همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: Mpox که قبلاً آبله میمونی نامیده می‌شد، یک بیماری نادر شبیه آبله است که توسط ویروس ایجاد و بیشتر در مناطق آفریقا یافت می‌شود، اما در دیگر مناطق جهان نیز دیده شده است. این بیماری علائمی شبیه آنفلوآنزا دارد و تاکنون هیچ درمان اثبات شده‌ای برای آن نیز وجود ندارد، اما معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود.
سازمان بهداشت جهانی شیوع مداوم آبله میمونی در کنگو و دیگر نقاط آفریقا را یک وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرده است که نیاز به اقدام فوری برای مهار انتقال ویروس دارد.
قلمرو بیماری
دکتر مصطفی نوری‌زاده، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گروه بیوتکنولوژی در مورد آبله میمونی به همشهری آنلاین می‌گوید: بیماری آبله میمونی باوجود آنکه یک موضوع جهانی هست، اما به نظر نمی‌رسد تبدیل به پاندمی شود. این بیماری در مناطق دیگری از جمله سوئد هم دیده شده و این کشور اعلام کرده اولین مورد از نوع جدیدی از mpox را که قبلاً فقط در آفریقا در یک مسافر دیده شده بود، پیدا کرده است، در حالی که دیگر مقامات بهداشتی اروپایی هشدار داده‌اند که موارد وارداتی بیشتری وجود دارد.
گسترش آبله میمونی
نوری‌زاده تاکید می کند: با نگاهی به mpox و میزان احتمال گسترش بیشتر آن باید به‌احتمال همه‌گیری آن توجه داشت و بررسی کرد که آیا mpox قرار است یک بیماری همه‌گیر دیگر ایجاد کند یا خیر که البته بسیار بعید به نظر می‌رسد. همه‌گیری‌ها از جمله جدیدترین آنفلوانزای خوکی و کووید-۱۹ معمولاً توسط ویروس‌های معلق در هوا ایجاد می‌شوند که به سرعت پخش می‌شوند، از جمله توسط افرادی که ممکن است علائمی از خود نشان ندهند.
اما به گفته این متخصص Mpox که به‌عنوان آبله میمون نیز شناخته می‌شود، عمدتاً از طریق تماس نزدیک پوست به پوست با افراد آلوده یا لباس‌ها یا ملحفه‌های کثیف آنها پخش می‌شود. اغلب هم باعث ایجاد ضایعات پوستی قابل مشاهده است که می‌تواند افراد را کمتر در تماس نزدیک با دیگران قرار دهد.
مسئله جهانی و اورژانسی
نوری‌زاده می‌گوید: این بیماری از وقتی که در دنیا از سال ۲۰۲۲ شدت گرفت در قاره آفریقا همچنان وجود داشت، اما در کشورهای دیگر تعداد مبتلایان تقریباً به صفر رسید. در چند روز گذشته تعداد مبتلایان در آفریقا به حدی افزایش یافت که سازمان بهداشت جهانی آبله میمون را یک مسئله جهانی و اورژانسی اعلام کرد. یکی از کشورهایی که تعداد ابتلا بسیار زیاد شده کشور جمهوری کنگو است که در روزهای اخیر شاهد افزایش چشمگیر ابتلایان به آبله میمون هستیم.
افزایش آبله میمون
خطرناک‌ترین و مرگبارترین سویه مانکی پاکس و یا آبله میمون در کنگو در حال چرخش است و این ویروس به مناطق مرکزی و شرقی قاره آفریقا نیز سرایت کرده است. در سال ۲۰۲۲ بعضی کشورهای اروپایی و آمریکا درگیر آبله میمون بودند؛ اما سویه‌ای از آبله میمون که مرگ‌ومیر بسیار نادری داشت در این کشورها رایج بود؛ ولی سویه جدیدی که در کشور کنگو در حال چرخش است سویه‌ای مرگبارتر از سویه‌های قبلی است قبلی است.
منشا بیماری
به گفته عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد گمان می‌رود منشأ این بیماری جوندگان آفریقایی باشد. آبله میمون از طریق تماس نزدیک با یک فرد آلوده، از جمله از طریق تماس جنسی و تماس پوست به پوست، منتقل می‌شود. خانم‌های باردار همچنین می‌توانند ویروس را به فرزند خود منتقل کنند. شایع‌ترین علامت mpox یک راش تاول مانند است که معمولاً دو تا چهار هفته طول می‌کشد. علائم دیگر مانند تب، خستگی، دردهای عضلانی، سرفه و گلودرد نیز شایع‌تر است.
بیشتر بخوانید:
آیا آبله میمونی پاندمی خواهد شد؟
جایگاه‌مان در بیوتکنولوژی را از دست دادیم
سویه‌های مختلف بیماری
به گفته نوری‌زاده دوسویه مختلف از آبله میمون قبلاً در دنیا وجود داشت که بیشینه هر دوی آنها قاره آفریقاست. سویه اول که clade I نام دارد از آفریقای مرکزی گسترش‌یافته است. این سویه خطرناک‌ترین سویه آبله میمون است و سویه دوم clade II نام دارد که ویروسی است که از مناطق غربی آفریقا گسترش‌یافته است. سویه دوم بسیار کمتر و امروزه در دنیا clade I در حال گسترش است. البته در ۲۰۲۲ سویه دوم در بعضی کشورها گزارش شد؛ اما میزان مرگ‌ومیر بسیار نادر بود؛ در بهار ۲۰۲۳ هم سویه clade I در 100 کشور با تعداد 90 هزار بیمار گزارش شد که ۱۵۰ نفر نیز جان باختند.
ضرورت آموزش‌های بهداشتی
سال پیش بعد از گزارش این بیماری از آنجایی که شیوع بیماری بین مردان بیشتر بود آموزش‌های بهداشتی به این افراد گسترش یافت و تزریق بیش از یک میلیون دوز واکسن آبله میمون سبب شد تا تعداد ابتلاها به طور چشمگیری کاهش یابد. در سال ۲۰۲۴ تعداد ۱۷۵ مورد ابتلا در قاره آمریکا ۱۰۰ مورد ابتلا در قاره اروپا و ۱۱ مورد ابتلا در آسیای جنوبی گزارش شده است؛ اما نکته نگران‌کننده این است که از خرداد تا امروز تعداد ۷۹۰۰ مورد ابتلا در کشور کنگو گزارش شده است که از این تعداد ۳۸۴ نفر فوت شده‌اند؛ زیرا به سویه clade l که سویه خطرناک‌تر از آبله میمون است مبتلا شدند. این سویه از کشور کنگو به کشورهای همسایه یعنی اوگاندا، برونئی، روآندا و کنیا نیز گسترش‌یافته است.
نگرانی در مورد بیماری
خبرهای ضد و نقیضی از ابتلا یک مرد ترکیه‌ای به این بیماری که سابقه سفر به اوگاندا دارد نیز منتشر شده اما هنوز از طرف وزارت بهداشت ترکیه تایید نشده است. البته به گفته این استاد بیوتکنولوژی قرار نیست آبله میمون پاندمی دیگری را رقم بزند و مثل کرونا مردم را درگیر و نگران کند، هر چند که بیماری در حال گسترش است. اما باتوجه‌به اینکه انتقال این بیماری از راه‌های پوستی و تماس نزدیک است به همین دلیل انتقال آن به این سادگی‌ها نخواهد بود و در کنار این بیماری واکسن تایید شده دارد و مناطقی از دنیا که این بیماری در آنجا گسترش یابد می‌توانند با تهیه و استفاده این واکسن مانع گسترش بیش از حد بیماری در آن منطقه شوند.