفاده نکنند.
درباره آسیب این محصولات هم بفرمایید؟
طبیعتا مصرف آنها درست نیست چون همه آسیب‌هایی که در سیگارهای معمولی وجود دارد، سیگارهای الکترونیکی هم بخش زیادی از آنها را دارند. از آسیب به ریه، عروق تا بروز بیماری آترواسکلروز (تصلب شرایین)، تنگی نفس و...
بیشتر بخوانید
این افراد تعمیرکار سیگارند
پاکت‌های سیگار و تنباکو ترسناک می‌شوند
تولید و تبلیغ این سیگار در کشور ممنوع شد
سیگار الکترونیک ضرر دارد؟
هنوز مطالعات درباره این سیگارهای الکترونیک تکمیل نشده، چطور می‌توان مردم را نسبت به عوارض این محصولات هوشیار کرد؟
همین حالا هم نتایج مطالعات درباره مصرف‌کنندگان این سیگارها در حال انتشار است و عوارض آنها را تایید کرده است. ترکیب این سیگارها متفاوت است و مشخص نیست حاوی چه موادی هستند. اما عمده آنها حاوی تانن هستند که ترکیب سرطان‌زایی به ویژه در بروز سرطان ریه به شمار می‌رود. تحقیقات نشان داده استعمال سیگار الکترونیکی نه تنها خطر ابتلا به سرطان ریه بلکه مرگ بر اثر این بیماری را هم افزایش می‌دهد. احتمال این که مصرف‌کنندگان با سکته‌های مغزی و قلبی هم به دلیل ایجاد پلاک‌هایی در دیواره عروق، مواجه شوند، زیاد است.