همشهری آنلاین – گروه سیاسی: بررسی تحولات ۱۴ دوره تشکیل دولت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان می‌دهد طی ۵ دوره گذشته هیچ‌یک از دولت‌ها موفق نشده بودند برای همه وزرای پیشنهادی از مجلس رای اعتماد بگیرند. در واقع کابینه دولت دوم اصلاحات، آخرین کابینه‌ای بود که در سال ۱۳۸۰ توانست به‌طورکامل از مجلس رای اعتماد بگیرد.
در آخرین فرایند رای اعتمادی که پیش از این برگزار شده بود، یعنی در دولت سیزدهم، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش نتوانسته بود از مجلس یازدهم رای اعتماد بگیرد. پیش از آن و در ۴ دولت روحانی و احمدی‌نژاد نیز در هر دوره تعدادی از وزرای پیشنهادی در جلب رای اعتماد نمایندگان مجلس ناکام مانده بودند. در ادامه به بررسی تحولات رای اعتماد به ۱۴ کابینه گذشته می‌پردازیم.
۱
دولت اول
تاریخ: شهریورماه ۱۳۵۹
رئیس‌جمهور: ابوالحسن بنی صدر
نخست‌وزیر: محمدعلی رجایی
مجلس: اول
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: رای اعتماد به همه کابینه
نکته ویژه: کارشکنی‌های بنی‌صدر در زمینه تشکیل کابینه شهید رجایی سبب شد روند تشکیل کابینه بیش از ۶ ماه به طول انجامد تا جایی که آخرین وزیر که وزیر امورخارجه بود، در تیرماه ۱۳۶۰ به مجلس معرفی شد و توانست از نمایندگان رای اعتماد بگیرد.
۲
دولت دوم
تاریخ: مردادماه ۱۳۶۰
رئیس‌جمهور: محمدعلی رجایی
نخست‌وزیر: محمد جواد باهنر
مجلس: اول
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: حسین تاجگردان به‌عنوان وزیر پیشنهادی راه و ترابری نتوانست از نمایندگان رای اعتماد بگیرد.
نکته ویژه: روند رای اعتماد به کابینه طی دو روز ۲۵ و ۲۶ مردادماه ۱۳۶۰ انجام شد و نخستین‌بار پس از انقلاب بود که یک وزیر پیشنهادی نتوانست از نمایندگان مجلس اول رای اعتماد بگیرد.
۳
دولت موقت
تاریخ: شهریورماه ۱۳۶۰
نخست‌وزیر: محمدرضا مهدوی‌کنی
مجلس: اول
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: همه وزرای پیشنهادی رای اعتماد گرفتند.
نکته ویژه: به‌دنبال ترور شهیدان رجایی و باهنر، کابینه دولت موقت مهدوی‌کنی، که همان کابینه شهید باهنر فقط با یک تغییر بود، توانست به طورکامل از مجلس اول به ریاست هاشمی‌رفسنجانی رای اعتماد بگیرد.
۴
دولت سوم
تاریخ: آبان ماه ۱۳۶۰
رئیس‌جمهور: سید علی خامنه‌ای
نخست‌وزیر: میرحسین موسوی
مجلس: اول و دوم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: مجلس اول به همه کابینه موسوی رای اعتماد داد، اما مجلس دوم به وزیر آموزش و پرورش رای‌اعتماد نداد.
نکته ویژه: در آن مقطع براساس قانون با تغییر دوره مجلس، کابینه نخست‌وزیر باید از مجلس جدید دوباره رای اعتماد می‌گرفت.
۵
دولت چهارم
تاریخ: آبان‌ماه ۱۳۶۴
رئیس‌جمهور: سید علی خامنه‌ای
نخست‌وزیر: میرحسین موسوی
مجلس: دوم و سوم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: ۴ وزیر پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش، بازرگانی، کشاورزی و وزارت سپاه پاسداران نتوانستند از مجلس سوم رای اعتماد بگیرند.
نکته ویژه: در دولت دوم موسوی، کابینه با آغاز به‌کار مجلس سوم، بار دیگر برای کسب رای اعتماد به مجلس رفت که ۴ وزیر رای اعتماد نگرفتند.
۶
دولت پنجم
تاریخ: شهریورماه ۱۳۶۸
رئیس‌جمهور: علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی
مجلس: سوم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: همه وزرای پیشنهادی هاشمی رای اعتماد گرفتند.
نکته ویژه: جلسه رای اعتماد به دولت پنجم در شرایطی برگزار شد که با تغییر قانون اساسی، پست نخست‌وزیری خذف شده بود و کابینه هاشمی بدون دردسر ویژه‌ای، از مجلس سوم رای اعتماد گرفت.
۷
دولت ششم
تاریخ: مردادماه ۱۳۷۲
رئیس‌جمهور: علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی
مجلس: چهارم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: محسن نوربخش به‌عنوان وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی موفق به کسب رای‌اعتماد نشد.
نکته ویژه: هاشمی‌رفسنجانی پس از رای عدم‌اعتماد مجلس چهارم به نوربخش، آن‌هم به دلیل نوسانات ارزی آن مقطع، او را در پست تازه ایجاد شده‌ای با عنوان «معاونت رئیس‌جمهور در امور اقتصادی» منصوب کرد.
۸
دولت هفتم
تاریخ: مردادماه ۱۳۷۶
رئیس‌جمهور: سید محمد خاتمی
مجلس: پنجم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: همه کابینه رای اعتماد گرفتند.
نکته ویژه: مجلس پنجم در حالی به همه وزرای پیشنهادی خاتمی رای اعتماد داد که رقیب انتخاباتی رئیس‌جمهور وقت، یعنی علی‌اکبر ناطق نوری بر کرسی ریاست مجلس نشسته بود.
۹
دولت هشتم
تاریخ: مردادماه ۱۳۸۰
رئیس‌جمهور: سید محمد خاتمی
مجلس: ششم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: همه کابینه رای اعتماد گرفتند.
نکته ویژه: همه وزرای پیشنهادی در شرایطی رای اعتماد گرفتند که اکثریت نمایندگان مجلس ششم از طیف اصلاح‌طلب بودند و دولت با دردسر ویژه‌ای در روند بررسی صلاحیت‌ها مواجه نشد.
۱۰
دولت نهم
تاریخ: شهریورماه ۱۳۸۴
رئیس‌جمهور: محمود احمدی‌نژاد
مجلس: هفتم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: ۴ وزیر پیشنهادی نفت، آموزش و پرورش، تعاون و رفاه رای اعتماد نگرفتند.
نکته ویژه: با وجود همسویی دولت و مجلس، برای نخستین‌بار پس از جنگ بود که ۴ وزیر پیشنهادی از مجلس رای اعتماد نمی‌گرفتند.
۱۱
دولت دهم
تاریخ: شهریورماه ۱۳۸۸
رئیس‌جمهور: محمود احمدی‌نژاد
مجلس: هشتم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: سه وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش، رفاه و نفت نتوانستند از مجلس رای اعتماد بگیرند.
نکته ویژه: در مجموع دو دولت نهم و دهم، ۷ وزیر پیشنهادی نتوانستند از مجلس اصولگرای هشتم رای‌اعتماد بگیرند تا رکورد بیشتری تعداد وزرای رد شده ازسوی مجلس به نام دولت احمدی‌نژاد ثبت شود.
۱۲
دولت یازدهم
تاریخ: مردادماه ۱۳۹۲
رئیس‌جمهور: حسن روحانی
مجلس: نهم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: وزرای پیشنهادی آموزش‌وپروش، علوم و ورزش‌وجوانان نتوانستند رای اعتماد بگیرند.
۱۳
دولت دوازدهم
تاریخ: مردادماه ۱۳۹۶
رئیس‌جمهور: حسن روحانی
مجلس: دهم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: وزیر پیشنهادی نیرو نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.
۱۴
دولت سیزدهم
تاریخ: شهریورماه ۱۴۰۰
رئیس‌جمهور: سیدابراهیم رئیسی
مجلس: یازدهم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.
۱۵
دولت چهاردهم
تاریخ: مردادماه ۱۴۰۳
رئیس‌جمهور: مسعود پزشکیان
مجلس: دوازدهم
نتیجه بررسی صلاحیت‌ها: همه وزرای پیشنهادی رای اعتماد گرفتند.
نکته ویژه: درحالی همه وزرای پیشنهادی پزشکیان رای اعتماد گرفتند که آخرین بار در دولت هشتم بود که همه کابینه پیشنهادی از نمایندگان رای اعتماد گرفته بودند.